Μπορεί ως έθνος να είναι πολλά αυτά που μας πληγώνουν εντός συνόρων, εκτός Ελλάδας όμως, ο ελληνισμός μας δίνει αναρίθμητες αφορμές να αισθανθούμε ικανοποίηση και εθνική υπερηφάνια. Μία τέτοια πηγή αισιοδοξίας αναζητήσαμε για τους αναγνώστες μας και την βρήκαμε στα… εργαστήρια της ΝΑSA! Το «laimitomos.com» βγήκε εκτός συνόρων και συνάντησε τον καταξιωμένο Έλληνα καθηγητή Αεροδιαστημικής Μηχανικής και αστροφυσικό, Περικλή Παπαδόπουλο. Είναι ο άνθρωπος που προσεδάφισε το “Curiosity” στον Άρη, αυτός που πριν από λίγο καιρό εκτόξευσε τον πρώτο ελληνικό μικροδορυφόρο στο διάστημα αλλά και αυτός που σχεδιάζει την ανάπτυξη Πανεπιστημιακού Κέντρου Διαστημικής Ερευνας και Υψηλής Τεχνολογίας στην Καλαμάτα. Στην αποκλειστική συνέντευξη που μας παραχώρησε, μας μίλησε για τη ζωή του, για το έργο του, για το διάστημα και φυσικά για όλα όσα τον συγκινούν στη σύγχρονη Ελλάδα.
της Μαρίας Αλυφαντή
Ο μεσσηνιακής καταγωγής καθηγητής, Περικλής Παπαδόπουλος γεννήθηκε στο χωριό Μελιγαλάς, το 1963. Ορμώμενος από την αγάπη του για το διάστημα και πιο συγκεκριμένα για την αστροναυτική, τελείωσε τη Λεόντειο και έφυγε από την Ελλάδα το 1982, με σκοπό να πραγματώσει το όνειρό του στην Αμερική. Το 1992, πήρε το διδακτορικό του από το πανεπιστήμιο Stanford στην Καλιφόρνια και παράλληλα έλαβε το βραβείο για την καλύτερη διατριβή. Ήδη όμως, είχε ξεκινήσει να εργάζεται στη NASA σε διάφορα διαστημικά προγράμματα. Στη συνέχεια, έγινε καθηγητής Αεροδιαστημικής Μηχανικής στο πολιτειακό Πανεπιστήμιο του San Jose, μία θέση την οποία διατηρεί έως σήμερα ενώ παράλληλα εξακολουθεί να συνεργάζεται με τους φοιτητές του και την αμερικανική διαστημική υπηρεσία πάνω σε διάφορα προγράμματα. Αξίζει να σημειωθεί ότι έχει βραβευτεί από τη NASA για την πολυετή προσφορά του, ενώ του απενεμήθη και το βαρύτιμο βραβείο Turning Goals Into Reality (TGIR).
Πώς προέκυψε η ενασχόλησή σας με το διάστημα; Είχατε από πολύ μικρός αυτήν την αγάπη για το… «άλλο σύμπαν»;
Εκείνη την εποχή που εμείς είμασταν μικροί, είχαμε τις αποστολές στη Σελήνη και η εξερεύνηση του διαστήματος ήταν ένα θέμα που τότε άγγιζε πάρα πολύ κόσμο. Εμένα με εντυπωσίαζε όλο αυτό αλλά, πιο συγκεκριμένα, με ενδιέφερε η αστροναυτική. Από μικρός το είχα βάλει στόχο, αυτό με ενδιέφερε. Έτσι, όταν πήγα να κάνω το μεταπτυχιακό μου, κοιτούσα συγκεκριμένα για aerospace, αστροναυτική. Δηλαδή, συστήματα κατασκευής οχημάτων για αποστολές σε άλλους πλανήτες. Ο συγκεκριμένος κλάδος είναι τμήμα της μηχανικής που έχει αλλά και θα έχει στο μέλλον πολύ ενδιαφέρον. Αυτό άλλωστε είναι κάτι που λέω συνέχεια και στους φοιτητές μου, ότι η συγκεκριμένη δουλειά έχει πολύ ενδιαφέρον γιατί μαθαίνεις να σχεδιάζεις διαστημόπλοια και πυραύλους.
