Ενώπιον της Ερευνητικής για δεύτερη φορά ο Β. Σιαρλή
Στο τραπέζι από την 1η Φεβρουαρίου του 2013 ήταν η πρόταση για διάσωση της Κύπρου με ιδίους πόρους αλλά και το κούρεμα καταθέσεων ακόμα και ασφαλισμένων καταθετών. Αυτό προκύπτει από έγγραφο που έθεσε ενώπιον του πρώην υπουργού Οικονομικών, επί διακυβέρνησης Δημήτρη Χριστόφια, Βάσου Σιαρλή, κατά την σημερινή συνέχιση της διαδικασία ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής για την οικονομία.
Ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής για την Οικονομία κατέθεσε για δεύτερη φορά ο πρώην Υπουργός Οικονομικών, επί διακυβέρνησης Δημήτρη Χριστόφια, Βάσος Σιαρλή, ο οποίος είπε ότι στο Μνημόνιο του Νοεμβρίου του 2012 είχε συμφωνηθεί με την Τρόικα η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, παρόλο που γινόταν αναφορά στην πρόταση της Κομισιόν που αφορούσε γενικότερα τη διαχείριση και διάλυση των τραπεζών στην Ευρώπη.
Ο πρώην Υπουργός Οικονομικών ανέφερε ακόμα ότι η Τρόικα αναίρεσε τη συμφωνία του Νοεμβρίου του 2012.
Ο Βάσος Σιαρλή ρωτήθηκε από τον Πρόεδρο της Ερευνητικής Γεώργιο Πική κατά πόσον έχει υπόψη του τον όρο 1.19 του Μνημονίου του Νοεμβρίου 2012, στον οποίο προβλέπεται ρητά, σύμφωνα με τον κ. Πική, η ανάκαμψη αφενός και αφετέρου η διάλυση τραπεζών.
Ρωτήθηκε ακόμα για την πρόταση της Κομισιόν προς την ΕΕ, ημερομηνίας 6.6.2012, για την οποία γίνεται αναφορά στο Μνημόνιο και η οποία καθορίζει τα εργαλεία που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για εξυγίανση τραπεζικών ιδρυμάτων.
Σύμφωνα με απόσπασμα που διαβάστηκε από τον κ. Πική, αναφέρεται στην πρόταση ότι αυτοί που θα προστατευθούν σε περίπτωση εξυγίανσης μέσω ίσως διάλυσης είναι οι καταθέτες μέχρι 100 χιλ., ενώ προβλέπεται επίσης ότι οι μέτοχοι αναλαμβάνουν πρώτα τις ζημιές και οι πιστωτές, δηλαδή οι καταθέτες, αναλαμβάνουν τις ζημιές μετά τους μετόχους. Επίσης ανάμεσα στα εργαλεία εξυγίανσης που καθορίζονται είναι η διάσωση με ίδια μέσα (bail-in).
«Επομένως συνάγεται ότι το ενδεχόμενο απομείωσης ή κουρέματος καταθέσεων ήταν πτυχή του Μνημονίου. Προέβλεπε το ίδιο το Μνημόνιο το ενδεχόμενο διάλυσης τράπεζας και προσδιόριζε πιθανά μέτρα μεταξύ των οποίων και το εργαλείο της αυτοδιάσωσης», ανέφερε ο κ. Πικής.
Ο Βάσος Σιαρλή απάντησε ότι αυτή είναι μια αναφορά στην πρόταση της ΕΕ όσον αφορά τη διαχείριση και τη διάλυση των τραπεζών γενικά στην Ευρώπη. «Εμείς είχαμε συμφωνήσει με την Τρόικα, στην παράγραφο 1.10 του Μνημονίου, ότι θα γινόταν ανακεφαλαιοποίηση των δύο τραπεζών, παρόλο που έγινε και αναφορά στο τι γίνεται στον ευρωπαϊκό χώρο σε περίπτωση διάλυσης», είπε.
