Του Χρίστου Πουτζιουρή*
Πρόσφατα η Βουλή των Αντιπρόσωπων ψήφισε κατόπιν πρότασης νόμου του Αβέρωφ Νεοφύτου, τροποποίηση του Περί Πτώχευσης Νόμου Κεφ. 5, με σκοπό να δοθεί μία άλλη ερμηνεία στον όρο «εξασφαλισμένος πιστωτής».
Μεταξύ των λόγων που δόθηκαν για την τροποποίηση ήταν και το γεγονός ότι με την τροποποίηση που έγινε το 2015 προκλήθηκε αδικία σε άλλους πιστωτές επειδή αποκλείονταν άλλες εξασφαλίσεις που δεν ενέπιπταν εντός της εμβέλειας του Περί Μεταβιβάσεως και Υποθηκεύσεως Νόμου, πράγμα με το οποίο συμφωνώ και επαυξάνω ως νομικός. Όμως πίσω από αυτήν την αιτιολογία «κρύφτηκε» η επιθυμία και η στόχευση όπως εξυπηρετηθεί συγκεκριμένο πιστωτικό ίδρυμα και αυτό αναδύεται μέσα από την έντεχνη παρείσφρηση της λέξης «απαγόρευση» στην έννοια του όρου εξασφαλισμένος πιστωτής όπως εξηγώ πιο κάτω:
1.Στον αρχικό νόμο πριν την τροποποίηση του το 2015η λέξη «εξασφαλισμένος πιστωτής» είχε το εξής ορισμό:
“ασφαλισµένος πιστωτής” σηµαίνει πρόσωπο το οποίο κατέχει υποθήκη, ενέχυρο, επιβάρυνση ή δικαίωµα επίσχεσης επί της περιουσίας του πιστωτή ή σε οποιοδήποτε µέρος αυτής, ως ασφάλεια για χρέος που οφείλεται σε αυτόν από χρεώστη•
2.Με τον τροποποιητικό νόμο 61(Ι)/2015 που δημοσιεύτηκε την 7/05/2015 ο όρος «εξασφαλισμένος πιστωτής»άλλαξε ως πιο κάτω:
«“εξασφαλισµένος πιστωτής” σηµαίνει πρόσωπο που κατέχει υποθήκη, ενέχυρο, επιβάρυνση, µε την έννοια που έχουν οι όροι “εµπράγµατο βάρος” και “απαγόρευση” στο Μέρος Ι και ΙΙ του Πρώτου Παραρτήµατος του περί Μεταβιβάσεως και Υποθηκεύσεως Ακινήτων Νόµου ή δικαίωµα επίσχεσης επί της περιουσίας του χρεώστη ή σε οποιοδήποτε µέρος αυτής, ως ασφάλεια για χρέος που οφείλεται σε αυτόν από χρεώστες»• και
Δηλαδή προστέθηκε η φράση «µε την έννοια που έχουν οι όροι “εµπράγµατο βάρος” και “απαγόρευση” στο Μέρος Ι και ΙΙ του Πρώτου Παραρτήµατος του περί Μεταβιβάσεως και Υποθηκεύσεως Ακινήτων Νόµου»
3.Με την πρόσφατη τροποποίηση που επιτεύχθηκε με την πρόταση του Αβέρωφ Νεοφύτου το Άρθρο 2 του Βασικού Νόμου αντικαταστάθηκε ο ορισμός του όρου «εξασφαλισμένος πιστωτής» με τον νέο ορισμό ως ακολούθως: «Σημαίνει πρόσωπο που κατέχει υποθήκη ή εμπράγματο βάρος ή απαγόρευση σύμφωνα με τον περί Μεταβιβάσεως και Υποθηκεύσεως Ακινήτων Νόμο, οποιοδήποτε ενέχυρο, δικαίωμα επίσχεσης, άλλη επιβάρυνση ή άλλη εξασφάλιση επί της περιουσίας του χρεώστη ή σε οποιοδήποτε μέρος αυτής, ως ασφάλεια για χρέος που οφείλεται σε αυτόν από τον χρεώστη»
Ας σημειωθεί ότι στην αρχική πρόταση του Αβέρωφ Νεοφύτου στο τέλος της πιο πάνω φράσης υπήρχε η φράση «…ή οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο.» η οποία απαλείφθηκε με σκοπό να εξασφαλιστεί η συγκατάθεση και η ψήφιση της πρότασης και από άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης, όπως και έγινε.