Εάν είχατε παραμείνει στην Ελλάδα, πώς θα ήταν η ζωή σας τώρα;
Προσωπικά μου αρέσει πάρα πολύ η Ελλάδα. Την επισκέπτομαι κάθε χρόνο όπως και τα παιδιά μου. Είμαστε άλλωστε Έλληνες και εμείς και νιώθουμε κάθε φορά ότι στην Ελλάδα βρισκόμαστε στο χώρο μας. Ό,τι και να είχε προκύψει στη ζωή μου, δε νομίζω να είχα κανένα πρόβλημα να μείνω σε αυτήν. Τώρα όσον αφορά στις ευκαιρίες… Η Ελλάδα είναι πλέον μέλος του Europeanspecialedition, και τα τελευταία μάλιστα χρόνια παίζει πολύ σημαντικό ρόλο σε αυτό, άρα δημιουργούνται ευκαιρίες και για το μέλλον στον συγκεκριμένο τομέα. Αρκεί βέβαια να τις επιδιώξουμε και να χαράξουμε και εμείς ως λαός, μία δική μας πορεία πέρα από αυτό που δημιουργούν κάποιοι άλλοι έξω.
Η αλήθεια είναι ότι το διάστημα μοιάζει για εμάς ένας απρόσιτος, μυστήριος κόσμος. Για εσάς, που είναι και το καθημερινό αντικείμενο απασχόλησής σας;
Κάπως έτσι είναι. Είναι ένα απίστευτο περιβάλλον, με ακραίες συνθήκες. Ο άνθρωπος είναι σίγουρα δημιουργία αυτού του πλανήτη, δεν υπάρχει αμφιβολία γι΄αυτό. Έχει μάλιστα πολύ ενδιαφέρον αν ακούγατε τα σχόλια που κάνουν οι αστροναύτες όταν βρίσκονται στο διάστημα. Σχολιάζουν πόσο όμορφη είναι η γη. Πάντα όταν είναι επάνω, κοιτάζουν προς τη γη. Τους εντυπωσιάζει αυτός ο μεγάλος, μπλε πλανήτης. Πράγματι το διάστημα είναι ένα χάος, ένας ατελείωτος χώρος και σίγουρα σε πιάνει πάντα δέος. Αλλά αυτό μας λέει επίσης ότι ο πλανήτης μας, η γη, είναι δυναμικός, είναι ο χώρος μας και πρέπει να τον προστατεύουμε. Είναι ο μόνος χώρος στον οποίο μπορούμε να ζούμε άνετα, με τις συνθήκες στις οποίες αντέχει ο άνθρωπος. Γι΄αυτό επιμένω ότι πρέπει πρωτίστως να δώσουμε πολύ μεγάλη προσοχή στα θέματα που αφορούν στο περιβάλλον και στην προστασία αυτού.
Ένας άνθρωπος εξοικειωμένος τόσο πολύ τόσο με το διάστημα, όπως εσείς, πιστεύει στην ύπαρξη μιας άλλης δύναμης, στην ύπαρξη του Θεού;
Όσο περισσότερα μαθαίνουμε για τις συνθήκες στις οποίες ζούμε, καταλαβαίνουμε ότι τελικά υπάρχει κάτι, υπάρχει δηλαδή αυτό που αποκαλούμε «εν αρμονία». Σκεφτείτε για παράδειγμα ότι εάν η θερμοκρασία ήταν 100 βαθμούς χαμηλότερη στη γη, δεν θα μπορούσε να υπάρξει ο άνθρωπος. Τα πράγματα επομένως είναι «εν αρμονία εποίησας». Είναι επίσης εντυπωσιακό πόσο λεπτές είναι αυτές οι ισορροπίες. Δηλαδή η ατμόσφαιρα είναι ουσιαστικά 200.000 πόδια και αυτή η ατμόσφαιρα είναι που μας προστατεύει από τόσα πράγματα. Εγώ πιστεύω στην θρησκεία και στη δημιουργία και στον Θεό. Πιστεύω δηλαδή στην ύπαρξη μίας ανώτερης δύναμης και αυτή η πίστη μου ενισχύεται από το ότι όλα όσα βλέπω και μαθαίνω καθημερινά, είναι εντυπωσιακά.
