Με διάφορα ευτράπελα τελείωσε η μαραθώνια κατάθεση του Υπουργού Οικονομικών. Χάρη Γεωργιάδη ενώπιον της ερευνητικής επιτροπής για τη κατάρρευση του Συνεργατισμού.
Διάφορα μικροεπεισόδια, όπως ξαφνική διακοπή ηλεκτρισμού, γυναικεία φωνή από τα μεγάφωνα στην αίθουσα αλλά και η προσφώνηση σημάδεψαν τη σημερινή μέρα.
Η προσφώνηση από τον Πρόεδρο της Επιτροπής με τη λέξη “κύριε” προκάλεσε την έντονη αντίδραση του Υπουργού Οικονομικών, ο οποίος ζήτησε από τον κύριο Αρέστη να τον προσφωνεί με το “κύριε Υπουργέ” ή “κύριε Γεωργιάδη.” Ο Γεώργιος Αρέστης ανέφερε ότι θα πάρει σημείωση για να μην ξεχνά και ότι δεν υπήρξε διάθεση προσβολής του Υπουργού Οικονομικών.
Ακολούθως, ο Υπουργός Οικονομικών προσφώνησε τον Πρόεδρο της Επιτροπής “κύριε Αρέστη” και τότε αυτός του ζήτησε να τον προσφωνεί “κύριε Πρόεδρε”.
Ο ΥΠΟΙΚ μίλησε με ποδοσφαιρικούς όρους, ζητώντας να πιστωθούν οσοι υπηρέτησαν στην ηγεσία του Συνεργατισμού:
“Πήραν μια ομάδα από την κυπριακή αγροτική κατηγορία και έπρεπε να την οδηγήσουν στο ευρωπαϊκό Champions League”
Οι “αρχείαστες σπατάλες’: Πολυτελή αυτοκίνητα, απλήρωτα τιμολόγια και διορισμοί σε γραφεία
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής ανέφερε ότι ζητήθηκε να πληρωθεί τιμολόγιο 55,000 ευρώ σε δικηγόρο για συμβουλες πριν από την κατάθεση μάρτυρα στην Ερευνητική Επιτροπή για την κατάρρευση του Συνεργατισμού. Ο κύριος Αρέστη ανέφερε ότι το τιμολόγιο απορρίφθηκε τελικά. “Δεν μπορώ να ξέρω για κάθε τιμολόγιο που ζητείται να πληρωθεί” είπε ο ΥΠΟΙΚ
“Δεν ήταν τα χρήματα του φορολογούμενου που ξοδεύονταν από το Συνεργατισμό είναι απο τα κέρδη της τράπεζας που κάλυπταν μισθούς, λειτουργικά έξοδα και δαπάνες.” Αυτό ανέφερε ό ΥΠΟΙΚ σε παρατήρηση του Προέδρου ότι ξοδεύτηκε ένα εκατομμύριο ευρώ στην ετοιμασία prospectus για την είσοδο της ΣΚΤ στο ΧΑΚ που δόθηκε σε τρία δικηγορικά.
Ένεκα της ανάληψης της Προεδρίας του ΔΣ του Συνεργατισμού, ο κύριος Ταουσιάνης έκανε λόγο για απώλεια εισοδημάτων και ζήτησε να κρατήσει κάποια ΔΣ που είχε. Μου ζήτησε επίσης αύξηση της αντιμισθίας αντί υπηρεσιακού αυτοκινήτου. “Παίρνει καιρό η έγκριση ενός διορισμού από την Κεντρική Τράπεζα, παίρνει καιρό για όλους η διαδικασία” Αποποιήθηκαν και άλλοι το δικαίωμα χρήσης υπηρεσιακού αυτοκινήτου, όπως και ο Αντιπρόεδρος, σύμφωνα με τα όσα είπε ο ΥΠΟΙΚ.
