Πάνω από 24 δισ. ευρώ τον χρόνο ξοδεύουν οι Ευρωπαίοι για τη… δόση τους
Για ναρκωτικά, λεφτά υπάρχουν! Τουλάχιστον 24 δισ. ευρώ τον χρόνο ξοδεύουν οι Ευρωπαίοι για να αγοράσουν τα ναρκωτικά τους, μαρτυρά έκθεση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας (EMCDDA) και της Europol!
Στην 192 σελίδων έκθεση του 2016 διαπιστώνεται – μεταξύ άλλων – αύξηση των διασυνδέσεων μεταξύ των λαθρέμπορων ναρκωτικών με άλλες μορφές εγκληματικότητας, ακόμη και με την τρομοκρατία. Αποτυπώνονται οι προτιμήσεις των Ευρωπαίων σε συγκεκριμένα είδη ναρκωτικών και εξετάζονται οι τάσεις ολόκληρης της αλυσίδας εφοδιασμού από την παραγωγή και τη διακίνηση έως την εμπορία, τη διανομή και την κατανάλωση. Αναλυτικά:
Κάνναβη
Είναι το πλέον διαδεδομένο ναρκωτικό στην Ευρώπη (38% της αγοράς). Ετησίως δαπανώνται περισσότερα από 9,3 δισ. ευρώ τον χρόνο για την αγορά της. Περισσότεροι από 80 εκατ. ενήλικοι εκτιμάται ότι έχουν κάνει χρήση χασίς και 22 εκατ. από αυτούς τον τελευταίο χρόνο. Περίπου 1% των Ευρωπαίων ενηλίκων εκτιμάται πως κάνουν χρήση κάνναβης καθημερινά ή σχεδόν καθημερινά.
Η τιμή της στη λιανική κυμαίνεται από 7 έως 12 ευρώ το γραμμάριο, ανάλογα με τη χώρα και την ποιότητα. Παρότι οι τιμές έχουν αυξηθεί ελάχιστα την τελευταία δεκαετία, η μέση αναφερθείσα δραστικότητα σε όρους τετραϋδροκανναβινόλης (THC) έχει σχεδόν διπλασιαστεί.
Η αυξημένη παραγωγή της στην Ε. Ε. τα τελευταία 10 χρόνια έχει οδηγήσει σε μετατόπιση την «αγορά» και τα εγχώρια φυτικά προϊόντα γίνονται ολοένα πιο σημαντικά. Η κάνναβη συνεχίζει να εισέρχεται στην Ε. Ε. από πολυάριθμες χώρες προέλευσης. Η παραγωγή της γίνεται είτε σε μικρής κλίμακας καλλιέργειες (για προσωπική χρήση) είτε σε μεγάλες φυτείες.
Ηρωίνη και άλλα οπιούχα
Η ηρωίνη καταλαμβάνει το 28% της αγοράς και τουλάχιστον 6,8 δισ. ευρώ δαπανώνται ετησίως για την προμήθειά της. Παρότι τα στοιχεία φανερώνουν ότι η συνολική ζήτηση έχει μειωθεί την τελευταία δεκαετία, οι αυξήσεις σε θανάτους από υπερβολική δόση συνθετικών οπιοειδών (π.χ. παράγωγα φεντανύλης) σε ορισμένα κράτη – μέλη μαρτυρούν ότι η διαθεσιμότητά της στην Ευρώπη έχει αυξηθεί, προκαλώντας ανησυχία για πιθανότητα νέων εξάρσεων.
Συγκριτικά με το παρελθόν, η αγορά της ηρωίνης εμφανίζεται δυναμικότερη και πολυπλοκότερη. Επιπλέον έχει παρατηρηθεί σε κάποιες χώρες η μετάβαση από τη χρήση ηρωίνης σε άλλα οπιοειδή ή διεγερτικά, συμπεριλαμβανομένων και των νέων ψυχοδραστικών ουσιών (NPS). Τούρκοι, Αλβανόφωνοι και Πακιστανοί είναι οι βασικοί παίκτες της χονδρικής αγοράς. Τα κυκλώματα διακίνησης χαρακτηρίζονται από ευελιξία, δυναμικότητα, αλλά και ικανότητα να υιοθετούν μεθόδους και μονοπάτια που παρακάμπτουν τις αρχές.
Τα συγκεκριμένα κυκλώματα δεν δραστηριοποιούνται μόνο στη διακίνηση ηρωίνης: διακινούν επιπλέον όπλα, ακόμη και ανθρώπους. Η τιμή της ηρωίνης στη λιανική είναι γενικά σταθερή ή ελαφρώς μειωμένη. Η καθαρότητά της βρίσκεται στα επίπεδα του 2006, αν και εξακολουθεί να είναι γενικά κάτω από 50%.