Στη συνέχεια ο κ. Πικής διάβασε τη Γνώμη που διατύπωσε η ΕΚΤ την 1η Φεβρουαρίου του 2013, σχετικά με το πλαίσιο εξυγίανσης πιστωτικών και άλλων ιδρυμάτων, μετά από αίτημα που έλαβε από το Υπουργείο Οικονομικών στις 11 Ιανουαρίου 2013, για τη διατύπωση γνώμης αναφορικά με δέσμη σχεδίων νόμου για το πλαίσιο εξυγίανσης πιστωτικών ιδρυμάτων που λειτουργούν στην Κύπρο.
«Στη σελίδα 4 αναφέρεται ότι Κεντρική Τράπεζα Κύπρου θα ενεργεί ως Αρχή εξυγίανσης έχοντας την εξουσία να εκδίδει, κατόπιν διαβούλευσης με το Υπουργείο Οικονομικών, διατάγματα για την εφαρμογή συγκεκριμένων μέτρων εξυγίανσης, μεταξύ των οποίων και η διάσωση με ίδια μέσα (bail in). Γίνεται ειδική πρόταση για bail in. Επίσης η ΕΚΤ σημειώνει το άρθρο 12 του σχεδίου νόμου δεν εξαιρεί τις εγγυημένες καταθέσεις από την εφαρμογή των μέτρων που αφορούν την διάσωση με ίδια μέσα», σημείωσε ο Πρόεδρος της Ερευνητικής.
Στη διάρκεια της κατάθεσης του ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής για την οικονομία, ο Βάσος Σιαρλή κατέθεσε, ως τεκμήριο, έγγραφο στο οποίο συνοψίζονταν χρονολογικά τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν μεταξύ της 25ης Ιουνίου 2012, οπόταν η Κύπρος υπέβαλε αίτηση για στήριξη από το μηχανισμό, και της 22ας Νοεμβρίου 2012, οπόταν Κυβέρνηση και Τρόικα κατέληξαν σε συμφωνία για το Μνημόνιο Συναντίληψης.
Καθοριστικός υπήρξε, είπε, ο ρόλος του Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας στη λήψη της τελικής απόφασης για να αποταθεί η Κύπρος στο Μηχανισμό Στήριξης, όπως επίσης και στην τελική αποδοχή και στο κλείσιμο της συμφωνίας για το Μνημόνιο.
Ο πρώην Υπουργός Οικονομικών είπε πως κάποιοι ήθελαν να δώσουν την εντύπωση ότι υπήρξε καθυστέρηση στις διαπραγματεύσεις εξαιτίας της κυπριακής πλευράς, ωστόσο, όπως ανέφερε, δεν υπήρξε καθυστέρηση, αλλά η ίδια η Τρόικα έδινε αυτή την εντύπωση διότι ήταν διαπραγματευτική της θέση να μας πιέζει, ενώ την ίδια ώρα υπήρχαν προβλήματα μεταξύ του ΔΝΤ και της ΕΚΤ και γι’ αυτό δεν έρχονταν στην Κύπρο.
Υπήρξε συμφωνία, είπε ο Βάσος Σιαρλή, δεδομένου ότι εμείς δεχτήκαμε το Μνημόνιο και υλοποιήσαμε πέραν του 90% των προνοιών του Μνημονίου και κατά συνέπεια από τις 19 Δεκεμβρίου που εγκρίθηκε ο προϋπολογισμός του 2013, ήμασταν έτοιμοι να υπογράψουμε Μνημόνιο, στο οποίο καθοριζόταν ένα ποσό ύψους 10 δισ για τις τράπεζες, για να μην είναι ελλιπές, είπε.