“Ταουσιάνης, Χατζηνικόλας και Χατζηγιάννης ξέρω ότι είχαν γραφείο”. Αυτό ανέφερε ο Υπουργός Οικονομικών ερωτηθείς αναφορικά με απαίτηση του κυρίου Χατζηγιάννη για στελέχωση του Γραφείου του με προσωπικό Πρόεδρου, καθώς είχε εκτελεστικά καθήκοντα. “Ξέρω ότι όλοι οι Πρόεδροι είχαν γραφείο. Δεν ξέρω για θέματα μισθοδοσίας” Σχετικά με επιστολή της κυρίας Γιωρκάτζη ημερομηνίας 27/12/2017 και στην οποία ζητείται μεταξύ άλλων μείωση του λειτουργικού κόστους, ο Υπουργός Οικονομικών ανέφερε ότι μείωση του λειτουργικού κόστους ενδεχομένως να σημαίνει κλείσιμο υποκαταστημάτων.
“Γνώριζα για το αυτοκίνητο του Νικόλα Χατζηγιάννη”
O Πρόεδρος της Επιτροπής ερωτά τον Υπουργό Οικονομικών εάν γνώριζε για την αγορά καινούργιου αυτοκινήτου στον Πρόεδρο της Επιτροπείας της ΣΚΤ Νικόλα Χατζηγιάννη αξίας 30 χιλιάδων ευρώ. Ο κύριος Αρέστη ανέγνωσε εσωτερικό σημείωμα της Συνεργατικής Τράπεζας στην οποία γινόταν λόγος για σπατάλες. Ο Υπουργός Οικονομικών διερωτήθηκε εάν στάληκε κάποια επιστολή από την Κεντρική Τράπεζα προς την κυνέρνηση, στην οποία να υποδείκνυονταν “αχρείαστες σπατάλες”
“Δεν υπάρχει καμία τέτοια επιστολή Εάν ήταν τέτοια η άποψη της Κεντρικής θα έπρεπε να τη διαβιβάσει. ‘Ενας από τους λόγους που εγκρίθηκε η συμφωνία Συνεργατικής-κράτους ήταν η μη εμπλοκή στα εσωτερικά ζητήματα της τράπεζας. Δεν έπρεπε να γνωρίζουμε εάν θα αγοραστεί αυτοκίνητο ή ηλεκτρονικός υπολογιστής. Ως μέτοχος έπρεπε να γνωρίζουμε για μείωση λειτουργικών εξόδων.”
Σύμφωνα με τον κύριο Γεωργιάδη, στο πακέτο απολαβών του πρώτου Διοικητικού Συμβουλίου υπήρχε η αγορά αυτοκινήτου. “Μας ρώτησαν από τη Συνεργατική για ένα υπερπολυτελές αυτοκίνητο συγκεκριμένης μάρκας αξίας 100,000 ευρώ εάν αυτό το θέλουμε για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.” Με την ανάληψη καθηκόντων από το δεύτερο ΔΣ μας ζητήθηκε αύξηση για τον Πρόεδρο και τον Αντιπρόεδρο και όχι χρήση υπηρεσιακού αυτοκινήτου.
“Το πρώτο ΔΣ είχε χαμηλότερο μισθό και χρήση υπηρεσιακού αυτοκινήτου. Το δεύτερο ΔΣ ζήτησε αύξηση και όχι χρήση υπηρεσιακού αυτοκινήτου” Γνώριζα, είπε, για τον αυτοκίνητο του κυρίου Χατζηγιάννη καθώς και του Αντιπροέδρου.
Η κομματική ταυτότητα του Νικόλα Χατζηγιάννη
Υποδεικνύοντας ότι τα πρακτικά είναι ενώπιον τόσο του ιδίου, όσο και της επιτροπής ο Υπουργός Οικονομικών είπε:
“Aμφισβητώ ότι ο κύριος Χατζηγιάννης σας είπε ότι ο λογος που διορίστηκε στην ηγεσία του Συνεργατισμού ήταν η κομματική του ταυτότητα”
Τα κουτσομπολιά και ο Μάριος Κληρίδης
Ουδέποτε έγινε αναφορά για τον κύριο Μάριο Κληρίδη από οποιονδήποτε προς εμένα. Πλήν μίας φοράς που συνάντησα τον κύριο Χατζηγιάννη την επόμενη ημέρα του διορισμού του και τον ρώτησα εάν αληθεύει ο διορισμός Κληρίδη και εάν ήταν καλή επιλογή. Ο κύριος Χατζηγιάννης μου απάντησε ότι “είναι η καλύτερη”.
