Κατά τη διάρκεια της κοινής διάσκεψης τύπου στο Προεδρικό Μέγαρο ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος υπογράμμισε ότι θα πρέπει να γίνει κατανοητό από πλευράς Ευρωπαϊκής Ενωσης ότι τα σύνορα της Κύπρου είναι σύνορα ευρωπαϊκά, η ΑΟΖ της Κύπρου είναι, υπό την ευρεία του όρου έννοια, και ΑΟΖ της ΕΕ και κάθε προσβολή συνόρων και ΑΟΖ συνιστά προσβολή του ευρωπαϊκού δικαίου.
Ο Ελληνας Πρόεδρος σημείωσε ότι η ισχύς των δύο χωρών βρίσκεται μέσα στην ενότητά μας, την οποία θα διασφαλίσουν με κάθε θυσία.
Τόνισε ότι οιαδήποτε λύση του Κυπριακού, η οποία θα καθιστούσε αδύνατη ή θα δυσχέραινε την πορεία της Κύπρου εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης και εντός Ευρωζώνης είναι απορριπτέα και αυτό πρέπει να καταστεί σαφές προς πάσα κατεύθυνση.
Από την πλευρά του, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας επανέλαβε ότι κοινή θέση, όπως είχε καταγραφεί και κατά την πρόσφατη επίσκεψη στην Κύπρο του Πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, για ενίσχυση του συντονισμού και των δράσεων μας για εμβάθυνση περιφερειακών συμμαχιών που θα οδηγούν στην ειρήνη, τη σταθερότητα και την ενεργειακή ασφάλεια της Ανατολικής Μεσογείου.
Στην εναρκτήρια ομιλία του, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης είπε ότι με τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας είχαν “μια σημαντική και ουσιαστικού περιεχομένου συνάντηση”, κατά την οποία ενημέρωσε τον ίδιο και τους συνεργάτες του “για για τις τελευταίες εξελίξεις στο Κυπριακό και τις προοπτικές επανέναρξης του διαλόγου”. Διαπίστωσε, είπε, “για άλλη μια φορά το διαχρονικό και ανιδιοτελές ενδιαφέρον τόσο του ιδίου όσο και της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας για ολόπλευρη στήριξη του κυπριακού Ελληνισμού και του λαού της Κύπρου ευρύτερα στον αγώνα για εξεύρεση μιας ειρηνικής λύσης που θα απαλλάσσει την Κύπρο από την κατοχή και θα διασφαλίζει τη μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας σε ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος στη βάση της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας”.
Συζήτησαν επίσης την παρούσα οικονομική κατάσταση τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο και “την πορεία εφαρμογής των μεταρρυθμιστικών πολιτικών που έχουμε αναλάβει”.
Στο πλαίσιο αυτό, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας επανέλαβε “για ακόμη μια φορά, την αποφασιστικότητα και την αταλάντευτη στήριξη μας στις επιδιώξεις της Ελληνικής Κυβέρνησης, για αντιμετώπιση της οικονομικής και ανθρωπιστικής κρίσης και για μια Ευρώπη της αλληλεγγύης, της ανάπτυξης και της κοινωνικής συνοχής”.
Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης επανέλαβε “την κοινή μας θέση, όπως την είχαμε καταγράψει και κατά την πρόσφατη επίσκεψη στην Κύπρο του Πρωθυπουργού κ. Αλέξη Τσίπρα, για ενίσχυση του συντονισμού και των δράσεων μας για εμβάθυνση περιφερειακών συμμαχιών που θα οδηγούν στην ειρήνη, τη σταθερότητα και την ενεργειακή ασφάλεια της Ανατολικής Μεσογείου¨.
Ο Ελληνας Πρόεδρος είπε ότι ακολουθεί “την παράδοση όλων των Προέδρων της Ελληνικής Δημοκρατίας, το πρώτο ταξίδι να είναι στην Κύπρο. Η τήρηση αυτής της παράδοσης δεν συνιστά όμως, ιδίως σήμερα, τύπο. Η τήρηση αυτής της παράδοσης είναι βαθύτατα ουσιαστική υπό τις σημερινές συνθήκες ιδίως. Διότι υποδηλώνει ότι οι αδελφικοί δεσμοί ανάμεσα στις δύο χώρες, που συνθέτουν το κράμα του Ελληνισμού και οι δύο, είναι ακατάλυτοι, είναι άρρηκτοι και θα παραμείνουν έτσι”.
