“Το Μαρί και οι τράπεζες διέλυσαν την κυπριακή οικονομία”, δήλωσε σήμερα ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής για την οικονομία ο πρώην Υπουργός Οικονομικών Χαρίλαος Σταυράκης, προσθέτοντας πως εκ των υστέρων και εκ του αποτελέσματος τα μέτρα δεν ήταν αρκετά, επιρρίπτοντας την ευθύνη για αυτό σε δύο εξωγενείς παράγοντές, και συγκεκριμένα στην έκρηξη στο Μαρί και στις ζημιές των Τραπεζών.
Αν ήξερα ότι θα υπήρχε η έκρηξη στο Μαρί, με τεράστιες ζημιές στην οικονομία, καθώς και οι ζημιές των τραπεζών θα παίρναμε περισσότερα μέτρα, είπε.
Στην πρώτη του κατάθεση ενώπιον της Επιτροπής που διόρισε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο κ. Σταυράκης εστιάστηκε ιδιαιτέρως στους δείκτες της οικονομίας κατά την τριετία 2008-2010 που υπηρέτησε ως Υπουργός Οικονομικών.
Είπε πως όταν άρχισε η παγκόσμια οικονομική κρίση, λήφθηκαν δύο πακέτα μέτρων το Νοέμβριο του 2008 και το Φεβρουάριο του 2009, τα οποία και κρίθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως έγκαιρα και στοχευμένα.
Ο κ. Σταυράκης είπε πως παρόλα τα σωστά μέτρα που λήφθηκαν, υπήρχαν κάποιες φορές που ως Υπουργός Οικονομικών δεν είχε την ανταπόκριση που θα ήθελε για μέτρα από την Κυβέρνηση και το Υπουργικό Συμβούλιο, προσθέτοντας ωστόσο πως και από την άλλη, τα κόμματα απέρριψαν σημαντικά μέτρα που είχε προτείνει η Κυβέρνηση, όπως την αύξηση του εταιρικού φόρου από 10 στο 11% και του φόρου ακίνητης ιδιοκτησίας.
Ο πρώην Υπουργός Οικονομικών έριξε την ευθύνη για την κατάσταση που έχει περιέλθει η οικονομία στις ζημιές των τραπεζών και στο τεράστιο μέγεθος του τραπεζικού τομέα. Επίσης, έριξε τις ευθύνες στους τραπεζίτες και την εποπτική Αρχή αφού, όπως είπε ως Υπουργός Οικονομικών δεν έχει καμία θεσμική αρμοδιότητα για τις τράπεζες.
Αρχικά, ο κ. Σταυράκης κατέθεσε ενώπιον της Επιτροπής φάκελο με διάφορα έγγραφα, τον οποίο ζήτησε να κατατεθεί ως τεκμήριο. Στη συνέχεια ζήτησε όπως παρουσιάσει τη δική του θέση, προβαίνοντας στο δικό του απολογισμό για τη θητεία του στο Υπουργείο Οικονομικών.
Ο κ. Σταυράκης είπε πως όταν ανέλαβε καθήκοντα το Φεβρουάριο του 2008, προσπάθησε να υπηρετήσει το πρόγραμμα του τότε Προέδρου Δημήτρη Χριστόφια για δίκαιη κοινωνία. Τα δύο κομβικά σημεία του προγράμματος ήταν δικαιότερη κατανομή του εθνικού πλούτου και η ανάπτυξη. Ο ίδιος, όπως πρόσθεσε, έθεσε και ως προτεραιότητά του επίσης και την επίτευξη εύρωστων δημόσιων οικονομικών.
Ο πρώην Υπουργός χαρακτήρισε στη συνέχεια μύθο, την άποψη ότι η αύξηση των κοινωνικών παροχών προκάλεσε προβλήματα στην οικονομία. Υποστήριξε πως η αύξηση των κοινωνικών παροχών την τριετία 2008-2010 δεν ήταν μεγαλύτερη από αυτή του 2007. Ανέφερε πως η αύξηση στις κοινωνικές παροχές την τριετία ανήλθε στα 400 εκ. ευρώ, ποσό που αποτελεί, όπως είπε, «σταγόνα στον ωκεανό μπροστά στα 10 δις των ζημιών των τραπεζών». Τα 400 εκ. αυξημένες παροχές προσπαθήσαμε να τα καλύψουμε με άλλες εξοικονομήσεις.
Ο κ. Σταυράκης ανέφερε πως όταν ανέλαβε Υπουργός το σύστημα κοινωνικών παροχών ήταν εντελώς αστόχευτο, και πως τα ίδια επιδόματα λάμβαναν εκατομμυριούχοι και φτωχοί, χωρίς καμία διάκριση. Σημείωσε, πως σήμερα το σύστημα είναι πολύ πιο στοχευμένο από τότε.
Προστριβές Σταυράκη-Πρόεδρου
Στη συνέχεια, ο κ. Σταυράκης αναφέρθηκε σε σημειώματα που έστελνε προς το Υπουργικό Συμβούλιο, ενημερώνοντας τον Πρόεδρο και το σώμα για τα δημόσια οικονομικά. «
Κάθε εβδομάδα υπάρχουν καταγεγραμμένες προστριβές στην προσπάθεια να μην δεχθούμε αύξηση δαπανών», είπε ο κ. Σταυράκης και ερωτηθείς από τον Πρόεδρο της Επιτροπής Γεώργιο Πική κατά πόσον υπέβαλε εισηγήσεις που απορρίφθηκαν από το Υπουργικό, ο κ. Σταυράκης απάντησε θετικά. Πρόσθεσε πως ο ίδιος είχε εκφράσει την έντονη διαφωνία του για το Μέγαρο Πολιτισμού και για τον αυτοκινητόδρομο Πάφου-Πόλεως Χρυσοχούς.