“Οι αναφορές ότι κάποιος μου είπε, κάπου άκουσα ότι με κακολογούσαν στον Υπουργό Οικονομικών αυτά είναι κουτσομπολιά καθώς δεν τεκμηριώνονται” Ο κύριος Γεωργιάδης ζήτησε επίσης έλεγχο των πρακτικών του Διοικητικού Συμβουλίου για να διαπιστώσει εάν υπήρξε κάποιο αίτημα, πρόβλημα ή υπόσκαψη του κυρίου Κληρίδη που να φανερώνει τους ισχυρισμούς του.
“Δεν προέκυψε ούτε και ένα περιστατικό. Δεν υπάρχει κανένα πρακτικό σε καμία συνεδρίαση. Δεν υπήρχε ουτε δική του αναφορά, ουτε γραπτή ούτε προφορική και εάν εγώ ήμουν μέλος του ΔΣ και ένιωθα υπόσκαψη, θα άνοιγα το στόμα μου να πω κάτι για να το δούν όσοι παίρνουν τα πρακτικά, η Κεντρική Τράπεζα, ο εντολοδόχος επόπτης και λοιπά.”
Ερωτηθείς αναφορικά με το εάν γνώριζε τον κύριο Κληρίδη ανέφερε ότι δεν τον γνώριζε καλά, παρά μόνο μέσα από την οικονομική ομάδα του Δημοκρατικού Συναγερμού, στην οποία ήταν και οι δύο μέλη.
“Δεν γυρίζει το σύμπαν γύρω από τον κύριο Κληρίδη, για να νομίζει κάποιος ότι πάνε στον Πρόεδρο ή τον Υπουργό και τον κακολογούν.”
“Οι ευρωπαικές αρχές υποδείκνυαν άλλο πράγμα και στην Κυπρο γινόταν άλλο πράγμα”
“Οι ευρωπαικές αρχές υποδείκνυαν άλλο πράγμα και στην Κυπρο γινόταν άλλο πράγμα” Αυτό υπέδειξε στον Υπουργό Οικονομικών ο Πρόεδρος της Επιτροπής, λέγοντας μάλιστα ότι τότε άρχισαν να χάνουν την εμπιστοσύνη τους και να σφίγγουν τον κλοιό. Ο ΥΠΟΙΚ απάντησε: “Υπήρχε μια εικόνα που έδειχνε αριθμητική μείωση των δανείων, πέραν του ότι ήταν κρατικοποιημένη η τράπεζα και δεν είχε δυνατότητα να ενισχύσει την τράπεζα, επέβαλλαν αποφάσεις για τις προβλέψεις και τις απόψεις τους για τον διαχωρισμό. Απόψεις που μπορώ να πω οτι συμφωνώ”
“Ανησυχούσα για τις παρενέργειες στις δομές του κρατικοποιημένου Συνεργατισμού. Εξέφρασα τις ανησυχίες αυτές στη Βουλή.”
“Δεν μιλήσαμε για κακή πρόθεση αλλά για κακούς χειρισμούς στην επιμονή σας για παραχώρηση του 25%”, υπέδειξε ο Πρόεδρος της Επιτροπής. Ο Υπουργός Οικονομικών απάντησε με επιστολή από αξιωματούχο της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Ανταγωνισμού στην οποία αναφέρει ότι η παραχώρηση του 1,7 δις δεν έχει σύγκρουση με το σχέδιο αναδιάρθρωσης που συμφωνήθηκε το 2015. Τα μέλη της Επιτροπής απάντησαν ότι στην ίδια επιστολή αναφέρονται και άλλα.
Οι παρεμβάσεις στον Συνεργατισμό από τη Βουλή
Ο Υπουργός Οικονομικών είπε ότι μετά το 2013 δεν πιστεύει ότι συνεχίστηκαν τυχόν παρεμβάσεις στο Συνεργατισμό πχ για να πάρει κάποιος δάνειο. Ωστόσο είπε, υπήρχαν παρεμβάσεις που επηρέαζαν τη λειτουργία της τράπεζας και αναφέρθηκε σε συγκεκριμένο παράδειγμα
“Είχα ενημερωθεί από τα ΜΜΕ ότι η Συνεργατική συνεβλήθει με μία νέα ασφαλιστική εταιρεία. Ούτε το γνώριζα εκ των προτέρων γιατί ήταν μια εξόχως εκτελεστική πράξη της τράπεζας που δεν χρειαζόταν πολιτική απόφαση. Μετά απο μία εβδομάδα γράφτηκε θέμα στη Βουλή ως να ήταν η CYTA. Κάποιες ασφαλιστικές ήγειραν θέμα που δεν πήρα την προσφορά και έπρεπε να πάει να εξηγήσει στη Βουλή. Αυτά τα πράγματα είναι απαράδεχτα. Δεν νομίζω ότι ήταν κακή η πρόθεση της Βουλής, αλλά δεν είχε δικαίωμα να επέμβει με οποιοδήποτε τρόπο.”