Από την εμπειρία που έχετε αποκομίσει όλα αυτά τα χρόνια που ασχολείστε με το διάστημα, πιστεύετε ότι μπορεί να υπάρχει κάποια άλλη γη ή κάποιο άλλο είδος εφάμιλλο με εμάς; Κατά δηλαδή πόσον μπορεί να υφίστανται όλα αυτά τα σενάρια που εμείς βλέπουμε στις ταινίες με UFO και εξωγήινους;
Οι πιθανότητες να υπάρχει ζωή σε άλλους πλανήτες είναι πάρα πολύ υψηλές. Σας προανέφερα ότι είμαστε δημιουργημα αυτού του πλανήτη σε ότι αφορά στις αποστάσεις, στο περιβάλλον κ.λπ. Εάν λοιπόν υπάρχει ζωή σε κάποιον άλλο πλανήτη θα είναι σίγουρα δημιούργημα των τοπικών συνθηκών στον συγκεκριμένο πλανήτη. Δεν σας λέω ότι κατά ανάγκη το είδος της ζωής θα είναι παρόμοιο με αυτό που υπάρχει στη γη. Μπορεί να είναι μικροβιολογικό είδος ζωής. Μπορεί να είναι για παράδειγμα οργανισμοί που αναπνέουν διοξείδιο του άνθρακος. Για ποιό λόγο να μοιάζουν σαν και εμάς;
Πολλοί υποστηρίζουν ότι το ενδιαφέρον για το διάστημα, που κατά τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου ήταν πολύ ισχυρό, φθίνει με το πέρασμα του χρόνου. Ασπάζεστε αυτή την άποψη;
Κοιτάξτε ήταν μία εποχή που όντως υπήρχε ένας ανταγωνισμός σχετικά με το διάστημα με τους σοβιετικούς αλλά τώρα είμαστε σε μία εντελώς άλλη εποχή. Είμαστε στην εποχή της ιδιωτικοποίησης του διαστήματος. Αυτό το θέμα αναπτύσσεται ταχύτατα. Έχουμε δηλαδή ιδιωτικές εταιρείες οι οποίες αναπτύσσουν τεχνολογίες για πολύ φτηνές εκτοξεύσεις, δηλαδή συχνές αποστολές, χαμηλού κόστους. Δίνουν έτσι ευκαιρία σε πάρα πολύ κόσμο να αξιοποιήσει τεχνολογίες στο διάστημα και εφαρμογές. Αυτό το θέμα της ιδιωτικοποίησης του διαστήματος είναι εν εξελίξει εδώ και 6-7 χρόνια, ίσως και παραπάνω, αλλά τελευταία είναι πιο εμφανές. Μέσα σε ένα χρόνο, δύο το πολύ, θα δείτε πάρα πολλά πράγματα να γίνονται πάνω σε αυτόν τον τομέα.
Μπορεί κάποιος να αξιοποιήσει το διάστημα προς όφελος της ανθρωπότητας και σε οικονομικό και σε επιστημονικό επίπεδο;
Οπωσδήποτε. Ο άνθρωπος έχει μία μοναδική ευκαιρία, δεν θέλω να αναφερθώ στον Άρη γιατί έχουν ήδη γίνει πολλές αναφορές, αλλά ίσως τώρα είναι ιστορικά η μοναδική ευκαιρία της ανθρωπότητας να αναπτυχθεί και σε κάποιο άλλο πλανήτη. Και όταν λέω να αναπτυχθεί, εννοώ ότι οι διαστημικές εφαρμογές είναι τεράστιες. Έχουν να κάνουν με συστήματα μεταφορών, παρατήρησης του πλανήτη για σκοπούς γεωλογικούς, καλλιέργειας δασών, περιβάλλοντος .Ό,τι δηλαδή έχει φτιαχτεί στο διάστημα, έχει πάντα διπλή εφαρμογή στην καθημερινότητά μας. Αυτή τη στιγμή υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον στο θέμα του spacemanufacturing, όπως είναι οι κατασκευές στη σελήνη, επίσης το λεγόμενο attitudemanufacturing ένας άλλος τομέας που εξελίσσεται ραγδαία. Βλέπουμε πολλές εταιρείες να μπαίνουν στο παιχνίδι και να χρηματοδοτούνται διάφορες αποστολές από ιδιώτες.
Η δημιουργία διαστημικού σταθμού στην Καλαμάτα
Πριν από ένα χρόνο περίπου, στο Α Αναπτυξιακό Συνέδριο Πελοποννήσου, ο κος Παπαδόπουλος προσέλκυσε το ενδιαφέρον των μέσων ενημέρωσης αλλά και των διακεκριμένων συμμετεχόντων του συνεδρίου, όταν πρότεινε τη δημιουργία ενός Κέντρου Διαστημικής Έρευνας στην Καλαμάτα. Μίλησε δηλαδή για τη δημιουργία μίας διαστημικής πύλης απ΄όπου θα γίνονται πτήσεις ειδικών αεροσκαφών έξω από την ατμόσφαιρα της γης. Την πρωτοποριακή αυτή πρόταση, ήδη αρκετές χώρες έχουν αρχίσει πλέον να τη διεκδικούν για τα δικά τους εδάφη. Η Καλαμάτα ωστόσο, είναι – σύμφωνα με τον κο Παπαδόπουλο – ένας χώρος που υπερτερεί για ένα τέτοιο εγχείρημα όχι μόνο εντός Ελλάδας αλλά και σε διεθνές επίπεδο. Η υλοποιήση ενός τέτοιου έργου, θα μπορούσε όχι μόνο να λύσει άμεσα το οικονομικό πρόβλημα της χώρας αλλά και να καταστήσει την Ελλάδα πρωτοπόρο στον παγκόσμιο τουρισμό. Ερωτηθείς για το στάδιο στο οποίο βρίσκεται η πρότασή του, ο κος Παπαδόπουλος ήταν αρκετά συγκρατημένος.
