Με ιδιαίτερη χαρά σας καλωσορίζω στο Προεδρικό Μέγαρο για να γιορτάσουμε για ακόμη μια φορά μαζί την «Ώρα της Γης» που συμπληρώνει φέτος 11 χρόνια ευαισθητοποίησης της παγκόσμιας κοινότητας. Αυτή τη χρονιά, πέρα από την ενημέρωση, η συμβολική δράση έχει ως στόχο την κινητοποίηση όλων των πολιτών για τη λήψη μέτρων ενάντια στην κλιματική αλλαγή.
Φέτος, η «Ώρα της Γης» λαμβάνει χώρα μετά από την ιστορική συμφωνία που επιτεύχθηκε τον Δεκέμβριο του 2015 κατά την 21η Διάσκεψη των Μερών της Σύμβασης Πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή, γνωστή ως COP 21. Η Συμφωνία του Παρισιού αποτελεί ορόσημο για την ενίσχυση της συλλογικής δράσης σε παγκόσμιο επίπεδο και την επιτάχυνση της παγκόσμιας μετάβασης σε μια κοινωνία χαμηλών εκπομπών άνθρακα και ανθεκτική ως προς τις αλλαγές του κλίματος.
Στον απόηχο, λοιπόν, αυτής της συμφωνίας, σήμερα εκατομμύρια άνθρωποι ενώνουμε τη φωνή μας για να στείλουμε ένα ηχηρό μήνυμα ότι νοιαζόμαστε για το μέλλον του πλανήτη και της ανθρωπότητας, γιατί είναι το δικό μας σπίτι και είναι κοινό για όλους.
Απόψε, όπως κάθε χρόνο από το 2007, ανανεώνουμε την υπόσχεσή μας ότι θα εντατικοποιήσουμε τις προσπάθειες μας για να αναχαιτίσουμε τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Συμμετέχουμε λοιπόν στο σβήσιμο των φώτων για μια ώρα σε νοικοκυριά, δημόσια κτίρια και επιχειρήσεις, καταδεικνύοντας έτσι την ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος και ανάληψης δράσης για την κλιματική αλλαγή.
Κυρίες και κύριοι,
Το φαινόμενο της αυξανόμενης θέρμανσης του πλανήτη είναι πλέον αδιαμφισβήτητο. Το 2016 καταγράφηκε ως το θερμότερο έτος στη σύγχρονη ιστορία του πλανήτη, αφότου άρχισε η τήρηση αρχείων στα τέλη του 19 αιώνα.
Ακραία καιρικά φαινόμενα όπως η λειψυδρία, οι καύσωνες, η εναλλαγή μεγάλων περιόδων ξηρασίας και έντονων βροχοπτώσεων και η απώλεια της βιοποικιλότητας αποτελούν δυσμενείς επιπτώσεις του φαινομένου κλιματικής αλλαγής και παρατηρούνται συχνότερα και με μεγαλύτερη ένταση σε ολοένα και περισσότερες περιοχές του πλανήτη μας. Οι επιπτώσεις των φαινομένων αυτών θα γίνονται δραματικότερες όσο εμείς, ως μέρη μιας παγκόσμιας κοινότητας, δεν προχωρούμε στην λήψη των απαραίτητων μέτρων.
Η διασφάλιση της υγείας και η εξασφάλιση υψηλής ποιότητα ζωής καθίστανται ολοένα και δυσχερέστερες για μεγαλύτερο ποσοστό ανθρώπων στον πλανήτη μας, την ίδια στιγμή που στις πιο ευπρόσβλητες περιοχές του πλανήτη οι ντόπιοι πληθυσμοί δίνουν αγώνα για επιβίωση. Παράλληλα καμιά οικονομία δεν μπορεί να προσβλέπει σε ουσιαστική και βιώσιμη ανάπτυξη υπό αυτό το καθεστώς αφού ζωτικοί οικονομικοί τομείς όπως η γεωργία, η ενέργεια, οι μεταφορές, ο τουρισμός ήδη επηρεάζονται αρνητικά από την εντατικοποίηση των φαινομένων.
Συνεπώς, η κρισιμότητα της κατάστασης επιβάλλει επιτακτικά και χωρίς περαιτέρω χρονοτριβή, τη λήψη αποτελεσματικών μέτρων ενάντια στην κλιματική αλλαγή και την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Πρέπει να δράσουμε άμεσα και να εφαρμόσουμε τις αναγκαίες πολιτικές και μέτρα, ώστε η πρόκληση της κλιματικής αλλαγής να καταστεί διαχειρίσιμη και αναστρέψιμη.