Ο Υπουργός Οικονομικών αναφέρθηκε σε συγκεκριμένο περιστατικό για να καταδείξει την από κοινού λήψη αποφάσεων από διάφορους θεσμούς για διορισμούς κρατικών αξιωματούχων.
“Με πήραν τηλέφωνο από τη Βουλή, από αρχηγό κόμματος. Και μου είπε ότι είναι εκεί και ο Πρόεδρος της Βουλής και εισηγούνται να διοριστεί ο Γιαννάκης Λαζάρου στη θέση του Εφόρου Φορολογίας. Και τους είπα ότι πρέπει να διαβουλευτώ και με τον ΠτΔ αλλά δεν νομίζω να υπάρχει πρόβλημα. Οταν πήγαμε στη Βουλή να αλλάξουμε το νόμο για διορισμό του Εφόρου Φορολογίας γιατί υπήρχε πρόβλημα, τους είπα ότι πρέπει να αλλάξουμε και τον τρόπο διορισμού των μελών του ΔΣ της Συνεργατικής. Και πήρα απάντηση “γιατί, για να διορίζεται όποιον θέλετε;”
Νωρίτερα ο Υπουργός Οικονομικών εξήγησε τη διαδικασία διορισμού που περνά μέσω της εκτελεστικής εξουσίας, της νομοθετικής εξουσίας και της Κεντρικής Τράπεζας. “Δεν είναι δικαίωμα του Υπουργού να διορίζει κατά την κρίση του, αλλά μέσα από συνεννόηση και διαβούλευση” Ο τότε Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας Πανίκκος Δημητριάδης με επιστολή, υπενθύμισε τον ΥΠΟΙΚ για συνεννόηση ώστε να διοριστούν τα μέλη του πρώτου ΔΣ της Συνεργατικής μετά την κρατική ενίσχυση.
“Πέντε χρόνια μετά την τελευταία φορά, συναντήθηκα με τον Διοικητή, Είχα ενώπιον μου έναν κατάλογο ονομάτων από το Συνεργατικό κίνημα. Διεύρυνα τη συνεννόηση με τα κόμματα, μου έδωσαν και αυτά εισηγήσεις. Ο κύριος Δημητριάδης εισηγήθηκε να είναι τα ονόματα ένα ή δύο περισσότερα από τις θέσεις. Από κοινού με τον κύριο Δημητριάδη εμφανιστήκαμε στην Επιτροπή της Βουλής, όπου μετά από συνεννόηση υπήρξε κατάληξη στα εννέα ονόματα. Στη Βουλή μάλιστα υπήρξε αλλαγή με όνομα που προτάθηκε από τη Βουλή την τελευταία στιγμή, το όνομα του κυρίου Ππούρου”
Ο Πρόεδρος Γιώργος Αρέστη ήταν ιδιαίτερα επιθετικός και σε πολλές περιπτώσεις διέκοψε τον Υπουργό όταν διαπίστωνε ότι δεν απαντούσε επακριβώς σε αυτά που τον ρωτούσε. Στην αρχή της κατάθεσης ο Υπουργός Οικονομικών διάβασε μία γραπτή δήλωση μέσω της οποίας επιχείρησε να εξιστορήσει τα όσα είχαν συμβεί από το 2013 και ένθεν και ταυτόχρονα να προλάβει ενδεχόμενες ερωτήσεις που θα του απηύθυνε το προεδρείο.
