Μια μάντρα στην εκστρατεία για την αποχώρηση της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν ότι η χώρα έπρεπε να απομακρυνθεί από μια ήπειρο που βρίσκεται υπό διάλυση. Ο κορυφαίος υποστηρικτής του Brexit, Michael Gove, επεσήμανε την υποτονική οικονομία της Ευρώπης και το βάρος της ελληνικής χρηματοπιστωτικής κρίσης. Μάλιστα, πρότεινε ότι η ΕΕ έθεσε σε κίνδυνο την ασφάλεια, αφήνοντας τους τρομοκράτες να κυκλοφορούν. Με την άρση του ελέγχου των συνόρων και του εμπορίου, η Βρετανία θα μπορούσε να “δείξει στην υπόλοιπη Ευρώπη τον τρόπο να ευδοκιμήσει”, είπε.
Δυόμισι χρόνια αργότερα, η υπόλοιπη Ευρώπη παρακολουθεί, καθώς εκτυλίσσεται η μεγαλύτερη πολιτική κρίση στη μετα-αυτοκρατορική εποχή της Βρετανίας. Η οικονομία έχει αποδυναμωθεί από το δημοψήφισμα του 2016 και τώρα αυξάνεται με βραδύτερο ρυθμό από ό, τι η ευρωζώνη. Η Βρετανίδα πρωθυπουργός Τερέζα Μέι προσκολλάται στη δουλειά που έχει να κάνει, καθώς προσπαθεί να προωθήσει μια συμφωνία για το Brexit, η οποία έχει δει αντίσταση από πολλούς στο κόμμα της. Η κυβέρνηση στο Λονδίνο υπολογίζει πώς μπορεί να κρατήσει τα τρόφιμα και τα ιατρικά εφόδια να ρέουν εάν η χώρα φύγει από την τελωνειακή αγορά της ΕΕ χωρίς μια συμφωνία διαζυγίου.
Η Βρετανία έχει δείξει πόσο απομονωμένη ήταν πάντα, ένα νησιωτικό έθνος που δεν αγκάλιασε ποτέ το έργο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και, στην καλύτερη περίπτωση, παρερμήνευσε τη δική του σημασία σε αυτή. Ως πέμπτη μεγαλύτερη οικονομία παγκοσμίως, η Βρετανία σίγουρα δεν είναι Ελλάδα. Ούτε είναι το διαρκώς ατελές παζλ της κυβέρνησης που είναι η Ιταλία – παρόλο που ορισμένοι αναλυτές προβλέπουν αυτό το είδος χάους για το Ηνωμένο Βασίλειο. Αλλά το πολιτικό ψυχόδραμα που εξαπέλυσε αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα της ευρωπαϊκής τάξης. Η αλήθεια είναι ότι η ΕΕ έχει μια πυρκαγιά να πολεμήσει, μια που είναι μεγαλύτερης θεμελιώδους σημασίας από το Brexit: Οι εθνικιστές, που αντανακλούν την ανταπόκριση της εκστρατείας της Αριστεράς ενάντια στην καταπάτηση της ΕΕ έχουν ανέλθει στα ανατολικά κράτη – ιδιαίτερα στην Πολωνία, η οποία παίρνει περισσότερα χρήματα σε καθαρή βάση από την ΕΕ από οποιοδήποτε άλλο.
Και, μακράν, η Ιταλία είναι ένα πιο πιεστικό και υπαρξιακό ζήτημα για τις Βρυξέλλες από τη Βρετανία. Ένα ιδρυτικό μέλος της ΕΕ και μέσα στο ενιαίο νόμισμα, η Ιταλία είναι από καιρό μία από τις χώρες που είναι περισσότερο φιλοευρωπαϊκές. Ωστόσο, η λαϊκιστική κυβέρνησή της δοκιμάζει τώρα τους περιορισμούς του προϋπολογισμού του μπλοκ.
Η οικονομία της Ιταλίας είναι η τρίτη μεγαλύτερη στην ευρωζώνη και το βουνό του χρέους είναι το υψηλότερο σε πραγματικούς όρους. Οι αποδόσεις των ιταλικών 10ετών ομολόγων, των οποίων οι περιστροφές χρησίμευαν ως συναγερμός για τους επενδυτές, τους πολιτικούς και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα κατά τη διάρκεια της κρίσης της ηπείρου πριν από μερικά χρόνια, έχουν διπλασιαστεί από τον Μάιο.
“Αυτό είναι θέμα που αφορά όχι μόνο την Ιταλία αλλά όλους μας”, δήλωσε στις Βρυξέλλες στις 19 Νοεμβρίου ο υπουργός Οικονομικών της Ολλανδίας, Wopke Hoekstra. “Είναι επιτακτική ανάγκη η Επιτροπή να κάνει αυτό που είναι προς το συμφέρον όλων των διαφορετικών ευρωπαϊκών χωρών”.
Οι λαϊκιστές ηγέτες της Ιταλίας επέμειναν ότι δεν θα εγκαταλείψουν το ευρώ ή την ΕΕ, αν και αυτό δεν τους εμποδίζει να «τραβήξουν» και άλλο μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για το μπλοκ.