Είπε ότι η “οικονομική κρίση που έχει ενσκήψει εδώ και καιρό δεν μπόρεσε και δεν θα μπορέσει να θίξει έστω και κατ’ ελάχιστο αυτούς τους ιερούς δεσμούς αδελφοσύνης που μας συνδέουν”.
Ο Πρόεδρος Παυλόπουλος διαβεβαίωσε ότι η Ελλάδα συμπαρίσταται στην Κύπρο στην προσπάθεια δικαίωσης της. “Δηλώνουμε κατηγορηματικά ότι δεν πρόκειται να αποδεχθούμε τετελεσμένα ούτε σε ό,τι αφορά την κατοχή εδαφών της Κύπρου ούτε στα θέματα του εποικισμού ούτε τετελεσμένα σε ό,τι αφορά το θέμα της παραβίασης των δικαιωμάτων του ανθρώπου, των κάθε είδους δικαιωμάτων του ανθρώπου.”
Αυτό πρέπει να καταστεί σαφές προς πάσα κατεύθυνση, είπε ο κ. Παυλόπουλος, τονίζοντας ότι η δήλωση δεν αφορά μόνο την Κύπρο και την Ελλάδα – “μην ξεχνάμε ότι η Κύπρος είναι πλήρες μέλος της ΕΕ και της ευρωζώνης. Αποτελεί χρέος και της ΕΕ να αναλογιστεί αυτές τις στιγμές ότι δεν είναι νοητό να συνεχίζεται αυτή η απαράδεκτη εκκρεμότητα να τελεί κατά ένα μέρος της Κύπρου υπό κατοχή. Είναι χρέος και ευθύνη και της ΕΕ να το αντιληφθεί και να συμβάλει προς αυτή την κατεύθυνση”.
Σε ό,τι αφορά την επίλυση του Κυπριακού, είπε, “παραμένουμε στη γνωστή, αταλάντευτη γραμμή που έχουμε ακολουθήσει έως σήμερα¨.
Όπως υπέδειξε, “ορθότατα διεκόπησαν οι δικοινοτικές συνομιλίες λόγω της πρόκλησης, η οποία διαμορφώθηκε μετά την παρουσία του Μπαρμπαρός. Και ορθώς έχετε αποφασίσει να μην ξαναξεκινήσουν αυτές οι συνομιλίες εάν δεν επιστρέψει στην Τουρκία το Μπαρμπαρός, όχι απλώς να παραμείνει ελλιμενισμένο στην Αμμόχωστο”.
Επίσης, είπε, “στηρίζουμε τη διαδικασία, η οποία έχει δρομολογηθεί και η οποία είναι η μόνη διαδικασία αποδεκτή από πλευράς διεθνούς και ευρωπαϊκού δικαίου, δηλαδή οι δικοινοτικές συνομιλίες οι οποίες τελούν υπό την αιγίδα του ΓΓ του ΟΗΕ. Και σε ό,τι αφορά την ουσία της λύσης, είναι δεδομένο ότι αυτή η λύση δεν μπορεί παρά να προκύψει με πλήρη εφαρμογή των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, κατ’ αποτέλεσμα με πλήρη εφαρμογή του διεθνούς δικαίου”.
Η λύση που θα προκύψει, σημείωσε, “πρέπει να σέβεται πλήρως και το ευρωπαϊκό δίκαιο, ιδίως το πρωτογενές. Δηλαδή, το ευρωπαϊκό θεσμικό κεκτημένο”.
Η Κύπρος είναι πλήρες μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης. Επομένως, οιαδήποτε ‘λύση’, η οποία θα καθιστούσε αδύνατη ή θα δυσχέραινε την πορεία της Κύπρου εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης και εντός Ευρωζώνης είναι απορριπτέα. Αυτό πρέπει να καταστεί σαφές προς πάσα κατεύθυνση, αλλά ακόμα και προς τους εταίρους μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ευρωζώνη. Διότι και αυτοί πρέπει να αντιληφθούν ότι κάθε λύση του Κυπριακού που θα παραβίαζε το ευρωπαϊκό θεσμικό κεκτημένο, θα αποτελούσε προσβολή της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και αυτή είναι η βάση πάνω στην οποία πρέπει να στηριχθεί η επανεκκίνηση των δικοινοτικών συνομιλιών,” επεσήμανε.