Όπως θα έχετε προσέξει η λέξη «απαγόρευση» έντεχνα πήρε την κατάλληλη θέση με σκοπό να γίνει μέρος της έννοιας «εξασφαλισμένος πιστωτής» αφού στην τροποποίηση του 2015 ένεκα λανθασμένης νομοτεχνικής επεξεργασίας και ή ένεκα πιθανής αβλεψίας, η απαγόρευση δεν αποτελούσε μέρος της πιο πάνω έννοιας, αλλά απλώς παράπεμπε σε αυτή ως ερμηνεύεται στον Περί Μεταβιβάσεως και Υποθηκεύσεως Νόμο η σχετική τροποποίηση του 2015.
4. Δηλαδή, για να γίνω πιο κατανοητός, ενώ στον αρχικό Νόμο Κεφ. 5, δεν υπήρχε η λέξη απαγόρευση και στην τροποποίηση του Νόμου το 2015 η λέξη απαγόρευση απλώς αναφερόταν σε ερμηνεία των λέξεων «υποθήκη», «ενέχυρο» και «επιβάρυνση». Που σημαίνει ότι οι απαγορεύσεις σύμφωνα με το Άρθρο 51 του Περί Συνεργατικών Εταιρειών Νόμου που έβαζε ο Έφορος Συνεργατικών Εταιρειών δεν περιέχονταν στον όρο εξασφαλισμένος πιστωτής ούτε στον αρχικό νόμο αλλά ούτε και στην τροποποίηση που έγινε το 2015.
5. Αν και στον τροποποιητικό νόμο του 2015 αναφερόταν η φράση «µε την έννοια που έχουν οι όροι “εμπράγματο βάρος” και “απαγόρευση” στο Μέρος Ι και ΙΙ του Πρώτου Παραρτήµατος του περί Μεταβιβάσεως και Υποθηκεύσεως Ακινήτων Νόµου»εντούτοις όπως εξηγώ πιο πάνω δεν είχε καμία σημασία για τον ορισμό του εξασφαλισμένου πιστωτή σύμφωνα με το Περί Πτωχεύσεως Νόμο επειδή η απαγόρευση δεν συμπεριλαμβανόταν στην έννοια του εξασφαλισμένου πιστωτή.
6. Αν και στον Νόμο Περί Μεταβίβασης και Υποθήκευσης Ακινήτων Νόμο, στα Μέρη Ι και Μέρη ΙΙ του Πρώτου παραρτήματος, συμπεριλαμβάνεται και η απαγόρευση του Εφόρου Συνεργατικών Εταιρειών σύμφωνα με το ΜΕΡΟΣ 1 ως εμπράγματο βάρος στην παράγραφο 11, εντούτοις για τους σκοπούς του Νόμου Περί Πτωχεύσεως δεν έχει καμία νομική σημασία εφόσον οι απαγορεύσεις του Εφόρου Συνεργατικών Εταιρειών δεν συμπεριλαμβάνονταν στον ορισμό εξασφαλισμένος πιστωτής αλλά ούτε και στην τροποποίηση του 2015.
7.Επομένως η τροποποίηση του Αβέρωφ Νεοφύτου, μεταξύ άλλων είχε ως σκοπό να καταστήσει τις απαγορεύσεις του Εφόρου Συνεργατικών Εταιρειών μέρος της έννοιας«εξασφαλισμένος πιστωτής» ώστε η Συνεργατική Κυπριακή Τράπεζα σε περίπτωση πτώχευσης των πελατών τους και ήτων εγγυητών, αν υπάρχουν απαγορεύσεις στην μεταβίβαση της περιουσίας τους εγγεγραμμένες στο Κτηματολόγιο, αυτές να προηγούνται στην ικανοποίηση των αξιώσεων της τράπεζας από την περιουσία των πτωχευσάντων.