Πριν από κάποιο χρονικό διάστημα είχατε αναφέρει τη δημιουργία ενός Κέντρου Διαστημικής Έρευνας στην Καλαμάτα. Σε τί στάδιο βρίσκεται η πρόταση αυτή;
Το ενδιαφέρον υπάρχει, θα δούμε όμως. Δεν θα ήθελα να μιλάω εκ μέρους των τοπικών αρχών αλλά νομίζω θα υπάρξει κάποια εξέλιξη. Εκτός Ελλάδας βέβαια, το ενδιαφέρον είναι πολύ μεγάλο. Συγκεκριμένα έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον η SwissSpaceSystems, που είναι η μοναδική ιδιωτική εταιρεία που φτιάχνει υποτροχιακά οχήματα, τα λεγόμενα supportal. Επίσης, η εταιρεία SierraNevada ενδιαφέρεται και αυτή να κάνει portals, διαστημικές πύλες παγκοσμίως. Αυτά τα θέματα δηλαδή, είναι εν εξελίξει. Η δική μου πρόταση ήταν και είναι να γίνει η πρώτη διαστημική ευρωπαϊκή πύλη στο αεροδρόμιο της Καλαμάτας, επειδή έχει αρκετό μήκος και υπάρχει όλη η υποδομή για να το χρησιμοποιήσουμε άμεσα. Ο ελλαδικός χώρος άλλωστε είναι ο μόνος χώρος που μπορούμε να κάνουμε εκτοξεύσεις για μικρά συστήματα γιατί έχει αρκετές αποστάσεις ιδανικές για θέματα ασφαλείας πάνω από τον υδάτινο χώρο. Το ενδιαφέρον υπάρχει και μπορούν επιπλέον να ενεργοποιηθούν πολλές δραστηριότητες τεχνολογίας. Να δημιουργηθεί δηλαδή ένας «σπινθήρας», ένας χώρος τεχνολογίας.
Άρα λοιπόν είναι εν εξελίξει. Δεν έχει «παγώσει» δηλαδή…
Έτσι θέλω να πιστεύω και εγώ και θα υποστηρίξω και από την πλευρά μου, όσο μπορώ την όλη προσπάθεια. Είναι ωστόσο υποχρεωτική η συμβολή της ελληνικής πολιτείας. Υπάρχει θετική ανταποκριση και εμείς έχουμε κάνει ήδη 2-3 κινήσεις προς αυτήν την κατεύθυνση. Η μία, είναι με το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου το οποίο ήδη ξεκινάει το πρώτο πρόγραμμα διαστημικής. Η άλλη είναι η προσπάθεια δημιουργίας στην Πελοπόννησο, παραρτήματος του Von Karman Institute στον τομέα της αεροναυπηγικής και της αεροδιαστημικής. Ήδη έχουν γίνει γι΄αυτό οι σχετικές συναντήσεις. Ο λόγος που επιλέξαμε να «χτίσουμε» συνεργασία με το Von Karman Institute, είναι γιατί βρίσκεται στο Βέλγιο και είναι κοντά στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα, κάτι που είναι σημαντικό για να μπορέσει να στηριχτεί όλο το εγχείρημα σε ευρωπαϊκά επίπεδα. Αυτή είναι μία στρατηγική που ακολουθούμε προς το παρόν. Το ενδιαφέρον υπάρχει, αλλά βέβαια στα ελληνικά πλαίσια όπως γνωρίζετε.