«Κατά συνέπεια η εκδοχή ότι εμείς καθυστερούσαμε δεν ισχύει», ανέφερε ο κ. Σιαρλή. Στη συνέχεια αναφέρθηκε σε επίσημο έγγραφο του Γιούρογκρουπ ημερομηνίας 21ης Ιανουαρίου 2013, το οποίο βεβαίωνε ότι υπήρξε συμφωνία και έδινε τη δέσμευση ότι η Κύπρος θα είχε πρόγραμμα διάσωσης τον Μάρτιο του 2013.
«Εφόσον συμφωνήθηκε ένα μνημόνιο και υλοποιήσαμε τις πρόνοιες του, οτιδήποτε προέκυψε εκ των υστέρων δεν δικαιολογεί τη θέση της Τρόικας η οποία έχει αναιρέσει τη συμφωνία που επήλθε» είπε.
Πρόσθεσε πως δεδομένης της συμφωνίας στην οποία είχαν καταλήξει Κυβέρνηση και Τρόικα «δεν θα ήταν λογικό για μένα να δεχθώ, και δεν θα δεχόμουν, ότι θα μπορούσαν να αλλάξουν τη συμφωνία και να προχωρήσουν στην απομείωση των καταθέσεων».
Κληθείς να σχολιάσει δήλωση του Διοικητή της ΚΤ Πανίκου Δημητριάδη ότι το πρόγραμμα που συμφωνήθηκε στο τελευταίο Γιούρογκρουπ, αν και οδυνηρό, είναι το μόνο που μας δίνει την ελπίδα να κτίσουμε το αύριο και ότι η ελπίδα για στήριξη από κάπου αλλού είναι αυτή που καθυστέρησε την ολοκλήρωση της δανειακής σύμβασης στο παρελθόν, ο κ. Σιαρλή είπε πως μέχρι την ώρα που έφυγε από το Υπουργείο η Κύπρος είχε Μνημόνιο συμφωνημένο και ότι δεν γνωρίζει τι διημείφθη μεταξύ 1ης και 15ης Μαρτίου.
Κληθείς από τον Πρόεδρο της Επιτροπής να πει εάν συμφωνεί ότι η οικονομία χειροτέρευε με την ημέρα, ο πρώην Υπουργός Οικονομικών είπε πως «οπωσδήποτε υπήρχε μια συστηματική κατάρρευση της οικονομίας, λόγω και της διεθνούς οικονομικής κατάστασης και επομένως αναμένετο κάτι τέτοιο».
Εξέφρασε την άποψη ότι «δεν υπάρχει καμία δικαιολογία να δημιουργούνται τεράστια δημοσιονομικά ελλείμματα και να ξοδεύεις λεφτά που δεν έχεις, ιδιαίτερα όταν αντιληφθείς ότι οι διεθνείς αγορές σε έχουν ήδη αποκλείσει».
Όπως ανέφερε, στο πλαίσιο του Μνημονίου Συναντίληψης με την Τρόικα, είχε υποβάλει «σωρεία εισηγήσεων», εκ των οποίων κάποιες απορρίφθηκαν και κάποιες εγκρίθηκαν από την Κυβέρνηση.
Ο κ. Σιαρλή ανέφερε πως οι συνεχείς υποβαθμίσεις της κυπριακής οικονομίας από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης λαμβάνονταν υπόψη από την Κυβέρνηση, και αντιμετωπίζονταν με τη συστηματική διαπραγμάτευση με την Τρόικα για κατάληξη σε Μνημόνιο.
Είπε επίσης ότι επί Υπουργίας του επανερχόταν κάθε μήνα ο φόβος της στάσης πληρωμών, όμως οι ταμειακές ροές του κράτους ετοιμάζονταν επί καθημερινής βάσης και γίνονταν προβλέψεις για το υπόλοιπο του χρόνου και συνεπώς το Φεβρουάριο του 2013 ήταν σε θέση να βεβαιώσει ότι το κράτος μπορούσε χωρίς επιπρόσθετο δανεισμό να αντέξει μέχρι το τέλος Μαΐου.
