Άρθρο γνώμης του Γεωργίου Βασιλάκη*
Η Ιδέα μιας Ευρώπης με δύο ενώσεις οικονομικές πήρε σάρκα και οστά μετά από δύο καταστροφικούς πολέμους στο τέλος του άρθρου σαν υποσημείωσωση παρατίθενται .Πρόθεση τους ήταν να είναι λειτουρργική αυτη η προσπάθεια ως σήμερα αλλά στην ουσία δεν λειτούργησε όπως σχεδιάστηκε αρχικά. Είδαμε λοιπόν την απόφαση των Βρετανών να θέλουν να φύγουν από το οικοδόμημα και μια τάση χωρών όπως της Ουγγαρίας του ΄Ορμπαν για ανυπακοή.
Υπάρχει λοιπόν έκδηλη αγωνία την οποία εξέφρασε ο ηγέτης της Γαλλίας πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν
Οι λαϊκιστές θα κερδίσουν «στην Ιταλία, την Ισπανία, ίσως στην Γαλλία και αλλού» αν τα ευρωπαϊκά κράτη δεν θεσπίσουν ένα ταμείο διάσωσης που μπορεί να εκδώσει κοινό χρέος για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας του κορωνοϊού, δήλωσε ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, μιλώντας στους Financial Times.
Οι ευρωπαϊκές χώρες «δεν έχουν άλλη επιλογή» από το να θεσπίσουν ένα ταμείο που «να μπορεί να εκδώσει κοινό χρέος με μια κοινή εγγύηση», σημείωσε, μεταξύ άλλων, ενώ προειδοποίησε ότι η Ε.Ε. θα καταρρεύσει ως πολιτικό εγχείρημα αν δεν στηρίξει τις ισχυρά πληττόμενες οικονομίες όπως αυτή της Ιταλίας, να ανακάμψουν από τις επιπτώσεις της πανδημίας.
Υπενθυμίζεται ότι ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών, Μπρινό Λεμέρ, σε συνέντευξή του στους ανταποκριτές Βρυξελλών κορυφαίων ευρωπαϊκών εφημερίδων, μεταξύ των οποίων και η «Κ», είχε τονίσει χθες τη σημασία της παράτασης της δημοσιονομικής ευελιξίας που έχει χορηγηθεί στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. για αρκετό χρόνο, σημειώνοντας ακόμη πως δεν πρέπει να επαναληφθούν τα λάθη του 2010.
Ο Γάλλος υπουργός ανέδειξε επίσης τη διάθεση του Παρισιού για αποδεχθεί τη λογική της μερικής ανάληψης υποχρεώσεων ως τη βάση για την κοινή έκδοση χρέους που θα χρηματοδοτήσει το νέο Ταμείο Ανάκαμψης (Recovery Fund). Η υποχώρηση αυτή, που αποτελεί έκπτωση από το στόχο του ευρω-ομόλογου, καθιστά πιο πιθανή την επίτευξη συμφωνίας επί του ζητήματος με το Βερολίνο.
Αιχμές κατά Κίνας
Στη συνέντευξή του, ο Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε ότι υπάρχουν σκοτεινά σημεία στη διαχείριση της επιδημίας της νόσου Covid-19 από την Κίνα, λέγοντας ότι «υπάρχουν προφανώς πράγματα που έχουν συμβεί για τα οποία δεν γνωρίζουμε».
«Ας μην είμαστε τόσο αφελείς λέγοντας ότι ήταν πολύ καλύτερη», είπε για το πώς χειρίστηκε η Κίνα την κατάσταση.
Οι επιφυλάξεις του Γάλλου προέδρου εντάσσονται στις αμφιβολίες που εξέφρασαν Λονδίνο και Ουάσιγκτον.
Το Ηνωμένο Βασίλειο προειδοποίησε λίγο νωρίτερα το Πεκίνο ότι πρέπει να απαντήσει σε «δύσκολα ερωτήματα σχετικά με την εμφάνιση του ιού και γιατί δεν τον σταμάτησε νωρίτερα».
Η αμερικανική κυβέρνηση του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, από την πλευρά της, κατηγόρησε την Κίνα ότι «απέκρυψε» τη σοβαρότητα της πανδημιάς στο ξεκίνημά της στην Κίνα και την Τρίτη πάγωσε την αμερικανική χρηματοδότηση στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), κατηγορώντας τον ότι ευθυγραμμίστηκε με τις κινεζικές θέσεις.