Για να υλοποιηθεί ένα τέτοιο έργο στην Ελλάδα πόσο διάστημα απαιτείται;
Είχε επισκεφτεί την Καλαμάτα και ο Πασκάλ Γκουσί, ο ιδιοκτήτης της SwissAirSpaceSystems, ο οποίος είπε ότι σύντομα θα αρχίσει να κάνει παραβολικές πτήσεις, μηδέν βαρύτητος αλλά και πειράματα όπως κάνει και η Nasa. Αυτές οι παραβολικές πτήσεις γίνονται με ένα αεροπλάνο Airbus 300 το οποίο θα ξεκινήσει τις πτήσεις από τις Κανάριες νήσους. Αυτό θα μπορούσε να αρχίσει άμεσα και από το αεροδρόμιο της Καλαμάτας χωρίς καμία άλλη απαίτηση και χωρίς μεγάλα έξοδα. Θα ήταν ένα πρώτο βήμα, μικρό μεν, αλλά στη σωστή κατεύθυνση. Γιατί η αλήθεια είναι ότι το θέμα είναι και λίγο πολιτικό αλλά στα ευρωπαϊκά πλαίσια. Δηλαδή πρέπει και οι Ευρωπαϊοι να το καταλάβουν και να αποδεχτούν οτι τελικά η περιοχή της Καλαμάτας είναι η πιο κατάλληλη για να οριστεί ως ευρωπαϊκή διαστημική πύλη.
Υπάρχει δηλαδή μία δυσκολία ως προς το να δεχτούν;
Απ΄όταν εγώ ανέφερα τα περί Καλαμάτας, έχει δείξει τώρα πλέον και ενδιαφέρον η Βαρκελώνη να κάνει διαστημική πύλη. Το σχόλιο ωστόσο που έκανα εγώ στα τακτά συνέδρια που γίνονται, είναι οτι δεν μπορεί να υπάρχει διαστημικός τουρισμός χωρίς τοπικό τουρισμό. Εκεί νομίζω ότι πάγωσαν όλοι. «Spaceport» έχουν κάνει και στο NewMexico, το οποίο είναι στο μέσον του πουθενά, επενδύοντας γύρω στα 300 εκατομμύρια για να γίνει. «Spaceport» έχουν επίσης κάνει στο AbuDabi και τώρα αρχίζουν να το δουλεύουν και σε άλλα μέρη. Το μυστικό όμως για τον διαστημικό τουρισμό, είναι ότι πρέπει να υπάρχει και τοπικός τουρισμός, υποδομές κ.λπ. Αλλο πράγμα είναι δηλαδή να πετάς πάνω από μία έρημο και να προσγειωθείς σε αυτήν και άλλο πάνω από την Ελλάδα και τα εκπληκτικά ελληνικά νησιά. Η εικόνα της Ελλάδας από ψηλά, είναι εντυπωσιακή. Έκανα αυτό το σχόλιο στο Κολοράντο όπου και εκεί ξεκινούν να κάνουν διαστημική πύλη και αυτομάτως άρχισαν όλοι να μιλάνε για skiresorts, για διάστημα, πύλες κ.λπ. Το συνέλαβαν δηλαδή το θέμα. Πρέπει επομένως να το δούμε ολοκληρωμένα. Η περιοχή της Μεσσηνίας έχει πολλές ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις, το καινούριο δρόμο από την Αθήνα, πληρεί δηλαδή όλα τα κριτήρια.
Χρειάζεται δηλαδή η άμεση κινητοποίηση της ελληνικής Πολιτείας;
Ναι βέβαια. Αυτό λέω συνέχεια, ότι δεν είναι κάτι δικό μου προσωπικό αλλά πρέπει όλοι μαζί σαν κοινωνία για το κοινό όφελος να δραστηριοποιηθούμε γιατί υπάρχουν και άλλοι ενδιαφερόμενοι. Σας ανέφερα ότι η Virgin ετοιμάζεται να κάνει το SpacePortal στη Σκωτία οι οποίοι άμεσα μπορεί και να διεκδικήσουν να γίνει αυτό, η πρώτη ευρωπαϊκή διαστημική πύλη. Πρέπει να βιαστούμε γιατί σκοπός είναι να μπεις στην αρχή. Αν εξελιχθούν οι άλλοι, θα είναι πολύ πιο δύσκολο να μπει μετά κάποιος σε αυτό το παιχνίδι. Εάν μπορέσουμε να προσδιοριστούμε ως ο ευρωπαϊκός διαστημικός χώρος της Ευρώπης και να γίνουν δύο τρεις συγκεκριμένες κινήσεις, μπορούμε να αναπτύξουμε και την ανάλογη τεχνολογία και να προωθήσουμε και τη νεολαία μας σε τέτοια θέματα.