Ο Βάσος Σιαρλή είπε ότι οι προειδοποιήσεις για τα δημοσιονομικά ελλείμματα δίνονταν από την ΕΕ από το 2010 και πως «δεν θα πρέπει να είχαν ληφθεί υπόψη διότι αν είχαν ληφθεί υπόψη θα είχαμε και καλύτερα αποτελέσματα».
Ανέφερε πως το πρόβλημα με τα δημοσιονομικά ελλείμματα ήταν εκεί για αρκετή περίοδο, όμως η απομείωση του ελληνικού χρέους σε συνδυασμό με την έκθεση των κυπριακών τραπεζών στην ελληνική οικονομία, η οποία από μόνη της ήταν αρκετή να εκδιώξει την Κύπρο από τις διεθνείς αγορές, το Μάιο του 2011, «broke the camel’s back», κατά την έκφρασή του.
Πρόσθεσε πως αντί της άμεσης υποβολής αίτησης στο μηχανισμό στήριξης, σαν ενδιάμεσο μέτρο, εκρίθη σωστό να αποταθεί το κράτος και να εξασφαλίσει το δάνειο των 2,5 δισ από τη Ρωσία, το οποίο όμως δεν έλυε το πρόβλημα και κατά συνέπεια όταν ανέλαβε καθήκοντα στο Υπουργείο το Μάρτιο του 2012 ένα από τα θέματα που τέθηκαν ενώπιον του ήταν η αναγκαιότητα για υποβολή αιτήματος στήριξης από το μηχανισμό της ΕΕ.
Κληθείς να σχολιάσει δήλωση του πρώην Υπουργού Οικονομικών Μιχάλη Σαρρή ότι το ρωσικό δάνειο επέτρεψε τη συνέχιση της λανθασμένης οικονομικής πολιτικών, διογκώνοντας τα προβλήματα της οικονομίας, ο Βάσος Σιαρλή είπε πως το ρωσικό δάνειο ήταν απαραίτητο για να κρατηθεί εν ζωή το κράτος.
Συμφώνησε ότι το δάνειο ήταν μια ενδιάμεση λύση και όχι η λύση του προβλήματος. «Ήταν ένα μικρό μέρος των ενεργειών που ήταν απαραίτητο για να διατηρηθεί εν ζωή το κράτος. Το πρόβλημα ελύετο μόνο με μία αίτηση στο μηχανισμό στήριξης» είπε.
Για τη Λαϊκή, ο πρώην Υπουργός Οικονομικών ανέφερε πως ήταν προς το συμφέρον του κράτους να προχωρήσει με τη μερική, ελάχιστη ανακεφαλαιοποίηση της Τράπεζας με 1,8δισ γιατί σε περίπτωση που αφηνόταν να πτωχεύσει το κράτος θα έπρεπε να καταβάλει τουλάχιστον 8δισ για τους εξασφαλισμένους καταθέτες, ενώ υπήρχε και η πιθανότητα επηρεασμού της Τράπεζας Κύπρου, και κατά συνέπεια το συνολικό ποσό που το κράτος θα καλείτο να καταβάλει για τις εξασφαλισμένες καταθέσεις θα ξεπερνούσε τα 20 δισ.
Κληθείς δε να σχολιάσει δήλωση του Διοικητή της ΚΤ Πανίκου Δημητριάδη ότι η Λαϊκή κρατήθηκε στον αναπνευστήρα για εννέα μήνες, μέχρι να γίνουν οι εκλογές, ο Βάσος Σιαρλή ανέφερε πως η Λαϊκή έπρεπε να κρατηθεί στον αναπνευστήρα γιατί υπήρχε κίνδυνος κατάρρευσης του κράτους, αφού θα έπρεπε να καλυφθούν οι εξασφαλισμένοι καταθέτες. Ταυτόχρονα όμως, είπε, έπρεπε να συμφωνηθεί ένα Μνημόνιο με την Τρόικα για να μπορέσει να στηριχθεί το κράτος.