Είναι απαραίτητο για όλους τους φορείς, πολιτικούς και κοινωνικούς, να αναλάβουν ουσιαστικές πλέον δεσμεύσεις για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Έχει αναγνωριστεί ότι οι προσπάθειες πρέπει να είναι οργανωμένες, συντονισμένες και συλλογικές σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και διεθνές επίπεδο. Αναγνωρίζοντας αυτή τη νέα πραγματικότητα η διεθνής κοινότητα κινείται πλέον προς την ορθή κατεύθυνση που δεν είναι άλλη από τη συλλογική δράση.
Επιστέγασμα των συλλογικών προσπαθειών, που έλαβαν χώρα τα τελευταία χρόνια, για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και συνεπώς την ουσιαστική αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής από την παγκόσμια κοινότητα, αποτέλεσε η Συμφωνία που επιτεύχθηκε στο Παρίσι κατά την 21η Σύνοδο των Μερών της Σύμβασης Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή.
Θέτοντας ένα γερό θεμέλιο για τη μετάβαση σε μια κοινωνία χαμηλών εκπομπών άνθρακα, η συμφωνία του Παρισιού συμβάλλει στην εξασφάλιση ενός μέλλοντος με περισσότερη ασφάλεια, υγεία και ευημερία για όλους τους πολίτες.
Συγκεκριμένα, στη Συμφωνία ορίζεται στόχος διατήρησης της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη σε επίπεδα κατώτερα των 2°C και συνέχισης των προσπαθειών περιορισμού της στον 1,5°C.
Ως εκ τούτου, οι παγκόσμιες εκπομπές θα πρέπει να φτάσουν στα ανώτατα επίπεδά τους το συντομότερο δυνατόν και στη συνέχεια να μειωθούν ταχέως, ώστε να επιτευχθεί ισορροπία μεταξύ εκπομπών και καταβοθρών διοξειδίου κατά το δεύτερο ήμισυ του αιώνα. Ταυτόχρονα επισημαίνεται η σημασία των δράσεων προσαρμογής αφού ορίζεται μακροπρόθεσμος στόχος για την προσαρμογή, προκειμένου να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα και να περιοριστεί η ευπάθεια σε παγκόσμιο επίπεδο.
Τον πυρήνα της Συμφωνίας αποτελεί μια νομικά δεσμευτική διάταξη, σύμφωνα με την οποία, κάθε Μέρος οφείλει να καταρτίσει, να παρουσιάσει και να τηρήσει όσο το δυνατόν πιο φιλόδοξες μειώσεις εκπομπών, τις ούτω καλούμενες «εθνικά καθορισμένες προθέσεις συνεισφοράς για τον μετριασμό», στις οποίες θα αποτυπώνεται η πρόοδος με την πάροδο του χρόνου. Επιπλέον, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι αυτών των προθέσεων συνεισφοράς, τα Μέρη θα εφαρμόσουν εγχώρια μέτρα μετριασμού.
Σε ό,τι αφορά την χρηματοδότηση της κλιματικής αλλαγής, η Συμφωνία καθορίζει ως στόχο οι ροές χρηματοδότησης να συνάδουν με την επίτευξη χαμηλών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Συνεπώς, απαιτείται παγκόσμια μεταστροφή τόσο στις ιδιωτικές όσο και τις δημόσιες ροές επενδύσεων. Επιπλέον, επιβεβαιώνεται εκ νέου ο ηγετικός ρόλος των ανεπτυγμένων χωρών στην παροχή χρηματοδοτικών πόρων, ενθαρρύνοντας ωστόσο και άλλα Μέρη να συνεισφέρουν. Στην απόφαση ορίζεται στόχος κινητοποίησης 100 δισ. δολαρίων ΗΠΑ ετησίως μέχρι το 2020, με απώτερο ορίζοντα το 2025, ενώ για την περίοδο μετά το 2025 θα καθοριστεί νέος και υψηλότερος στόχος.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της γνωστοποίησαν με την εθνικά καθορισμένη πρόθεση συνεισφοράς τη δέσμευσή τους για την από κοινού επίτευξη έως το 2030 δεσμευτικού στόχου μείωσης των δικών τους εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 40% για το σύνολο της οικονομίας σε σύγκριση με το 1990, όπως ορίζεται στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του 2014 για το πλαίσιο πολιτικής για το κλίμα και την ενέργεια με ορίζοντα το 2030.
Κυρίες και κύριοι,
Όσον αφορά την Κύπρο, με βάση τα σχετικά κριτήρια κατανομής ο εθνικός στόχος μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου που αναμένεται να καθοριστεί θα είναι 24% από τα επίπεδα του 2005.