Επομένως, σημείωσε, “με βάση το διεθνές και το ευρωπαϊκό δίκαιο, δεν νοείται το μελλοντικό κυπριακό κράτος παρά μέσα από την επανένωση, η οποία θα καταλήξει σε μία ενιαία διεθνή προσωπικότητα, μία ιθαγένεια, μία κυριαρχία. Αλλά κυριαρχία πλήρη. Δεν υπάρχουν εκπτώσεις στην έννοια της κυριαρχίας. Η κυριαρχία είναι το ένα από τα τρία βασικά συστατικά κάθε κράτους, κατά τη θεωρία γενικότερα του Συνταγματικού Δικαίου περί κρατικής οντότητας”.
Και αυτή η κυριαρχία περιλαμβάνει όχι μόνο την άσκηση της εξουσίας εντός των συνόρων κάθε κράτους, αλλά περιλαμβάνει και την πλήρη δυνατότητά του να εκμεταλλεύεται τους φυσικούς του πόρους. Και αυτό έχει τις επιπτώσεις σε ό,τι αφορά την ΑΟΖ της Κύπρου. Κάλεσε όλους να μην ξεχνάνε ότι “τα σύνορα της Κύπρου είναι και σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θυμίζω ότι το Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο του 2008 στην παράγραφο 3 ορίζει εμμέσως πλην σαφώς ότι τα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι τα σύνορα των κρατών μελών όπως ορίζονται κυριάρχως από αυτά. Αυτά τα σύνορα είναι και για να προσδιορίζουν επίσης και όλα τα λοιπά σχετικά με τη δυνατότητα εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων, συμπεριλαμβανομένων – όπως είναι αυτονόητο – των υδρογονανθράκων”.
“Θα πρέπει να γίνει αντιληπτό και κατανοητό και από πλευράς ΕΕ ότι τα σύνορα της Κύπρου είναι σύνορα ευρωπαϊκά, η ΑΟΖ της Κύπρου είναι, υπό την ευρεία του όρου έννοια, και ΑΟΖ της ΕΕ και κάθε προσβολή συνόρων και ΑΟΖ συνιστά προσβολή του ευρωπαϊκού δικαίου”, σημείωσε ο Ελληνας Πρόεδρος.
Με αυτή την έννοια, συνέχισε, “κάθε φορά που από πλευράς Τουρκοκυπρίων και από πλευράς Τουρκίας υπάρχει παράβαση των προηγούμενων όρων, τίθεται ζήτημα όχι μόνο ως προς την πορεία των δικοινοτικών συνομιλιών, αλλά και σε ό,τι αφορά την πορεία της Τουρκίας στην ενταξιακή της διαδικασία. Και ελπίζω η Τουρκία να το αντιλαμβάνεται¨.
Τόνισε ότι μέχρι σήμερα, δυστυχώς, δεν έχουμε δείγματα γραφής που να δείχνουν ότι υπάρχει κατανόηση από την άλλη πλευρά και εξέφρασε την πεποίθηση ότι “αυτό να αλλάξει. Και για να αλλάξει, το μέτωπο Κύπρου-Ελλάδας, Ελλάδας-Κύπρου, πρέπει να μείνει αρραγές”.
“Η ισχύς μας βρίσκεται μέσα στην ενότητά μας, την οποία θα διασφαλίσουμε με κάθε θυσία, όπως το έχουμε αποδείξει διαχρονικά. Και είμαι βέβαιος ότι η δικαίωση αυτή δεν πρόκειται να αργήσει, ιδίως όταν θα έχουμε και την αρωγή των εταίρων μας προς αυτή την κατεύθυνση”, ανέφερε ο Ελληνας Πρόεδρος.
Ερωτηθείς αν η ανάπτυξη του διαλόγου σε όλα τα επίπεδα με την Τουρκία θα μπορούσε να αναπτύξει καλύτερα τις διμερείς σχέσεις, ο Πρόεδρος Παυλόπουλος είπε ότι στη συνομιλία που είχε με τον Τούρκο Πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν, του είπε ειλικρινά ότι έχει νόημα μια επίσκεψη στην Άγκυρα όταν αυτή η επίσκεψη θα σηματοδοτήσει συγκεκριμένα αποτελέσματα προόδου σε δύο βασικά θέματα: και στο Κυπριακό και στο ζήτημα της επίλυσης της καθ’ ημάς μιας και μόνης διαφοράς που έχουμε με την Τουρκία.