Ένα τέτοιο ταξίδι στο διάστημα πόσο κοστίζει;
Η VirginGalaktic πουλάει τις θέσεις για μία τέτοια πτήση, 200.000 δολλάρια έκαστη. Είναι μικρό το ποσό για κάτι τέτοιο και σκεφτείτε ότι ήδη έχουν προπωληθεί πολλές θέσεις. Με αυτό τον τρόπο μπόρεσαν στη συνέχεια να επεκταθούν στο AbuDabi.
Και πόσο διαρκεί αυτό το ταξίδι των 200.000 δολλαρίων;
Υπάρχουν οι λεγόμενες πτήσεις από το PointAtopointA, από το πρώτο σημείο στο πρώτο σημείο, δηλαδή επιστρέφουμε στο σημείο από το οποίο απογειωθήκαμε και υπάρχουν οι πτήσεις από το pointAtopointB. Προς το παρόν θα έχουμε μόνο πτήσεις από το PointAtoPointA. Aυτές οι πτήσεις διαρκούν περίπου 25 λεπτά, ανάλογα με την εταιρεία και το όχημα. Οι εταιρείες είναι πολλές πλέον, περίπου 12, και ανταγωνίζονται η μία την άλλη για αυτό ακριβώς το θέμα.
Υπάρχει κάποια εκτίμηση για τα κέρδη που μπορεί να αποφέρει ένα τέτοιο εγχείρημα;
Κοιτάξτε είναι λίγο δύσκολο να πούμε νούμερα, αλλά αυτό που μπορούμε σίγουρα να πούμε είναι ότι αν γίνει κάτι τέτοιο στην Ελλάδα, η χώρα θα τεθεί στο επίκεντρο του παγκόσμιου τουρισμού. Όχι ότι δεν τα πάει καλά με τον τουρισμό αλλά με μία τέτοια κίνηση, το θέμα του τουρισμού θα πάρει τελείως άλλη διάσταση. Επίσης ένα άλλο κομμάτι που «ανοίγεται» μπροστά μας, είναι αυτό της τεχνολογίας. Όλες αυτές οι εταιρείες θα συγκεντρωθούν στην περιοχή και θα χρειαστούν υποστήριξη, τεχνολογία.
Θα μπορούσε δηλαδή να λυθεί και το θέμα της οικονομικής κρίσης που βιώνει η χώρα μας;
Οπωσδήποτε. Θα μπορέσουμε να καθιερωθούμε σε παγκόσμιο επίπεδο, θα ασχοληθούμε με κάτι δικό μας, ανεξάρτητα με όλα όσα συμβαίνουν αυτή την περίοδο και παράλλληλα θα αποκτήσουμε την τεχνογνωσία που είναι το «κλειδί». Θα ανέβουμε σε άλλα επίπεδα. Τα θέματα τεχνολογίας στην Ελλάδα θα έλεγα ότι δεν είναι καλλιεργημένα σωστά. Η ελληνική οικογένεια έχει επενδύσει στην μόρφωση των παιδιών της και το λέω και από προσωπική εμπειρία. Τα παιδιά μας έχουν όλα τα προσόντα, αλλά δεν το έχουμε εκμεταλλευτεί αυτό. Οι νέοι είναι όλος ο θησαυρός της Ελλάδας και δεν τον έχουμε ενεργοποιήσει καν. Εάν το είχαμε κάνει, θα μπορούσαμε σε ελάχιστο χρονικό διάστημα να κάνουμε θαύματα.
Λ-SAT: Ο πρώτος ελληνικός μικροδορυφόρος ταξιδεύει ήδη στο διάστημα
Στις 12 Ιουλίου, μεσάνυχτα Κυριακής, έγινε η εκτόξευση του πρώτου ελληνικού μικροδορυφόρου στο διάστημα, του Λ-sat. Ένα εγχείρημα που αποτελούσε για τον επικεφαλής του, τον κο Παπαδόπουλο, όνειρο ζωής καθώς έφερε τα ελληνικά χρώματα. Ο μικροδορυφόρος Λ-sat σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε από Έλληνες επιστήμονες και πιο συγκεκριμένα από τη «Lamda Team», μία ομάδα Ελλήνων επιστημόνων και φοιτητών που εδρεύει στη Σίλικον Βάλεϊ. Με τη «LamdaTeam» και πάντα υπό την καθοδήγηση του κου Παπαδόπουλου, συνεργάστηκαν και έξι φοιτητές από την Ελλάδα. Η δημιουργία ενός ελληνικού δορυφόρου ήταν ίσως ο καλύτερος τρόπος για να αποδείξουν τα μέλη της ομάδας την ουσία του βασικού τους συνθήματος που δεν είναι άλλο από το «Greekmindsatwork», δηλαδή «Ελληνικά μυαλά εν δράσει».