Η Μόσχα παρενέβη σήμερα το απόγευμα, προς υπεράσπιση του Πεκίνου. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν δήλωσε σε συνομιλία με τον Κινέζο ομόλογό του Σι Τζινπίνγκ, ότι οι κατηγορίες εναντίον της Κίνας, ότι παραπληροφόρησε για τον νέο κορονοϊό που πρωτοεμφανίστηκε εκεί, ήταν «αντιπαραγωγικές».
Έχουμε λοιπόν και το έτερο νέο τη δήλωση της πρόεδρου της Ερωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στην ομιλία της που απαπτύσω παρακάτω.
Εκκληση σε δραματικούς τόνους να μείνει η Ευρωπαϊκή Ενωση ενωμένη και «με αλληλεγγύη και θάρρος» να αντιμετωπίσει το μέλλον που θα είναι «πολύ διαφορετικό» μετά την κρίση του κορωνοϊού, η οποία θα τραβήξει «εις μάκρος», έκανε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στην ομιλία που εκφώνησε στην έκτακτη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
«Έφτασε η στιγμή που πρέπει να μάθουμε πώς να απορρίψουμε τα παλαιά βάρη, πώς θα είμαστε έτοιμοι για τον νέο κόσμο που έρχεται και ο οποίος θα είναι πολύ πιο διαφορετικός από αυτόν που φανταζόμαστε», είπε επικαλούμενη απόσπασμα από το μανιφέστο που συνέταξαν δύο από τους μεγαλύτερους οραματιστές της Ιταλίας και της Ευρώπης: ο Ερνέστο Ρόσι και ο Αλτιέρο Σπινέλι.
Αναφερόμενη στην κρίση και τις επιπτώσεις του κορωνοϊού είπε ότι είναι άνευ προηγουμένου για την οποία δεν έφταιξε κανείς, έπληξε υγιείς επιχειρήσεις, γιατί έπαυσε η δημόσια ζωή και τώρα όλοι έχουν ανάγκη. Ανευ προηγουμένου ήταν και η αντίδραση της Ε.Ε. η οποία αν και καθυστέρησε να δώσει βοήθεια στην Ιταλία, «έκανε μέσα σε τέσσερις εβδομάδες όσα δεν είχε κάνει σε τέσσερα χρόνια», με παρεμβάσεις που συνολικά ανέρχονται στα τρία τρισ. ευρώ. Παρόλα αυτά «θα χρειαστούν πολύ περισσότερα» για να ανακάμψουν οι ευρωπαϊκές οικονομίες, πρόσθεσε, τονίζοντας ότι «θα χρειαστούν μαζικές επενδύσεις για την επανεκκίνηση των οικονομιών μας».
Χρειαζόμαστε, είπε, ένα σχέδιο Μάρσαλ για την επανεκκίνηση των ευρωπαϊκών οικονομιών το οποίο πρέπει να τεθεί αμέσως σε εφαρμογή και «το μόνο μέσον που διαθέτουμε είναι ο επταετής ευρωπαϊκός προϋπολογισμός», ο οποίος πρέπει να γίνει «η ναυαρχίδα της ανάκαμψης». «Θα αξιοποιήσουμε την ισχύ ολόκληρου του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού για τη μόχλευση του τεράστιου όγκου επενδύσεων που χρειαζόμαστε για την ανοικοδόμηση της κοινής αγοράς μετά από την πανδημία». Μίλησε δε ιδιαιτέρως για την ανάγκη να τροφοδοτήσει τις επενδύσεις «τα κρίσιμα πρώτα χρόνια της ανάκαμψης».
«Χρειαζόμαστε καινοτόμες λύσεις και μεγαλύτερο περιθώριο στο ΠΔΕ ώστε να μπορέσει να απελευθερώσει τεράστιες δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις».
Δίνοντας το στίγμα της μελλοντικής Ευρώπης μίλησε για «μια πιο ανθεκτική, πράσινη και ψηφιακή Ευρώπη». Αυτό αφ’ ενός «θα σημαίνει επενδύσεις στις ψηφιακές τεχνολογίες, στις υποδομές και στην καινοτομία, όπως η τρισδιάστατη εκτύπωση, που θα μας βοηθήσουν να είμαστε πιο ανεξάρτητοι και να αξιοποιήσουμε στο έπακρο τις νέες ευκαιρίες». Οσον αφορά την πράσινη ανάπτυξη είπε ότι «η επένδυση σε μεγάλης κλίμακας ανακαινίσεις, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, καθαρές μεταφορές, βιώσιμα τρόφιμα και αποκατάσταση της φύσης θα είναι ακόμη πιο σημαντική από ό,τι στο παρελθόν».
