Μετά τα αδήλωτα κέρδη από μισθώσεις «τύπου airbnb», η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων επιχειρεί να βάλει πλέον «στο χέρι» και τα κέρδη από συναλλαγές σε κρυπτονομίσματα, με μεθόδους και τεχνογνωσία μάλιστα του περιβόητου αμερικανικού IRS.
Οι βάσεις της συνεργασίας μπήκαν χθες στην Ουάσιγκτον, στη συνάντηση του Διοικητή της ΑΑΔΕ, Γιώργου Πιτσιλή με τον Acting Commissioner του IRS, Douglas O’ Donnell.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ένα από τα σχέδια που εξετάζουν από καιρό στο υπουργείο Οικονομικών είναι, μεταξύ άλλων, και το ενδεχόμενο φορολόγησης των κρυπτονομισμάτων και των κερδών τους ως …επένδυση χαρτοφυλακίου, πιθανώς με φόρο 15% όπως στις μετοχές.
Νομοθέτηση φόρου όμως δεν γίνεται, αν πρώτα δεν διασφαλίσει το υπουργείο Οικονομικών πως έχει τρόπο να ελέγχει αν δηλώνεται η πραγματική αξία κτήσης ή πώλησης, για να φορολογηθούν δίκαια τα έσοδα αυτά. Επιπλέον εξετάζεται και η στάση άλλων χωρών, για να μην προκύψει αθέμιτος φορολογικός ανταγωνισμός.
Παίζονται δισεκατομμύρια…
Το βέβαιο είναι ότι οι ψηφιακές πλατφόρμες και ηλεκτρονικά συστήματα πληρωμών αλλάζουν τα δεδομένα.
Η «τρελή» πορεία του Bitcoin και των υπόλοιπων κρυπτονομισμάτων (όπως το Ethereum κ.λπ.) αποτελούν θέμα συζήτησης στους οικονομικούς κύκλους σε ολόκληρο τον κόσμο.
Ωστόσο τα υπερκέρδη αυτά δεν εντοπίζονται με τον «παραδοσιακό» φορολογικό έλεγχο. Και διεθνώς προτεραιότητα έχει δοθεί στην καταπολέμηση της χρηματοδότησης εγκληματικών δράσεων με «ανώνυμα» κρυπτονομίσματα, έναντι της φορολόγησής τους.
Για τον λόγο αυτό οι φορολογικές διοικήσεις διεθνώς θέλουν να βάλουν «χέρι» στο blockchain, δηλαδή στα κατάστιχα των λογιστικών εγγραφών των συναλλαγών τέτοιων νομισμάτων.
…αλλά τα δηλώνουν μόνον οι άνεργοι!
Και στην Ελλάδα όμως, οι φορολογικές αρχές βάζουν στο στόχαστρο το “blockchain”, την κατοχή και χρήση κρυπτονομισμάτων, τον έλεγχο των συναλλαγών, τα ηλεκτρονικά «πορτοφόλια» και άλλες μορφές συναλλαγών μέσω ηλεκτρονικού χρήματος και στο dark web.
Στα καθ’ ημάς, τα «λαγωνικά» της ΑΑΔΕ έχουν ήδη εντοπίσει κινήσεις με εμβάσματα χιλιάδων ευρώ, από μετατροπές Bitcoin σε ευρώ ή άλλα ξένα νομίσματα.
Από την έρευνα αυτή, διαφαίνεται πως ελάχιστοι δηλώνουν τα υπερκέρδη από συναλλαγές τέτοιων νομισμάτων, στο Ε1 της φορολογίας εισοδήματος. Μάλιστα παρατηρείται να δηλώνουν τα έσοδα αυτά, κυρίως άνεργοι ή άτομα χωρίς εισοδήματα αλλά με σημαντική ακίνητη περιουσία, μόνο και μόνον επειδή θέλουν να καλύψουν τεκμήρια για να μην πληρώσουν φόρους.