Οι στόχοι που καλείται να εκπληρώσει ο Λ-sat είναι πολλοί. Μεταξύ αυτών, όπως εξηγεί ο κος Παπαδόπουλος,συγκαταλέγεται η μελέτη του γραφενίου, ενός υλικού νανοτεχνολογίας, δύο διαστάσεων με εξαιρετικές εφαρμογές στο διάστημα. Στο πεδίο που σχετίζεται με την έρευνα του γραφενίου εργάζεται ο Έλληνας διδακτορικός φοιτητής Κώστας Αλεξάνδρου υπό την καθοδήγηση του διεθνούς φήμης καθηγητή Ιωάννη Κυμίση του Πανεπιστήμιου Κολούμπια της Νέας Υόρκης. Ένας άλλος στόχος που καλείται να εκπληρώσει ο Λ-satείναι στο κομμάτι των τηλεπικοινωνιών. Με το σύστημα ΑIS, θα είναι σε θέση να παρουσιάζει σε πραγματικό χρόνο την κίνηση όλων των ελληνικών εμπορικών πλοίων, παρέχοντας συγχρόνως πληροφορίες για τα πλοία που απειλούνται από πειρατεία. Εξίσου όμως σημαντική θα είναι και συμβολή του δορυφόρου στον επιμορφωτικό τομέα. Ο κος Παπαδόπουλος εκτιμά ότι σημαντικά στοιχεία από την αποστολή του δορυφόρου στο διάστημα θα μπορέσουν να αξιοποιηθούν ως διδακτικό υλικό στα σχολεία και στα πανεπιστήμια. Επιπλέον, στον τομέα της «collaborateengineering», της μηχανικής συνεργασίας δηλαδή, δημιουργείται ένα σύστημα όπου πολλοί επιστήμονες μπορεί να ενεργούν συνεργατικά για την επίλυση ενός τεχνικού ζητήματος, ο καθένας βάσει του αντικειμένου του.
Αυτός ο άμεσος και ανέξοδος τρόπος συνεργασίας μεταξύ επιστημόνων, οδηγεί με τη σειρά του σε ένα άλλο πολυπόθητο εγχείρημα για τον κο Παπαδόπουλο, αυτό που ο ίδιος το αποκαλεί «mentors and mentees». Πρόκειται για ένα δίκτυο καθοδήγησης (mentoring) στο οποίο θα δίνεται η δυνατότητα σε Έλληνες επιστήμονες από όλο τον κόσμο αλλά και σε έμπειρους επαγγελματίες να αναλάβουν το ρόλο του πνευματικού γονέα. Θα μπορούν δηλαδή, να έρθουν δηλαδή σε επαφή με νέους (mentees) που χρειάζονται συμβουλές επαγγελματικού προσανατολισμού ή πρακτική βοήθεια ένταξης στην αγορά εργασίας τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Το πρόγραμμα αυτό παγκόσμιας δικτύωσης δεν έχει ωστόσο υλοποιηθεί ακόμη αλλά παραμένει στα άμεσα σχέδια του μεσσήνιου καθηγητή.
Η χρηματοδότηση του Λ-satέγινε αποκλειστικά από ιδιώτες;
Το Λ_sat έχει χρηματοδοτηθεί εξολοκλήρου από έναν Έλληνα Μεσσήνιο ο οποίος θέλει να μείνει ανώνυμος. Με έχουν ρωτήσει επανειλημμένως αλλά δεν μπορώ να αναφέρω το όνομά του. Είναι ένας άνθρωπος απλός και εντυπωσιακός όσον αφορά στον πατριωτισμό του. Θα σας πως ένα σχόλιό του μόνο. Όλες οι αποστολές έχουν ένα «missionobjective», έναν στόχο. Ο Λ-sat έχει πέντε. Όταν ερωτήθει ο δωρητής ποιός είναι ο στόχος της αποστολής, είπε: «Ο στόχος είναι ένας: Κάντε μας υπερήφανους.» Και αυτό είναι που έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο. Όταν εγώ προσέγγισα τη NASA για να κάνω αυτή την αποστολή, την οποία και πολλοί άλλοι ήθελαν επίσης να κάνουν, κράτη αλλά και εταιρείες, έπρεπε να δώσω ορισμένες εξηγήσεις. Η εξήγηση που έκανα ήταν ότι αυτή τη στιγμή η Ελλάδα περνάει μία κρίση, ο στόχος μας είναι να εμψυχώσουμε τα νέα παιδιά να πάρουν θάρρος γιατί η ανεργία είναι σε υψηλά επίπεδα. Αμέσως έτυχε και ο δωρητής να κάνει το συγκεκριμένο σχόλιο το οποίο εντυπωσίασε τους υπεύθυνους επικοινωνίας της ΝΑSΑ με αποτέλεσμα να το αποδεχτούν και να το στηρίξουν και οι ίδιοι. Είδαν δηλαδή ότι ήταν κάτι σημαντικό, που δεν είχε να κάνει με οικονομικό όφελος.