Όπως είπε χαρακτηριστικά ο κ. Γεωργιάδης, «το ερώτημα δεν είναι πως κατέρρευσε ο Συνεργατισμός αλλά πως άντεξε» αφού σύμφωνα με τα όσα ανέφερε δεν είχε δομές, ούτε διαδικασίες ενώ η κακοδιαχείριση των προηγούμενων χρόνων ήταν τέτοια που οδήγησε τον οργανισμό στο γκρεμό. Είπε χαρακτηριστικά ότι ο Συνεργατισμός βρισκόταν «υπό του μηδενός». Μεγάλο μέρος των ερωτήσεων που απευθύνθηκαν στον Υπουργό είχε να κάνει με την απόφαση για παραχώρηση δωρεάν 25% των μετοχών του Συνεργατισμού.
Ο κ. Γεωργιάδης υπεραμύνθηκε της απόφασης την οποία χαρακτήρισε κυβερνητική απόφαση αφού είχε την έγκριση του Υπουργικού Συμβουλίου και δήλωσε πως δεν προκάλεσε οποιαδήποτε καθυστέρηση στη διαδικασία ιδιωτικοποίησης του Συνεργατισμού αφού ο στόχος του Σεπτέμβρη του 2018 επετεύχθη.
Σε σχέση με το αν η απόφαση αυτή προκάλεσε την αντίδραση των εποπτικών αρχών και οδήγησε στις πιο υψηλές προβλέψεις ο κ. Γεωργιάδης είπε πως δεν ισχύει κάτι τέτοιο αφού μέσα σε ένα μήνα από την επιστολή Νούη υπήρξε αλλαγή του πλάνου.
Όσον αφορά την ανάκτηση του 1,7 δις, ο Υπουργός Οικονομικών τόνισε πως η Κυβέρνηση δεν είχε την ψευδαίσθηση ότι θα ανακτηθεί.
«Δεν τρέφαμε τέτοια ψευδαίσθηση, ότι θα πάρουμε τα λεφτά μας πίσω ή ότι θα πάρουμε τα λεφτά μας πίσω από τα υπερκέρδη των συνεργατιστών. Να είμαστε συγκεκριμένοι σε ποιο οργανισμό δώσαμε τα λεφτά. Ποτέ δεν υπολογίσαμε, ούτε εμείς ούτε η Τρόικα, ότι θα παίρναμε τα λεφτά μας πίσω»
Σε αυτό το σημείο αναφέρθηκε στα ποσοστά των τραπεζών της Κύπρου που έχουν μη εξυπηρετούμενα δάνεια, και πως αυτά μειώθηκαν από το 2015 μέχρι το 2017. Για να καταλήξει πως δεν ήταν μόνο ο Συνεργατισμός που είχε προβλήματα με ΜΕΔ αλλά όλο το κυπριακό τραπεζικό σύστημα.
«Αυτή η αδυναμία είναι η γενικότερη αδυναμία που αντιμετωπίζει στο σύνολό του το ευρύτερο κυπριακό τραπεζικό σύστημα. Θα έβλεπα το επιχείρημά σας αν ήταν μόνο στο Συνεργατισμό».
Ο Υπουργός Οικονομικών δήλωσε έκπληκτος για τα όσα αναφέρονται σε επιστολές της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου για εταιρική διακυβέρνηση και ΜΕΔ, και διερωτήθηκε γιατί δεν έλαβε μέτρα. «Αν είναι αυτά που γνώριζαν τι έπραξαν; Δεν είναι μόνο η ενημέρωση. Δεν είναι τρίτος παρατηρητής. Έπρεπε να λάβει ακαριαία μέτρα». Πρόσθεσε επίσης, ότι αυτά τα δύο ήταν αδυναμίες που προϋπήρχαν και ήταν δύσκολο να λυθούν καθώς ο Συνεργατισμός δεν ήταν μία οντότητα, και επομένως μετά το 2013 η επικέντρωση ήταν στη μείωση των ΣΠΙ.
Απαντώντας σε ερώτηση της Επιτροπής, για προηγούμενες δηλώσεις του ότι ο Συνεργατισμός είχε κλείσει το κύκλο του, είπε ότι “Από το 2013 ήταν και σε εμένα και στη Κυβέρνηση ξεκάθαρο ότι η ιδιωτικοποίηση. Πως θα συνέβαινε κανείς δεν θα μπορούσε να το προβλέψει το 2013. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο δεν ήταν κάτι το οποίο απείχε από τις εκτιμήσεις. Είτε θα ερχόταν άλλη τράπεζα να το αγοράσει, είτε θα ερχόντουσαν ξένοι επενδυτές ή μια άλλη τράπεζα».