«Τρύπα» στη φορολογία
Ωστόσο για τέτοια ψηφιακά μέσα συναλλαγών και επενδύσεων, δεν υπάρχει ακόμη ξεκάθαρη πρόβλεψη στην φορολογική νομοθεσία. Οι χρήστες των νομισμάτων κινούνται σε γκρίζα ζώνη με αποτέλεσμα, την ώρα της συμπλήρωσης του Ε1, πολλοί να αναρωτιούνται εάν πρέπει να αναγράψουν και πώς τα εμβάσματα σε ευρώ από τα διεθνή ανταλλακτήρια Bitcoin (Kraken, Bitstamp, Gemini κλπ), ή πώς θα τα δικαιολογήσουν αν τους ζητηθεί από την εφορία.
Για χρόνια το bitcoin αντιμετωπίζεται διεθνώς σαν ένα μέσο πληρωμής, και όχι επενδυτικό προϊόν. Έτσι και η αγοραπωλησία του δεν εμπίπτει σε ΦΠΑ, ούτε υπάρχει και σχετική πρόβλεψη ως προς τη φορολογία από πλευρά εισοδήματος, όταν το bitcoin διακρατάται ως περιουσιακό στοιχείο το οποίο δύναται να δημιουργήσει κεφαλαιακά κέρδη κατά την πώλησή του.
Αλλά ακόμα και αν ενταχθεί στη φορολογική νομοθεσία, ανακύπτει η δυσκολία αν και πώς μπορεί να ελεγχθεί η ακρίβεια της σχετικής δήλωσης (για την επιβολή φόρου εισοδήματος, υπεραξίας κλπ).
Η λύση στην οποία κάποιοι φορολογούμενοι οδηγούνται ήδη, πριν καν νομοθετηθεί η φορολογία επί των κερδών αυτών, είναι ότι τα δηλώνουν στο Ε1 διότι, αν δεν έχουν άλλα εισοδήματα αλλά εισέπραξαν μεγάλα ποσά (πχ 10.000 ευρώ) από bitcoin μέσω εμβασμάτων, ξέρουν πως κάθε προσαύξηση καταθέσεων εντοπίζεται πλέον από την εφορία.
Οι πιο συνεπείς, δηλώνουν αρχικά την αξία κτήσης και μετά την αξία πώλησης στους κωδικούς 743 και 781. Μετά καταχωρούν την «υπεραξία» που αποκόμισαν στον κωδικό 865 του Ε1 και «καθαρίζουν» πληρώνοντας φόρο 15% (1.500 ευρώ στο παράδειγμα των 10.000 ευρώ) σαν να είχαν πχ κέρδη από τους τόκους καταθέσεων ή μερίδια αλλοδαπής.
Με τον τρόπο αυτό αποφεύγουν να φορολογηθούν με τεκμήρια για πλασματικό εισόδημα με 29% σαν κέρδη από επιχειρήσεις (και με προκαταβολή φόρου 100% για την επόμενη χρονιά).
Αν πάλι δεν θέλουν να τα εμφανίσουν σαν τραπεζικό έμβασμα, εφαρμόζουν άλλες μεθόδους για να χρησιμοποιήσουν τα κέρδη τους χωρίς να τα δηλώσουν στην εφορία, όπως πχ με ειδικές προπληρωμένες κάρτες από τις οποίες μπορούν να κάνουν και ανάληψη μετρητών σε ΑΤΜ, χωρίς να φαίνεται σαν κατάθεση στην τράπεζα.
Παρόλα αυτά, αν εντοπιστούν επαναλαμβανόμενες πωλήσεις (πάνω από τρεις μέσα σε 6 μήνες) μπορεί να αντιμετωπιστούν από την εφορία σαν «επιχειρηματικές» συναλλαγές, με αποτέλεσμα ο χρήστης να ελέγχεται και να φορολογείται σαν επιτηδευματίας ή να απειλείται και με πρόστιμο για μη έναρξη επαγγέλματος και τήρηση βιβλίων.