«Η αναφορά σε εκλογές δεν έχει καμία σχέση» είπε, προσθέτοντας ότι η πρώτη αναφορά σε εκλογές σε επίπεδο Γιούρογκρουπ έγινε στις 21 Ιανουαρίου 2013.
Σε παρατήρηση του κ. Πική ότι δεν αξιολογήθηκαν οι συνέπειες του κουρέματος του ελληνικού δημοσίου χρέους, ούτε προγενέστερα, ούτε μεταγενέστερα, ο κ. Σιαρλή είπε πως όσα γνωρίζει τα έμαθε εκ των υστέρων από πηγές του Υπουργείου Οικονομικών και ότι σχημάτισε την εντύπωση πως τα δημοσιονομικά ήταν σε άσχημη κατάσταση πριν την αποδοχή του κουρέματος, «εκείνο όμως που έκανε την τεράστια διαφορά στα οικονομικά της Κύπρου ήταν η ανάληψη ενός τεράστιου ποσού σε σχέση με την οικονομία του τόπου, το οποίο αποτελούσε το 25% του ΑΕΠ».
Κληθείς να χαρακτηρίσει την απουσία προεκτίμησης και μετεκτίμησης των συνεπειών του κουρέματος, ο Βάσος Σιαρλή τόνισε πως εάν γινόταν πιο σωστή εκτίμηση της σοβαρότητας και του μεγέθους του προβλήματος πιθανώς να γίνονταν διαφορετικοί χειρισμοί κατά τη διαπραγμάτευση και οπωσδήποτε υπήρξαν ελλείψεις οι οποίες θα έπρεπε σε επίπεδο Υπουργείου Οικονομικών ή ΚΤ να είχαν υπολογιστεί σωστά οι συνέπειες ώστε να ληφθούν μέτρα. «Εκ των υστέρων διαπιστώνω ότι δεν είδα καμία ουσιαστική αξιολόγηση», είπε.
Ο Βάσος Σιαρλή εξέφρασε την εκτίμηση ότι αν κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για το ελληνικό PSI γίνονταν διαβήματα για να συνδεθεί με ένα ισοδύναμο ποσό χρηματοδότησης των αναγκών των κυπριακών τραπεζών που θα προέκυπταν από το κούρεμα, το πρόβλημα ουσιαστικά θα είχε λυθεί.
Ο πρώην Υπουργός Οικονομικών είπε ακόμα ότι δεν γνωρίζει για το ύψος των απολαβών των ανώτατων αξιωματούχων των τραπεζών. Επιβεβαίωσε ότι οι ανώτεροι εκτελεστικοί διευθυντές του συγκροτήματος λάμβαναν bonus όταν οι επενδύσεις απέβαιναν καρποφόρες. Ο ίδιος, όπως ανέφερε, δεν είχε καμία ανάμειξη στη διαχείριση κινδύνων του συγκροτήματος και τα φιλοδωρήματα που ελάμβανε κυμαίνονταν μεταξύ 50 και 100 χιλιάδων ευρώ ετησίως.
Ερωτηθείς αν έγιναν διαγραφές χρεών από την Τράπεζα Κύπρου απάντησε καταφατικά και διευκρίνισε ότι οι διαγραφές περιλαμβάνουν και τους εγγυητές. Όπως ανέφερε υπάρχουν «πολλές εκατοντάδες» περιπτώσεις διαγραφής χρεών το χρόνο, οι οποίες εξετάζονται από επιτροπές του ΔΣ και το ίδιο το ΔΣ και επομένως «δεν υπάρχει εύκολος τρόπος διαγραφής χρεών».
Η Ερευνητική Επιτροπή θα συνεδριάσει ξανά την προσεχή Δευτέρα και ενώπιον της θα καταθέσουν ο Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Θεσμών και ο Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ελέγχου.