Αγνή Πουλλικκά, BA, MPhil (Oxon)
PhD researcher στην Πολιτική Οικονομία στο City, University of London
Εδώ και χρόνια, οι πολιτικοί επιστήμονες ερευνούν τον τρόπο με τον οποίο προσωπικά χαρακτηριστικά, όπως φύλο, σπουδές, αλλά και επάγγελμα μπορούν να επηρεάσουν τις πολιτικές μας απόψεις και ιδεολογίες. Στην περίπτωση των Βουλευτών, λόγω του αξιώματος τους, αυτά τα χαρακτηριστικά μπορούν να επηρεάσουν όχι μόνο τις προσωπικές τους απόψεις, αλλά και τις ψήφους τους για νομοσχέδια και πολιτικές που έχουν αντίκτυπο σε όλη την κοινωνία.
Μια διαχρονική ανάλυση δεδομένων για τα χαρακτηριστικά των Βουλευτών στην Κύπρο οδηγεί στα ακόλουθα συμπεράσματα: Η Βουλή κυριαρχείται από άντρες, παρόλο που αυτό έχει ξεκινήσει να αλλάζει τα τελευταία χρόνια με την αύξηση των γυναικών στη Βουλή. Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι οι πλείστοι Βουλευτές έχουν πτυχίο νομικής και τουλάχιστον ένα πτυχίο από πανεπιστήμιο στην Ελλάδα.
Για τη διερεύνηση του θέματος δημιουργήθηκε μια βάση δεδομένων που καλύπτει πληροφορίες για 309 Βουλευτές της Κύπρου από τη δημιουργία της Κυπριακής Δημοκρατίας μέχρι τις πιο πρόσφατες βουλευτικές εκλογές (1960-2021). Αυτές οι πληροφορίες, που είναι δημοσιευμένες στην ιστοσελίδα της Βουλής των Αντιπροσώπων, καλύπτουν χαρακτηριστικά, όπως φύλο, σπουδές, επάγγελμα και άλλες διάφορες προσωπικές πληροφορίες.
Ξεκινώντας με το φύλο, στο Σχεδιάγραμμα 1 μπορούμε να δούμε την ανισότητα των φύλων που υπάρχει στη Βουλή. Από την ανεξαρτησία της Κύπρου μέχρι σήμερα, μόνο 9% των Βουλευτών είναι γυναίκες. Παρόλο που 91% των Βουλευτών είναι άντρες, υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι η κατάσταση βελτιώνεται, με την σημερινή Βουλή να αποτελείται από 14% γυναίκες. Δυστυχώς, όμως, αυτό το ποσοστό είναι εντυπωσιακά χαμηλό σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Στην Ισπανία, το 47% των Βουλευτών είναι γυναίκες, ένα από τα ψηλότερα ποσοστά στην Ευρώπη. Στη Γερμανία το ποσοστό είναι 35%, ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο 34%.
Προφανώς, αυτό δείχνει ότι υπάρχει ακόμη πολλή δουλειά που πρέπει να γίνει σχετικά με την ανισότητα των φύλων στη Βουλή των Αντιπροσώπων της Κύπρου.
Όσον αφορά τις σπουδές των Βουλευτών, η ανάλυση αποκαλύπτει ότι το πιο δημοφιλές πτυχίο πανεπιστημίου είναι η νομική. Από τους βουλευτές που έχουν αποκτήσει τουλάχιστον ένα πτυχίο από το 1960 μέχρι σήμερα, το 27% έχει πτυχίο νομικής. Αυτό το φαινόμενο δεν εμφανίζεται μόνο στην Κύπρο. Για παράδειγμα, μια έρευνα του POLITICO δείχνει ότι το 31% των ευρωβουλευτών έχει σπουδάσει νομική. Άλλα επικρατούντα πτυχία είναι σε κοινωνικές επιστήμες (10%) και στον ιατρικό τομέα (11%). Επιπλέον, μόνο 5% των Βουλευτών μέσα στα εξεταζόμενα χρόνια είναι κάτοχοι διδακτορικού τίτλου.
Εξίσου ενδιαφέρον είναι να κοιτάξουμε σε ποιες χώρες έχουν σπουδάσει οι Βουλευτές. Όπως μπορούμε να δούμε στο Σχεδιάγραμμα 2, οι πλείστοι βουλευτές (48%), από το 2011 μέχρι το 2021, έχουν τουλάχιστον ένα πτυχίο από Ελληνικό πανεπιστήμιο. Αξιοσημείωτο είναι ότι 25% από όσους έχουν σπουδάσει Ελλάδα, έχουν σπουδάσει νομική. Στη δεύτερη θέση είναι τα πανεπιστήμια του Ηνωμένου Βασιλείου (32%) και στην τρίτη θέση της Κύπρου (24%).
Κοιτάζοντας τις έξι πιο συχνές επαγγελματικές καριέρες των Βουλευτών από το 1960 μέχρι σήμερα στο Σχεδιάγραμμα 3, ένα ξεκάθαρο συμπέρασμα προκύπτει.
Η συντριπτική πλειοψηφία του 29% των Βουλευτών έχει κάνει καριέρα στον νομικό τομέα, ενώ το 13% ασχολείται με τον ιατρικό τομέα, είτε ως γιατροί, είτε ως οδοντίατροι, είτε ως φαρμακοποιοί. Ένα άλλο εύρημα είναι ότι το 9% των βουλευτών έχουν εργαστεί ως συνδικαλιστές. Στην τέταρτη θέση βρίσκουμε μαζί τον επιχειρηματικό (6%), εκπαιδευτικό (6%) και πολιτικό τομέα (6%).
Εν κατακλείδι, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι από τη δημιουργία της Κυπριακής Δημοκρατίας μέχρι τις πιο πρόσφατες εκλογές του 2021, οι πλείστοι Βουλευτές ήταν άντρες, κάτι που είναι ενδεικτικό της ανισότητας των φύλων που υπάρχει και σε άλλα δημόσια αξιώματα στην Κύπρο. Επίσης, αρκετοί Βουλευτές έχουν παρόμοια χαρακτηριστικά, όπως τουλάχιστο ένα πτυχίο από Ελληνικό πανεπιστήμιο και πτυχίο νομικής. Με βάση αυτά τα ευρήματα, είναι πρόδηλον ότι απαιτείται περαιτέρω έρευνα για να διαφανεί πως αυτά τα χαρακτηριστικά επηρεάζουν τις απόψεις των Βουλευτών για συγκεκριμένα νομοσχέδια και πολιτικές που εφαρμόζονται στην Κύπρο.