Κατόπιν, ο κ. Σταυράκης αναφέρθηκε στα δύο πακέτα μέτρων που είχε πάρει η Κυβέρνηση με το που ξέσπασε η παγκόσμια οικονομική κρίση το Σεπτέμβριο του 2008. Το πρώτο λήφθηκε το Νοέμβριο του 2008 και το δεύτερο το Φεβρουάριο του 2009. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όπως είπε, χαρακτήρισε τα μέτρα έγκαιρα και στοχευμένα.
Ο κ. Σταυράκης αναφέρθηκε στους δείκτες του δημοσίου ελλείμματος καθώς και του δημόσιου χρέους, οι οποίοι όπως είπε κατά τη θητεία του, ήταν κάτω από το μέσο όρο της Ευρωζώνης.
Συγκεκριμένα, κατά την τριετία 2008-2010 ο μέσος όρος ελλείμματος ήταν 3,45% ενώ ο μέσος όρος ελλείμματος της Ευρωζώνης ήταν 3,9%, είπε, και σημείωσε πως για το 2010 η Επιτροπή έθεσε στόχο για έλλειμμα 6% και η Κύπρος πέτυχε 5,3%.
Στο ίδιο μήκος κύματος και το δημόσιο χρέος το οποίο κατά την τριετία 2008-2010 αυξήθηκε κατά 1,3% στην Κύπρο και στην Ευρωζώνη αυξήθηκε την ίδια περίοδο κατά 15,2%. «Αυτοί δεν είναι δείκτες με τους οποίους χρεοκοπεί μια χώρα», είπε, και επικαλέστηκε τις δηλώσεις Σόιμπλε ότι ο μόνος λόγος που χρεοκόπησε η Κύπρος είναι το μέγεθος του τραπεζικού τομέα.
Στον αυτόματο πιλότο η οικονομία
Ο πρώην Υπουργός ανέφερε σε άλλο σημείο της κατάθεσής του πως «υπάρχει η εντύπωση ανάμεσα στην κοινή γνώμη ότι η οικονομία για τρία χρόνια ήταν στον αυτόματο πιλότο», κάτι, που όπως είπε, δεν ισχύει.
Ο κ. Σταυράκης σε μέτρα που είχε λάβει η Κυβέρνηση, μεταξύ των οποίων ήταν η φορολόγηση των τραπεζών κατά 9,5 τοις χιλίοις στις καταθέσεις, η φορολόγηση των υπερπρονομίων των γηπέδων γκολφ, στην κατάργηση των πολλαπλών συντάξεων και στην αναχαίτιση του αριθμού των δημοσίων υπαλλήλων.
Επιπλέον, ο κ. Σταυράκης αναφέρθηκε στη συμφωνία αποφυγής διπλής φορολογίας που υπογράφηκε με τη Ρωσία κατά τη διάρκεια της θητείας του, σημειώνοντας πως με τη συμφωνία αυτή διασφαλίστηκε πως μεγάλος αριθμός Ρώσων επενδυτών θα παρέμενε στην Κύπρο.
Αναφερόμενος στον αποκλεισμό της Κύπρου από τις διεθνείς αγορές, ο Χαρίλαος Σταυράκης είπε ότι για 2,5 χρόνια απολαμβάναμε την πλήρη εμπιστοσύνη των αγορών μέχρι το Μάιο του 2011.
«Από το Νοέμβριο του 2010 που δανειστήκαμε 1 δις ευρώ με 3,8% επιτόκιο ως το Μάη του 2011 δεν άλλαξαν τα δημόσια οικονομικά», είπε, και πρόσθεσε πως ο μόνος λόγος που οι αποκλειστήκαμε ήταν η σταδιακή διαπίστωση των αγορών ότι έχουμε το μεγαλύτερο τραπεζικό σύστημα στον κόσμο, το οποίο ήταν εκτεθειμένο στην Ελλάδα. Σε εκείνο το σημείο, συμπλήρωσε, ήρθαν και οι υποβαθμίσεις από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης.
Εξωφρενικά υψηλή τιμή εξαγοράς της ρωσικής Uni Astron
Ερωτηθείς από τον Πρόεδρο της Επιτροπής αν η Κυβέρνηση είχε διαπιστώσει τον κίνδυνο του μεγάλου χρηματοπιστωτικού τομέα, ο κ. Σταυράκης ανέφερε πως το Υπουργείο Οικονομικών δεν έχει θεσμική αρμοδιότητα για τις τράπεζες.
Ο κ. Σταυράκης χαρακτήρισε λανθασμένη την ενέργεια της Τράπεζας Κύπρου να προχωρήσει σε εξαγορά της ρωσικής Uni Astron σε εξωφρενικά υψηλή τιμή. Όπως δήλωσε, είχε τηλεφωνήσει στον πρώην Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας Αθανάσιο Ορφανίδη, παρακαλώντας τον να σταματήσει τη συμφωνία. Δεν το έπραξε και τα αποτελέσματα είναι γνωστά, πρόσθεσε.
Ο πρώην Υπουργός Οικονομικών είπε, τέλος, πως όταν αποχώρησε από το Υπουργείο, η ανεργία ανερχόταν στο 7,5% και πως οι Τράπεζες δεν είχαν E.L.A. Η κατάθεση του πρώην Υπουργού διακόπηκε γύρω στη μια μετά το μεσημέρι και θα συνεχιστεί στις 8 Μαΐου στις 9:30 το πρωί.
Η όλη διαδικασία θα συνεχιστεί τη Δευτέρα στις 11:30 το πρωί με την κατάθεση του πρώην Υπουργού Οικονομικών Κίκη Καζαμία.