Εάν, σημείωσε, δεν υπάρχουν βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση, αν οι δύο πλευρές δεν έχουν συνεργαστεί στενά ώστε να υπάρχουν βήματα προόδου, απτά βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση, τί νόημα θα έχει. Δυστυχώς, συνέχισε, φτάσαμε στο σημείο να απαιτούμε να αυτονόητα, αλλά αυτή είναι η διεθνής πραγματικότητα και σε αυτή οφείλουμε να προσαρμοστούμε.
Σε ερώτηση προς τον Πρόεδρο Αναστασιάδη αν μαζί με τον κ. Παυλόπουλο διερεύνησαν πρωτοβουλίες που θα μπορούσε να αναλάβει η Ελλάδα για το Κυπριακό, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης είπε ότι υπάρχει μια αδελφική σχέση και μια αλληλεγγύη και ότι οι τρεις πρόσφατες επισκέψεις, του κ. Τσίπρα, της Προέδρου της Βουλής των Ελλήνων και του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, “αποσκοπούσαν, στο συντονισμό ενεργειών προς τα διάφορα φόρα είτε είναι η ΕΕ είτε τα Ηνωμένα Έθνη είτε φίλες χώρες προς τις οποίες μπορεί μέσα από συντονισμένες δράσεις να επιτύχουμε άσκηση επιρροής πάνω στην Τουρκία, έτσι ώστε να συμβάλει θετικά στην εξεύρεση μιας λύσης.
Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης είπε ακόμα ότι δεν θεωρεί ότι θα είναι καθοριστικό το αποτέλεσμα των γενικών εκλογών στην Τουρκία αφού ακόμη και σήμερα φαίνεται ότι η επιρροή του κ. Ερντογάν είναι σημαντική. Ανεξαρτήτως των εκλογών στην Τουρκία, για να υπάρξει πρόοδος θα πρέπει να υπάρξει η αποφασιστικότητα της Τουρκικής Κυβέρνησης. Συνεπώς, πρόσθεσε, αυτό που θέλουμε που ελπίζουμε που επιθυμούμε είναι να δούμε μια αλλαγή πολιτική που θα συμβάλει στη λύση του κυπριακού προβλήματος.
Από την πλευρά του, ο Πρόεδρος Παυλόπουλος είπε ότι συμφωνεί με τις θέσεις αυτές, προσθέτοντας ότι μόνο το γεγονός ότι οι θέσεις της Κύπρου και της Ελλάδας, της Ελλάδας και της Κύπρου στα αισθήματα αυτά είναι διαχρονικώς οι ίδιες και δεν επηρεάζονται από τα οποιαδήποτε αποτελέσματα, ιδίως εκλογικά αποτελέσματα στην Τουρκία.
Ερωτηθείς για τις ευθύνες της ΕΕ έναντι της Κύπρου, και πώς θα μπορούσε να πεισθεί η ΕΕ να συμμετέχει ενεργά με εκπρόσωπό της, ο Πρόεδρος Παυλόπουλος είπε ότι “ευχής έργο θα ήταν κατανοητό από πλευράς ΕΕ ότι έπρεπε να μετέχει σε αυτού του είδους συνομιλίες, με την έννοια ότι θα μπορούσε να είναι ο εγγυητής του εάν και κατά πόσον η οποιαδήποτε πρόταση από τις δύο πλευρές είναι συμβατή με το ευρωπαϊκό δίκαιο”.
Απαντώντας σε ερώτηση αν λόγω των οικονομικών προβλημάτων και στην Ελλάδα και στην Κύπρο, πλέον φεύγουμε από μια Ευρώπη των 28 και είμαστε σε μια γερμανική Ευρώπη, ο Πρόεδρος Παυλόπουλος είπε ότι “δεν τολμώ να σκεφτώ καν ότι οποιοσδήποτε επιχειρεί στο πλαίσιο της ΕΕ – αυτής της ΕΕ που δημιουργήθηκε με όλα εκείνα τα οράματα τα οποία ξέρουμε τί ήθελαν να αποφύγουν αμέσως μετά το Β` Παγκόσμιο Πόλεμο – ότι οιοσδήποτε σκέφτεται, όση ισχύ μπορεί και να έχει, με όρους εκβιασμών. Δεν το επιτρέπω στον εαυτό μου ως Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας”.
