Ο Υπουργός Δικαιοσύνης Ιωνάς Νικολάου, διατύπωσε ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Νομικών, που συζητά τα δύο σχετικά νομοσχέδια, την πολιτική θέση ότι επιτέλους πρέπει οι Υπουργοί και οι ανεξάρτητοι κρατικοί αξιωματούχοι να υπέχουν ποινικών ευθυνών για εκ προθέσεως παραλείψεις ή ενέργειες, χωρίς να παραβιάζουν άρθρα του Συντάγματος ή νόμους της Δημοκρατίας, που παραβλάπτουν τα συμφέροντα της Δημοκρατίας.
Ο Υπουργός Δικαιοσύνης ανακοίνωσε ότι ετοιμάζεται νομοσχέδιο που θα ρυθμίζει ευθύνες και στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Τα νομοσχέδια θα συμπληρώσουν το κενό που υπάρχει για εκ προθέσεως παραλείψεις ή ενέργειες που δεν περιλαμβάνονται στα άρθρα του Συντάγματος ή σε ήδη υπάρχουσες νομοθεσίες.
Για τους ανεξάρτητους κρατικούς αξιωματούχους που υπέχουν ποινικής ευθύνης και υπόκεινται σε φυλάκιση, η προβλεπόμενη ποινή είναι μέχρι 6 μήνες φυλάκιση ή χρηματική ποινή μέχρι 20.000 ευρώ, ή ποινή φυλάκισης ή χρηματική ποινή μέχρι 40.000 ευρώ.
Στο ένα νομοσχέδιο προνοείται ρητά ότι οι υποκείμενοι στις διατάξεις του δεν απαλλάσσονται των προβλεπομένων ευθυνών ακόμη και εάν ενήργησαν κατόπιν έγγραφης ή προφορικής εντολής του Προέδρου της Δημοκρατίας ή του ιεραρχικά κατά περίπτωση ανώτερου ανεξάρτητου κρατικού αξιωματούχου. Στους υποκείμενους ποινικών ευθυνών αξιωματούχους περιλαμβάνονται ο Διοικητής και Υποδιοικητής της Κεντρικής Τράπεζας, Γενικός Ελεγκτής και ο Βοηθός Γενικός Ελεγκτής.
Στο άλλο περιλαμβάνονται οι Υπουργοί, ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος και ο Υφυπουργός παρά τω Προέδρω.
Η Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας Χρυστάλλα Γιωρκάτζιη διατύπωσε τη θέση ότι επειδή της κατάθεσης του νομοσχεδίου δεν προηγήθηκε διαβούλευση με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα όπως προβλέπει το κεκτημένο και ως εκ τούτου ο νόμος και η Δημοκρατία θα αχθούν ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Η κ. Γιωρκάτζιη κατέθεσε στην Επιτροπή Νομικών τον οδηγό διαβούλευσης με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Τόσο ο Γενικός Ελεγκτής της Δημοκρατίας Οδυσσέας Μιχαηλίδης, όσο και ο βοηθός Γενικός Ελεγκτής Κυριάκος Κυριάκου, χαρακτήρισαν αχρείαστη την προτεινόμενη νομοθεσία. Διατύπωσαν τη θέση ότι παραβαίνει το άρθρο του Συντάγματος περί ισονομίας και ισοπολιτείας καθώς ένας δημόσιος υπάλληλος δεν θα διωχθεί ποινικά για παράλειψη καθήκοντος ενώ ο Γενικός Ελεγκτής θα υπόκειται σε ποινή φυλάκισης.
Ως δυνητική περίπτωση ανέφερε την υποχρέωση του να υποβάλει τις εκθέσεις για τους ημικρατικούς οργανισμούς μέχρι τις 15 Ιουνίου και επειδή όπως είπε δεν είναι σε θέση η υπηρεσία να τις ετοιμάσει και ως εκ τούτου εκ προθέσεως παραβιάζει τα καθήκοντα που απορρέουν από το αξίωμα του.
Ο Βοηθός Γενικός Ελεγκτής είπε πως οφείλει να εκτελεί τις εντολές του προϊσταμένου του και άρα δεν μπορεί να υπέχει ευθύνης για τη συμμόρφωση του με τις οδηγίες αυτές.
Η Εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας, απαντώντας στις θέσεις του Γενικού Ελεγκτή, ανέφερε ότι ο ανεξάρτητος κρατικός αξιωματούχους δεν μπορεί λόγω της ιδιότητας του να συγκρίνεται με απλό δημόσιο υπάλληλο. Δεν τίθεται θέμα ίσης μεταχείρισης, ανέφερε, προσθέτοντας ότι βλέπουμε την ιδιότητα του προσώπου και την ηθελημένη προσπάθεια να καταστρατηγήσει τις αρμοδιότητες του.
Ο Υπουργός Δικαιοσύνης τόνισε τόσο ενώπιον της Επιτροπής, όσο και στις δηλώσεις στις οποίες προέβη μετά τη συνεδρία ότι εάν θέλουμε να αλλάξουν τα πράγματα, πρέπει πρώτοι οι Υπουργοί και κρατικοί αξιωματούχοι να είναι υπόλογοι για τις εκ προθέσεως παραλείψεις ή πράξεις τους που παραβλάπτουν το δημόσιο συμφέρον.