Εθιξε επίσης το θέμα της συνοχής λέγοντας ότι «η κρίση είναι συμμετρική, αλλά η ανάκαμψη δεν θα είναι», γιατί άλλες περιφέρειες θα αναπτυχθούν περισσότερο από άλλες.
Γι’ αυτό και «η συνοχή και η σύγκλιση είναι σημαντικότερες από ποτέ». Δίνοντας την έκταση των επικείμενων αλλαγών πέραν της οικονομικής πτυχής σημείωσε ότι «η κρίση αυτή κατά πάσα πιθανότητα θα μας οδηγήσει στον επαναπροσδιορισμό της πολιτικής μας, της γεωπολιτικής μας και ενδεχομένως, της ίδιας της παγκοσμιοποίησης» και σ’ αυτόν τον νέο κόσμο, «η Ευρώπη θα χρειαστεί να μείνει ενωμένη στα εύκολα και στα δύσκολα». «Ξέρω ότι μπορούμε και θα το πράξουμε», είπε κλείνοντας, επικαλούμενη την ανθρωπιά και την ευρηματικότητα που έδειξε και δείχνει η Ευρώπη στη διάρκεια της κρίσης.
Η πραγματιστική προσέγγιση προσκρούει πάντα στην άρνηση του Βερολίνου να αποδεχθεί τους όρους των συνθηκών που διαμορφώθηκαν σαν αποτέλεσμα ανάγκης της πολιτικής κοινωνικής και οικονομικής Ειρήνης .Ο ητημένος νοιώθει νικητής στον οικονομικό πόλεμο ήρθε όμως η κρίση να αποδείξει ότι τίποτε δεν είναι όπως φαίνεται και αν δεν το πάρουμε σοβαρά υπόψη το οικοδόμημα θα καταρεύσει.
Δεν αρκεί να δείχνουμε με το δάκτυλο το Βερολίνο πρέπει να περοιορίσουμε το ρόλο της Γερμανίας στην Ευρώπη και να γίνουμε η Ευρώπη με τη Γερμανία.
Όσο για τη Γαλλία δείτε τη διασταση που υπήρχε καποτε και απο που ξεκινήσαμε Αγαπώ τη Γερμανία τόσο πολύ που με χαροποιεί που υπάρχουν δύο.François Mauriac, 1885-1970, Γάλλος συγγραφέας (Νόμπελ 1952)(την εποχή που υπήρχαν Ανατολική και Δυτική Γερμανία και πολλοί φοβούνταν την ενοποίησή της)
1 Κομεκον 1949–1991
Το Συμβούλιο για την Αμοιβαία Οικονομική Βοήθεια (ρωσικά: Совет Экономической Взаимопомощи, Σαβέτ Εκονομιτσιέσκοϊ Βζαϊμοπομόστσι, СЭВ, ΣΕΒ στα ελληνικά) ήταν μια οικονομική οργάνωση την περίοδο 1949-1991 υπό την ηγεσία Σοβιετικής Ένωσης και αποτελούταν από τις χώρες του Ανατολικού Μπλοκ, μαζί με μια σειρά από Σοσιαλιστικά κράτη σε όλο τον κόσμο.
Ο περιγραφικός όρος είχε συχνά εφαρμοστεί σε όλες τις πολυμερείς δραστηριότητες που αφορούσαν τα μέλη του οργανισμού, αντί να περιορίζονται στις άμεσες λειτουργίες της Κομεκόν και των οργάνων της. Αυτή η χρήση της επεκτεινόταν μερικές φορές, και στις διμερείς σχέσεις μεταξύ των μελών, επειδή στο σύστημα των σοσιαλιστικών διεθνών οικονομικών σχέσεων και πολυμερών συμφωνιών – συνήθως γενικής φύσης – έτειναν να υλοποιηθούν μέσα από ένα πιο αναλυτικό σύνολο, οι διμερείς συμφωνίες.
Σύμφωνα με κάποιους ιστορικούς, η Μόσχα ανησυχούσε για το Σχέδιο Μάρσαλ. Η Κομεκόν ήταν γραφτό να αποτρέψει χώρες της Σοβιετικής σφαίρας επιρροής από την μετακίνηση στην κατεύθυνση των Αμερικανών και της Νότιο-Ανατολικής Ασίας. Η Κομεκόν ήταν η απάντηση του Ανατολικού Μπλοκ στον σχηματισμό στη Δυτική Ευρώπη, του Οργανισμού Ευρωπαϊκής Οικονομικής Συνεργασίας (ΟΕΟΣ), προοίμιο της ΕΟΚ (που ιδρύθηκε το 1957) και του Οργανισμού για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ) (που ιδρύθηκε το 1961).
*Οικονομολογου ΕΚΠΑ