Κοκαΐνη
Η κοκαΐνη έρχεται τρίτη (24% της αγοράς) στις προτιμήσεις των Ευρωπαίων, που δαπανούν ετησίως περισσότερα από 5,7 δισ. για την απόκτησή της. Διακινείται από τη Νότια Αμερική προς την Ευρώπη, από αέρος και θαλάσσης, και τα λιμάνια της Βραζιλίας, του Ισημερινού και της Βενεζουέλας αποτελούν βασικά σημεία αναχώρησης για τις μεγάλες αποστολές. Κύριες χώρες παραγωγής είναι η Βολιβία και το Περού. Η Καραϊβική και τα κοντινά σε αυτή νησιά (Πράσινο Ακρωτήρι και Κανάριοι Νήσοι) αποτελούν σημαντικές ζώνες διέλευσης. Το ίδιο και η Κεντρική Αμερική.
Μεγάλο μέρος της διακινείται κατά μήκος των «παραδοσιακών» διαδρομών, ωστόσο υπάρχει και ένα ποσοστό που μεταφέρεται από τα μονοπάτια που χρησιμοποιούν οι έμποροι άλλων ναρκωτικών ουσιών, συμπεριλαμβανομένης της κάνναβης στη Βόρεια Αφρική (Αλγερία και Μαρόκο) και της ηρωίνης στην Ανατολική Αφρική (Τανζανία).
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλούν πρόσφατες αναφορές που συνδέουν τη διακίνηση κοκαΐνης με τη χρηματοδότηση τρομοκρατικών ομάδων που δραστηριοποιούνται στις συγκρούσεις στη Συρία και σε γειτονικές χώρες! Μεγάλα ευρωπαϊκά λιμάνια, όπως το Ρότερνταμ και η Αμβέρσα, αποτελούν σημαντικά σημεία εκφόρτωσης των παράνομων «πακέτων».
Κολομβιανοί και Ιταλοί παραμένουν κυρίαρχοι στη χονδρική εισαγωγή κοκαΐνης στην Ευρώπη, ωστόσο το δίκτυο της διακίνησης εμφανίζεται ευρύτερο συγκριτικά με το παρελθόν. Ολλανδοί, Βρετανοί και Ισπανοί έχουν μετατραπεί σε σημαντικούς μεσίτες, ενώ Ισπανία και Ολλανδία αποτελούν βασικά κέντρα διανομής.
XTC και αμφεταμίνες
Η αμφεταμίνη M DMA (συχνά αναφέρεται ως έκσταση) και, σε μικρότερο βαθμό, η μεθαμφεταμίνη, αποτελούν τα κύρια συνθετικά ναρκωτικά της ευρωπαϊκής αγοράς (3% και 8% αντίστοιχα) και οι Ευρωπαίοι πληρώνουν τουλάχιστον 1,8 δισ. ευρώ ετησίως για μεθαμφεταμίνη και 0,67 δισ. ευρώ για έκσταση (XTC).
Η αγορά των συνθετικών ναρκωτικών εμφανίζεται ιδιαίτερα δυναμική και οι καταναλωτές έτοιμοι να στραφούν σε διαφορετικές ουσίες, ανάλογα με τη διαθεσιμότητα, την τιμή και την ποιότητα. Στις περισσότερες χώρες η χρήση τους γίνεται από νέους ανθρώπους που αναζητούν την εγρήγορση και την ενίσχυση της σεξουαλικής τους συμπεριφοράς ή στοχεύουν στον περιορισμό των αποτελεσμάτων άλλων ουσιών. Ωστόσο πρόσφατες αναφορές κάνουν λόγο για χρήση δισκίων Captagon από στρατιώτες στα πεδία των μαχών, όπως στην περίπτωση μαχητών από τη Συρία. Μάλιστα ΜΜΕ έχουν συνδέσει τη χρήση του εν λόγω ναρκωτικού με τις πρόσφατες τρομοκρατικές επιθέσεις στην Ευρώπη από μέλη του ISIS.
Διαπιστώνεται ότι η περιεκτικότητα των χαπιών σε MDMA έχει αυξηθεί συγκριτικά με το 2010, εν αντιθέσει με την τιμή, που έχει παραμείνει σχετικά σταθερή.
Η διακίνηση των περισσότερων συνθετικών ναρκωτικών είναι ενδοευρωπαϊκή. Ολλανδοί, Βέλγοι, Γερμανοί και Βρετανοί εφοδιάζουν τις αγορές της Δυτικής Ευρώπης και κάνουν εξαγωγές συνθετικών ναρκωτικών σε Αμερική, Αυστραλία και άλλες περιοχές. Επιπλέον η Ευρώπη αποτελεί σημαντικό μονοπάτι για τη διακίνηση μεθαμφεταμίνης που παράγεται στη Δυτική Αφρική και το Ιράν με προορισμό τις προσοδοφόρες αγορές της Άπω Ανατολής.
Από την έκθεση προκύπτει πως κάθε χρόνο προστίθενται στην παραδοσιακή αυτή αγορά ναρκωτικών και νέες ψυχοτρόπες ουσίες. Μόλις πέρυσι ανακαλύφθηκαν 100 νέες τέτοιες ουσίες.
Τα «βρόμικα» χρήματα από τη διακίνηση ναρκωτικών επηρεάζουν και την καθημερινότητα των Ευρωπαίων, αφού οι «επενδύσεις» που δημιουργούνται λειτουργώντας ως «πλυντήριο» για τη νομιμοποίησή τους λειτουργούν ανταγωνιστικά απέναντι στις νόμιμες επιχειρήσεις.