Η αντιβίωση μπορεί μόνο να καταπολεμήσει μια λοίμωξη που έχει προέλθει από έναν ζωντανό (μικρο)οργανισμό: τα βακτήρια.
Τα αντιβιοτικά είναι ισχυρά φάρμακα που σκοτώνουν βακτηριακές λοιμώξεις, συμπεριλαμβανομένης της φυματίωσης, του στρεπτόκοκκου και των λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος.
Αν και είναι εξαιρετικά αποτελεσματικά για πολλές λοιμώξεις, είναι ανίσχυρα απέναντι σε ιούς και πολλές ασθένειες, συμπεριλαμβανομένης της γρίπης και του κοινού κρυολογήματος.
Πολλοί γιατροί δίνοντας τη συνταγή στους ασθενείς τους, τους συμβουλεύουν να πάρουν όλα τα φάρμακα ακόμα κι αν στα μισά ή προς το τέλος της θεραπείας έχουν ήδη αρχίσει να νοιώθουν καλύτερα. «Μην σταματήσεις προτού τελειώσουν όλα τα φάρμακα» τους λένε συνήθως.
Γιατί συμβαίνει αυτό;
Τα βακτήρια είναι μονοκύτταροι μικροοργανισμοί. Το σώμα είναι «οικοδεσπότης» για πολλά βακτήρια, που ζουν μέσα στο πεπτικό σύστημα, στο δέρμα, στο στόμα και τα γεννητικά όργανα. Παραδόξως, τα βακτηριακά κύτταρα στο σώμα ξεπερνούν τα ανθρώπινα κύτταρα σε αναλογία 10 προς 1. Πολλοί από αυτούς τους μικροοργανισμούς, ιδιαίτερα στο έντερο παρέχουν την απαραίτητη βοήθεια για όλες τις βασικές βιολογικές διεργασίες όπως η διάσπαση των τροφών.
Αυτά τα βακτήρια είναι ως επί το πλείστον φίλοι σας… ακόμα κι αν κάποιες φορές ένας εχθρός εισβάλλει και σας αρρωστήσει. Οταν ο γιατρός σας δίνει αντιβίωση η πρόθεση είναι να σκοτωθούν μόνο οι κακοί μικροοργανισμοί που προκαλούν την ασθένεια και να παραμείνουν ανέπαφα τα ευεργετικά βακτήρια.
Δυστυχώς, το φάρμακο θα σκοτώσει μόνο μερικά και όχι όλα τα κακά βακτήρια. Ακριβώς όπως άλλες γενετικές μορφές ζωής τα κακά βακτήρια μεταλλάσσονται με την πάροδο του χρόνου και καταφέρνουν να επιβιώσουν και να τροποποιήσουν το DNA σας με σκοπό να γίνουν πιο ανθεκτικά στα φάρμακα, ώστε αυτά να μη μπορούν να τα σκοτώσουν. Τότε, αυτά τα επιβιώσαντα βακτήρια λέμε ότι είναι ανθεκτικά στα φάρμακα. Με κάθε δόση αντιβιοτικών, το πιο πιθανό είναι κάποια από αυτά τα βακτήρια να γίνουν ανθεκτικά στα φάρμακα. Συνήθως, αυτοί οι ανθεκτικοί μικροοργανισμοί αναφέρονται ως μικρόβια.
Η μικροσκοπική εικόνα είναι ακόμα πιο περίπλοκη. Κάθε φορά που παίρνετε ένα αντιβιοτικό, μπορεί επίσης να σκοτώσει ορισμένα από τα ωφέλιμα βακτήρια που ζουν μέσα σας. Δημιουργείται έτσι ένα μικρό κενό, επιτρέποντας στα ανθεκτικά βακτήρια να πολλαπλασιαστούν και να μεταβιβάσουν την ανθεκτικότητά τους στα φάρμακα και σε άλλα βακτήρια. Για το λόγο αυτό η υπερβολική χρήση των αντιβιοτικών σε περιπτώσεις που το σώμα μπορεί να γιάνει από μόνο του ή όταν τα χρησιμοποιείτε για ιογενείς λοιμώξεις τις οποίες δεν μπορούν να θεραπεύσουν, συμβάλλει, χωρίς να το θέλετε, στο πρόβλημα της δημιουργίας σούπερ βακτηρίων.
Σε μια πιο ευρεία έννοια αυτό σημαίνει πως βρίσκεστε σε μεγαλύτερο κίνδυνο. Αν τα βακτήρια στο σώμα γίνουν ανθεκτικά στα φάρμακα, θα μπορούσαν να αναπτύξουν μια υποτροπιάζουσα λοίμωξη που θα είναι δύσκολο να θεραπευτεί. Το ίδιο φάρμακο δεν θα λειτουργήσει και θα πρέπει να συνταγογραφηθεί ένα νέο. Κάθε χρόνο ολοένα και περισσότερες ανθεκτικές λοιμώξεις εμφανίζονται συνήθως σε νοσοκομεία, γηροκομεία και παρόμοιες εγκαταστάσεις.
Οταν ο γιατρός σας συμβουλεύει να πάρετε όλη την αντιβίωσή σας, ελπίζει πως όλα τα κακά βακτήρια που υπάρχουν στο σύστημά σας θα καταστραφούν και δεν θα επιζήσει κανένα ώστε να γίνει ανθεκτικό στα φάρμακα.
Ωστόσο, το ζήτημα είναι ακόμα πιο περίπλοκο και αμφιλεγόμενο. Γιατί πολλοί είναι οι άνθρωποι που δεν αντιλαμβάνονται τη διαφορά ανάμεσα στο να πάρουν μία αντιβίωση που τους έχει δώσει ο γιατρός τους μέχρι τέλους από το να πάρουν μια αντιβίωση για… ψύλλου πήδημα για μια κατάσταση που θα μπορούσε να περάσει από μόνη της απλά και μόνο παίρνοντας το χρόνο της, όπως για παράδειγμα συμβαίνει με το κοινό κρυολόγημα.
Το αποτέλεσμα είναι ότι ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν πως είναι εύκολο να κατανοήσει κανείς ότι η υπερβολική χρήση των φαρμάκων αυτών οδηγεί σε ολοένα και πιο ανθεκτικά βακτήρια, είναι δύσκολο να καταλάβουν παράλληλα πως η «υπο-θεραπεία», δηλαδή το να παίρνουν τη μισή αντιβίωσή τους μπορεί επίσης με τη σειρά της να οδηγήσει σε θανατηφόρα μικρόβια.
Θα πρέπει να θυμάστε πως κάθε φορά που χρησιμοποιείτε καταχρηστικά κάποια ισχυρά φάρμακα δεν βάζετε μόνο τον εαυτό σας σε κίνδυνο αλλά ολόκληρη την κοινότητα, δημιουργώντας ανθεκτικά βακτήρια που ευδοκιμούν σε χώρους με πολλούς ασθενείς.
Αντίστοιχα όταν δεν τελειώνετε την αγωγή σας αλλά την αφήνετε στη μέση δημιουργείτε επικίνδυνα μικρόβια, που μπορούν μελλοντικά να θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή σας.