Πρόσθεσε ότι η ίδια η Γερμανία πρέπει να επιδιώκει να είναι μια ευρωπαϊκή Γερμανία και αυτήν την αντίληψη έχω, ακόμα και από τη συνομιλία που είχα με τον Υπουργό Οικονομικών, φίλο από τα παλιά όταν ήμουν Υπουργός Εσωτερικών, κ. Σόιμπλε.
Εξέφρασε την πεποίθηση ότι όλες αυτές οι περιπέτειες που έχουμε περάσει θα λήξουν με τον καλύτερο τρόπο για την ίδια την ΕΕ. “Η οικονομική ένωση και η νομισματική ένωση δεν είναι αυτοσκοπός. Είναι πολιτικές, οι οποίες πρέπει να ακολουθούνται και να τηρούνται ακριβώς για να καταστούν δυνατές εκείνες οι αρχές και αξίες πάνω στις οποίες θεμελιώθηκε η ΕΕ”, σημείωσε.
Κληθείς να σχολιάσει δήλωση του Ειδικού Συμβούλου του ΓΓ του ΟΗΕ σε συνέντευξή του στην “Καθημερινή” όταν ρωτήθηκε αν το θέμα των υδρογονανθράκων θα είναι στην ημερήσια διάταξη των συνομιλιών παρέπεμψε στους ηγέτες των δύο κοινοτήτων, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης είπε “η απάντηση είναι πως συγκρατώ αυτό το οποίο είπε επίσης ο κ. Eide, ότι η πρόταση του Προέδρου Αναστασιάδη είναι θετικότατη ή θετική”.
Πρόσθεσε ότι η μεθοδολογία έχει συμφωνηθεί και η ημερήσια διάταξη καθορίζεται με βάση τα όσα έχουν συμφωνηθεί, με την υπόδειξη της κάθε πλευράς όσον αφορά τα θέματα που θέλει να συζητηθούν. “Θέλω να πω ότι η εισήγηση για τη συμπλήρωση των τυχόν κενών που υπάρχουν σε όσες συγκλίσεις έχουν επιτευχθεί στο θέμα των υδρογονανθράκων δεν μπορεί να συζητηθεί παρά στο τέλος, όπως ήταν η αρχική πρόταση. Δεν τίθεται θέμα αλλαγής στάσης”.
Ερωτηθείς αν ως Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας προτίθεται να αναλάβει πρωτοβουλία με διεθνείς ηγέτες για προώθηση θεμάτων που αφορούν την ελληνική οικονομία, ο Πρόεδρος Παυλόπουλος αναφέρθηκε στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του Προέδρου της Δημοκρατίας κατά το ελληνικό Σύνταγμα, τονίζοντας ότι σε αυτό οι έννομες τάξεις των δύο χωρών διαφέρουν σημαντικά.
“Πλην, όμως, ο ρόλος του Προέδρου της Δημοκρατίας στην Ελλάδα καθορίζεται και από την έννοια του ρυθμιστή του πολιτεύματος. Κυρίως αυτές τις κρίσιμες στιγμές, κάθε ρυθμιστής του πολιτεύματος πρέπει, σαφώς και σε συνεργασία με την Κυβέρνηση, η οποία φέρει την ευθύνη της χάραξης της γενικότερης πολιτικής και ιδίως οικονομικής πολιτικής, να συμπαρίσταται σε αυτό τον αγώνα που είναι πραγματικά ένας εθνικός αγώνας”, ανέφερε.
Διαβεβαίωσε ωστόσο ότι θα πάρει “όλες τις πρωτοβουλίες που θα μπορέσουν να στηρίξουν την προβολή των δίκαιων αιτημάτων της Ελλάδας σχετικά με τα ζητήματα που αφορούν την έξοδο της οικονομίας της από αυτή τη βαριά κρίση και, ιδίως, την αντιμετώπιση ανθρωπιστικής κρίσης που περνάει η Ελλάδα, γιατί περνάμε μια πραγματική ανθρωπιστική κρίση. Θα πάρω τις ορθές πρωτοβουλίες εντός του πλαισίου του Συντάγματος και σε πλήρη συνεννόηση με την Κυβέρνηση”.