Οι 4 τεχνολογικές προβλέψεις από το «1984», του Όργουελ, που βγήκαν αληθινές
Το «1984» του Τζορτζ Όργουελ, που κυκλοφόρησε στις 8 Ιουνίου 1949, δεν έπαψε ποτέ να είναι επίκαιρο. Η ιδέα του Μεγάλου Αδελφού που τότε προκαλούσε τρόμο σήμερα είναι μέρος της καθημερινότητάς μας, από τα μέτρα που λαμβάνουν οι κυβερνήσεις ανά τον κόσμο στο όνομα της ασφάλειας μέχρι την ηθελημένη και απλόχερη κοινοποίηση προσωπικών μας δεδομένων στα social media και σε κάθε είδους εφαρμογές του smartphone μας.
Στο βιβλίο του Όργουελ η τεχνολογία είναι ένα εργαλείο που χρησιμοποιεί το Κόμμα για να υποτάσσει και να ελέγχει τις μάζες. Ξαναδιαβάζοντάς το (στη μετάφραση της Νίνας Μπάρτη, εκδόσεις Κάκτος) εντοπίσαμε 4 τεχνολογικές εφευρέσεις που δεν υπήρχαν στην εποχή του συγγραφέα και τα τελευταία χρόνια έχουν αρχίσει να γίνονται μέρος, αν όχι της καθημερινότητας, τότε σίγουρα της πραγματικότητάς μας.
1. Η τηλεοθόνη
Στο 1984 οι μεγάλες οθόνες που βρίσκονται μέσα σε κάθε σπίτι και δημόσιο χώρο της Ωκεανίας είναι ταυτόχρονα πομποί και δέκτες – μεταδίδουν μηνύματα από το Κόμμα και ταυτόχρονα επιτηρούν τους πολίτες. Μπορούν να αναγνωρίσουν ανθρώπους, και να καταγράψουν τις αλλαγές στις εκφράσεις τους ή στους παλμούς της καρδιάς τους, την αναπνοή τους κλπ.
Στο 2019 η τεχνολογία της αναγνώρισης προσώπου εξελίσσεται πιο γρήγορα από ποτέ. Στην Κίνα πάνω από 500.000 μέλη της μουσουλμανικής μειονότητας των Ουιγούρων παρακολουθούνται από κάμερες με αναγνώριση προσώπου. Είναι μια τεχνολογία που ενώ μπορεί να διευκολύνει τις ζωές των ανθρώπων αυτοματοποιώντας και επιταχύνοντας πολλές διαδικασίες, χρειάζεται οπωσδήποτε ρυθμιστικό πλαίσιο.
2. Ο φωνόγραφος
Στο 1984 ο ήρωας του βιβλίου, ο Γουίνστον Σμιθ χρησιμοποιεί τον φωνόγραφο στη δουλειά του ως «διορθωτής» στο Τμήμα Αρχείων του Υπουργείου Αλήθειας. Πρόκειται για μια συσκευή που μετατρέπει τον προφορικό λόγο σε γραπτό και τον εμφανίζει στην οθόνη.
Στο 2019 υπάρχουν αμέτρητες εφαρμογές που κάνουν την ίδια δουλειά, αν και λίγες μπορούν να την κάνουν σε πραγματικό χρόνο. Στα κινητά Android υπάρχει το Live Transcribe που είναι σχεδιασμένο για ανθρώπους με προβλήματα ακοής και μπορεί να μετατρέψει 70 γλώσσες από λόγο σε κείμενο, σε πραγματικό χρόνο. Μια άλλη δωρεάν εφαρμογή για iOS και Andoid είναι το Otter (υποστηρίζει μόνο αγγλικά).
3. Ο στιχοποιός
Στο 1984 υπάρχουν μηχανές που γράφουν τραγούδια και λογοτεχνία εγκεκριμένα από το Κόμμα για μαζική κατανάλωση. Ο Όργουελ γράφει στο βιβλίο του: «Ο σκοπός ακουγόταν σ’ όλο το Λονδίνο για εβδομάδες τώρα. Ήταν ένα απ΄ αυτά τα αναρίθμητα τραγουδάκια, όλα όμοια μεταξύ τους, που έδινε στην κυκλοφορία το παράρτημα του Τμήματος Μουσικής για τους προλετάριους. Οι στίχοι των τραγουδιών αυτών είχαν γραφτεί χωρίς καμία ανθρώπινη παρέμβαση, από μια μηχανή που λεγόταν στιχοποιός».
Στο 2019 έχουμε ήδη δείγματα μουσικής και λογοτεχνίας που έχουν δημιουργηθεί από τεχνητή νοημοσύνη. Το 2017 κυκλοφόρησε το πρώτο άλμπουμ με συνθέσεις υπολογιστή – δείγμα του μπορείτε να ακούσετε εδώ. Ενώ το 2018 εκδόθηκε και το πρώτο μυθιστόρημα από τεχνητή νοημοσύνη, με τίτλο «1 the Road» και γραμμένο με έμπνευση από το «Στο Δρόμο» του Τζακ Κέρουακ. Σε ένα ταξίδι με αυτοκίνητο από τη Νέα Υόρκη προς τη Νέα Ορλεάνη, μία κάμερα, ένα μικρόφωνο, ένα GPS και ένα ρολόι τροφοδοτούσαν με δεδομένα έναν υπολογιστή, ο οποίος συνέθετε λέξεις και προτάσεις. Η αλήθεια είναι ότι δεν βγάζει και πολύ νόημα, αλλά το ίδιο συμβαίνει και με πολλά ανθρώπινα έργα…
4. Τα Πλωτά Οχυρά
Στο 1984 ο πόλεμος δεν σταματάει ποτέ, διεξάγεται συνεχώς σε μακρινές χώρες με μυστηριώδεις εχθρούς. Ο Όργουελ κάνει λόγο για μάχες «γύρω από τα Πλωτά Οχυρά, που φρουρούν τα στρατηγικά σημεία των θαλάσσιων οδών». Δεν εννοεί αεροπλανοφόρα, αν και τα σημερινά αεροπλανοφόρα δεν έχουν καμία σχέση με τα αντίστοιχα της εποχής του σε μέγεθος. «Το εύθραυστο πολεμικό πλοίο αντικαταστάθηκε από το Πλωτό Οχυρό, που είναι σχεδόν αβύθιστο».
Στο 2019 τα Πλωτά Οχυρά του Όργουελ κατασκευάζονται από τους Κινέζους (πάλι) στη Νότια Σινική Θάλασσα. Πρόκειται για τεχνητά νησιά με λιμάνια, στρατιωτικές εγκαταστάσεις και αεροδρόμια.