8.Να σημειωθεί ότι στο παρελθόν πριν αυτή την τροποποίηση, οι απαγορεύσεις του Εφόρου Συνεργατικών Εταιρειών σύμφωνα με το Άρθρο 51, απλώς απαγορεύαν στους ιδιοκτήτες ακινήτων πελατών και εγγυητών των Συνεργατικών την μεταβίβαση ή αποξένωση ακίνητης ιδιοκτησίας που επιβαρυνόταν με αυτές τις απαγορεύσεις ενώ σήμερα αποκτούν και χρηματική αξία ως εξασφάλιση και δεν το αποκλείω να έχει σχέση με την προσπάθεια να βοηθηθεί λογιστικά η Τράπεζα στο να μην χρειαστεί κεφάλαια αφού οι απαγορεύσεις του Εφόρου πλέον σε περίπτωση πτωχεύσεων πελατών και ή εγγυητών με εγγεγραμμένες απαγορεύσεις στο κτηματολόγιο θα έχουν προτεραιότητα ικανοποίησης τους από την περιουσία όσων πτωχεύουν.
9.Ακόμη και σύμφωνα με τον Περί Μεταβιβάσεως και Υποθηκεύσεως Ακινήτων Νόμο, οι απαγορεύσεις του Εφόρου Συνεργατικών Εταιρειών δεν δίνουν καμία προτεραιότητα ικανοποίησης απαιτήσεως των Συνεργατικών Εταιρειών έναντι δικαιούχων προγενέστερων ή μεταγενέστερων υποθηκών ή εμπράγματων βαρών.
10.Από τα πιο πάνω συνάγεται το συμπέρασμα ότι η τροποποίηση που έχει γίνει έχει προκαλέσει μεγάλη αδικία σε άλλους πιστωτές των μελών και των εγγυητών της Συνεργατικής Κυπριακής Τράπεζας, οι οποίοι εξασφαλίζουν δικαστικές αποφάσεις ή επιβαρύνουν με δικαστικά διατάγματα ακίνητη περιουσία οφειλετών τους για απαιτήσεις τους που εκκρεμούν στα Δικαστήρια.
11. Επομένως με την τροποποίηση η Συνεργατική Κυπριακή Τράπεζα αναδρομικά καθίσταται προνομιούχος πιστωτής με προτεραιότητα ικανοποίησης των απαιτήσεων της αναφορικά με περιουσία που έχει επιβάλει απαγόρευση αποξένωσης σύμφωνα με το Άρθρο 51 του Περί Συνεργατικών Εταιρειών Νόμου.
12. Να σημειωθεί ότι το Άρθρο 51 του Περί Συνεργατικών Εταιρειών Νόμου δίνει δικαίωμα σε μια ιδιωτική Τράπεζα με μετοχές το προνόμιο να επιβάλλει απαγορεύσεις για μη μεταβίβασης ακίνητης περιουσία χωρίς διάταγμα Δικαστηρίου, προνόμιο που δεν έχει καμία άλλη Τράπεζα ή πολίτης της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Μετά την ψήφιση του πλαισίου αφερεγγυότητας και την τροποποίηση του Περί Πτωχεύσεως Νόμου το 2015, η κήρυξη σε πτώχευση οφειλετών έχει γίνει πιο εύκολη διαδικασία και επομένως να μην εκπλαγούμε αν έχουμε αύξηση του αριθμού των πτωχεύσεων στο προσεχές μέλλον, εφόσον η ρευστοποίηση της περιουσίας του οφειλέτη είναι πιο εύκολη σήμερα αφού έχουν εκλείψει νομικά εμπόδια που υπήρχαν στο παρελθόν αναφορικά με τους εξασφαλισμένους πιστωτές.
Επομένως εκ κατακλείδι, καλυμμένοι κάτω από τον μανδύα μίας γνήσιας τροποποίησης του νόμου, αυτοί που γνώριζαν και αυτοί που δεν γνώριζαν και συναίνεσαν στην τροποποίηση, έχουν γίνει μέρος μίας μεγάλης αδικίας για τους δανειολήπτες και τους εγγυητές του Συνεργατισμού και όχι μόνο, αφού αδικήθηκαν και άλλοι πιθανοί πιστωτές των μελών και των εγγυητών του Συνεργατισμού και αυτό θα φανεί στην πορεία εφαρμογής της νέας τροποποίησης.
*Δικηγόρος – Νομικός