Ζήτησε επίσης από τα μέλη της Επιτροπής όπως εάν διαπιστώσουν λεπτά σημεία στα οποία ο νόμος πρέπει να περιλάβει εξαιρέσεις ή που χρήζουν διευκρινίσεων να υποβάλουν εισηγήσεις
Από τους κρατικούς αξιωματούχους ζήτησε να ασχοληθούν με το δάσος αντί με το δέντρο.
Περαιτέρω ο Υπουργός Δικαιοσύνης ανέφερε ότι δεν εγείρεται θέμα ποινικοποίησης της πολιτικής ζωής.
Είπε ακόμα πως η τελική διαμόρφωση του κειμένου των νομοσχεδίων έγινε από δύο Γενικούς Εισαγγελείς τέως και νυν και διαβουλεύσεις που διήρκεσαν 8 με 9 μήνες. Τόνισε στην Επιτροπή ότι υπάρχουν χώρες που στην αντίστοιχη νομοθεσία δεν περιλαμβάνουν την πρόθεση.
Στις δηλώσεις μετά τη συνεδρία, ο κ. Νικολάου ανέφερε ότι τα νομοσχέδια στοχεύουν να ρυθμίσουν την κατανομή ποινικών ευθυνών στους Υπουργούς και τους κρατικούς αξιωματούχους όταν αυτές δεν προβλέπονται από άλλους νόμους.
Εξήγησε ότι θα περιλαμβάνει ενέργεια που γίνεται εκ προθέσεως να παραβιάσουν συγκεκριμένα άρθρα που Συντάγματος ή των νόμων που καθορίζουν τα συγκεκριμένα καθήκοντα, τα οποία απορρέουν από το αξίωμα τους.
Συνεχίζοντας είπε ότι τα νομοσχέδια κατατέθηκαν επειδή έχει διαπιστωθεί κενό στο νομικό πλαίσιο, που δεν επιτρέπει τον καταλογισμό ευθυνών όταν αυτές δεν καθορίζονται ρητά από νόμο και στοχεύουν να σταλεί το ξεκάθαρο μήνυμα ότι ουδείς παραμένει άνευ ευθύνης όταν πλήττει τα συμφέροντα της Δημοκρατίας.
Ο Υπουργός Δικαιοσύνης ανέφερε ότι τα δύο νομοσχέδια περιλαμβάνονται μεταξύ των θεσμικών νομοσχεδίων, εκ των οποίων κάποια έχουν ήδη κατατεθεί στη Βουλή και άλλων που βρίσκονται στη Νομική Υπηρεσία για νομοτεχνική επεξεργασία. Τόνισε πως πρέπει να αρχίσει να οικοδομείται η ευθύνη στους θεσμούς και εξήγησε ότι τα νομοσχέδια δεν περιλαμβάνουν τον Γενικό και τον Βοηθό Γενικό Εισαγγελέα, καθώς με τη δική τους γνώμη, κατέληξαν ότι με βάση το Σύνταγμα οι αρμοδιότητες τους δεν υπάγονται στον όποιο έλεγχο ακόμα και στο Δικαστικό.
Πρόσθεσε ότι τη θέση αυτή συμφώνησε το Υπουργικό Συμβούλιο, διευκρινίζοντας ότι πρόθεση της Κυβέρνησης δεν ήταν να εξαιρεθεί ο όποιος αξιωματούχος.
Είπε επίσης ότι εάν η Βουλή κρίνει σκόπιμο, δύναται να συμπεριλάβει στους ανεξάρτητους αξιωματούχους τον Γενικό και τον Βοηθό Γενικό Εισαγγελέα.
Σε ό,τι αφορά τη θέση της Διοικητού για διαβούλευση της Κυβέρνησης με την ΕΚΤ, ο Υπουργός εξήγησε ότι η άποψη της Νομικής Υπηρεσίας είναι ότι δεν εμπίπτει στα ζητήματα για τα οποία έπρεπε να ενημερωθεί η ΕΚΤ επειδή δεν επισύρει πρόσθετες ποινές ή καθήκοντα.
Σε ερώτηση εάν θα ετοιμασθεί νομοθετικό πλαίσιο και για τις ευθύνες του Προέδρου της Δημοκρατίας, είπε πως θα έρθει και για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας νομοσχέδιο.
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Νομικών Σωτήρης Σαμψών είπε ότι κατά τη συνεδρία ακούστηκαν οι απόψεις των Υπουργείων και των ανεξαρτήτων αξιωματούχων. Πρόσθεσε ότι υπάρχουν σημεία που πρέπει να διευκρινιστούν περαιτέρω προτού η Επιτροπή Νομικών λάβει αποφάσεις και ανέφερε πως το θέμα θα συζητηθεί εκ νέου όταν η Επιτροπή έχει τις διευκρινίσεις που ζητά από τη Νομική Υπηρεσία και το Υπουργείο Δικαιοσύνης.
Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ Άριστος Δαμιανού διατύπωσε τη θέση ότι η ποινικοποίηση της άσκησης αρμοδιοτήτων δεν θα συνδράμει την προσπάθεια για βελτίωση της δημοκρατίας. Ανέφερε ότι πρέπει να απαντηθεί σειρά ερωτημάτων.
Παρατήρησε ότι το ένα νομοσχέδιο αφορά τέσσερις αξιωματούχους και εξέφρασε έντονες επιφυλάξεις για την περίληψη στους αξιωματούχους, του δεύτερου τη τάξει στην Ελεγκτική Υπηρεσία.
Απαντώντας σε ερώτηση, είπε πως υπήρχαν και υπάρχουν τρόποι καταλογισμού ευθυνών στους Διοικητές της Κεντρικής Τράπεζας.