Εκτιμάται ότι, για την επίτευξη του νέου αυτού στόχου, θα απαιτηθούν σημαντικές αλλαγές κυρίως στον τομέα της ενέργειας και των μεταφορών, που αντιπροσωπεύει περίπου το 25% του συνόλου των εκπομπών CO2 στην Κύπρο, με κατάλληλη διείσδυση καθαρότερων καυσίμων (π.χ. φυσικού αερίου), την προώθηση κατάλληλων πολιτικών και μέτρων για περαιτέρω εξοικονόμηση ενέργειας και τη διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Παράλληλα, θα επανεξεταστούν οι σχετικές πολιτικές και μέτρα από τους άλλους επιμέρους τομείς, όπως της γεωργίας, της βιομηχανίας, της χρήσης γης και δασοκομίας καθώς και της διαχείρισης αποβλήτων.
Η Κύπρος, παρά τον φιλόδοξο στόχο που αναμένεται να αναλάβει, εκτιμάται ότι με την κατάρτιση και εφαρμογή των κατάλληλων πολιτικών και μέτρων προς επίτευξή του, πέραν της συμμετοχής της στη συλλογική μείωση της εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου, θα ανεξαρτητοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό από την εισαγωγή ορυκτών καυσίμων, θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητά της, θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας και θα μεταβεί σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα.
Επιπλέον, πρέπει να αναφέρω ότι μέσα από το νέο πακέτο κλίματος και ενέργειας της ΕΕ, η Κύπρος θα μπορεί να αξιοποιήσει κατάλληλα χρηματοδοτικά εργαλεία, τα οποία θα υποστηρίζουν την υλοποίηση των σχετικών πολιτικών και μέτρων.
Ταυτόχρονα, με την εφαρμογή συγκροτημένων πολιτικών και μέτρων, η Κύπρος επιδιώκει την ανάπτυξη με την προστασία του περιβάλλοντος. Συγκεκριμένα, η Κύπρος εφαρμόζει δράσεις που ενσωματώνονται οριζόντια στις οικονομικές δραστηριότητες όπως είναι:
• η μείωση εκπομπής αερίων θερμοκηπίου και η προσαρμογή,
• η ορθολογιστική διαχείριση υγρών και στερεών αποβλήτων,
• η προστασία των υδάτινων πόρων,
• η διατήρηση και βελτίωση της βιοποικιλότητας,
• η ενίσχυση της αποδοτικότητας των πόρων,
• η μετάβαση στην πράσινη οικονομία και πράσινη αγορά εργασίας
• η ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στις αναπτυξιακές δράσεις.
Επιπρόσθετα, η Κύπρος έχει εντάξει δυναμικά στο ενεργειακό ισοζύγιό της την «καθαρή και πράσινη ενέργεια» ενώ προωθείται η «πράσινη οικονομία» μέσω των κατάλληλων σχεδίων για ενθάρρυνση της χρήσης των Ανανεώσιμων Πηγών και της Εξοικονόμησης Ενέργειας, καθώς και της σωστής διαχείρισης όλων των ροών αποβλήτων.
Στο σημείο αυτό να μου επιτρέψετε να υπογραμμίσω ότι, ως κράτος τηρούμε πλήρως τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την ενεργή συμμετοχή μας σε διεθνείς οργανισμούς αλλά δεν σταματούμε εδώ.
Ως Κυπριακή Δημοκρατία σχεδιάζουμε και εφαρμόζουμε μια ολοκληρωμένη πολιτική για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής σε συνάρτηση με τις εθνικές μας υποχρεώσεις.
Για αυτό και εφαρμόζουμε ένα συνεκτικό πλαίσιο μέτρων μέσω:
• της εισαγωγής των βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών στη βιομηχανία
• της εντατικοποίησης των σχετικών ελέγχων και επιθεωρήσεων και
• της επέκτασης των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς.
Κυρίες και κύριοι,
Η διαφύλαξη του φυσικού κεφαλαίου του πλανήτη μας αποτελεί χρέος και ευθύνη μας έτσι ώστε να κληροδοτήσουμε ένα υγιές και ασφαλές περιβαλλοντικό απόθεμα στα παιδιά μας για μια καλύτερη ποιότητα ζωής.
Η βούλησή μας για ανάληψη άμεσης δράσης προς το σκοπό αυτό, επαναλαμβάνεται εκ νέου σήμερα στην Ώρα της Γης. Ενώνουμε τη φωνή μας με εκατομμύρια άλλους πολίτες παγκοσμίως και σβήνουμε συμβολικά τα φώτα για μια ώρα για πιο καθαρή, βιώσιμη και πράσινη οικονομική δραστηριότητα και αποδοτικότητα των πόρων μας.
Σβήνουμε, λοιπόν, τα φώτα και ανάβουμε την κοινωνική μας δύναμη.