Όταν προτείνει κάποιος ένα τέτοιο έργο στη ΝΑSΑ, πρέπει να εξηγήσειςτο λόγο που το κάνει και να έχει βρει και χρηματοδότη;
Βεβαίως. Πρέπει να υπάρχει ο χρηματοδότης. Γιατί πρώτον, υπάρχει ένα μανιφέστο που πρέπει να το πληρείς πριν κάνεις την παράδοση του έργου. Δεύτερον, επειδή ειδικά για το Λ-SAT, γίνεται εκτόξευση, πας δηλαδή στον διαστημικό σταθμό όπου έχουν ένα επανδρωμένο σύστημα, πρέπει να πληρείς και όλα τα κριτήρια της ΝΑSΑ τα οποία είναι πολύ περιοριστικά. Αφενώς λοιπόν είναι σημαντικό το οικονομικό κομμάτι, αφετέρου πολύ σημαντικό ρόλο παίζει και το τεχνικό. Εάν δεν μπορούσαμε να περάσουμε όλες αυτές τις πολύ δύσκολες απαιτήσεις τις ΝΑSΑ, δεν υπήρχε ούτε μία περίπτωση να είμασταν στην πτήση. Γι΄αυτό λέω ότι η δουλειά που έκαναν τα παιδιά ήταν εντυπωσιακή και δεν το λέω εγώ μόνο, το λένε και οι ειδικοί.
Θεωρείτε ότι η κατασκευή του Λ-SAT ήταν για εσάς ένα εγχείρημα πολύ πιο σημαντικό και από την προσαρίωση του CURIOSITY;
Είναι δύο τελείως διαφορετικά πράγματα. Το διάστημα για εμάς είναι η καθημερινότητά μας. Ακούς για μία αποστολή στον Αρη, και το θωρείς κάτι εντυπωσιακό. Για εμένα είναι μέρος της καριέρας μου. Όταν πάνω σε αυτήν καριέρα όμως έρχεται ξαφνικά να προστεθεί η πατρίδα, τότε είναι το αίσθημα είναι απερίγραπτο, είναι συγκινητικό. Αυτά τα παιδιά από την αρχή άρχισαν να κάνουν τις ερωτήσεις, να παίρνω σχετικά emails και έτσι γεννήθηκε η ιδέα να κάνουμε μία επισήμως αναγνωρισμένη αποστολή στο διάστημα. Ο Λ-satδηλαδή, κατά βάση γεννήθηκε απο το ενδιαφέρον των παιδιών.
«Τα αρνητικά σχόλια που έχουν ακουστεί για τον ελληνισμό είναι περισσότερο σε ευρωπαϊκό επίπεδο και για να μιλάμε πιο συγκεκριμένα, πιο πολύ έχουν δημιουργηθεί από τους Γερμανούς.»
Πιστεύετε ότι ισχύει αυτό που λένε συχνά ότι «η Ελλάδα τρώει τα παιδιά της»; Ότι δηλαδή δεν προσφέρει ευκαιρίες με αποτέλεσμα να τα «σπρώχνει» στο εξωτερικό;
Ο Έλληνας είναι σε γενικές γραμμές πολύ πρωτοποριακός και στη σκέψη του και στο τί θέλει να κάνει. Εκεί βασικά που αλλάζει η ψυχολογία του και τα χάνει όλα, είναι όταν χάνεται ο ορίζοντας. Πότε κλείνει ο ορίζοντας; Όταν υπάρχουν περιορισμοί, όπως για παράδειγμα οικονομικοί. Εκεί είναι που ο Έλληνας χάνει τη δημιουργικότητά του, μία τάση που έχει από τα αρχαία χρόνια. Όταν κλείνεται ο ορίζοντας, κλείνονται οι ευκαιρίες, δημιουργείται μία πολύ αρνητική ψυχολογία και εκεί είναι που χάνουμε και το παιχνίδι. Αν όμως αυτό αναστραφεί, τότε αλλάζουν όλα. Και μπορεί να αναστραφεί εύκολα… το είδα άλλωστε και στα παιδιά με το Λ – sat που αμέσως «άναψε η σπίθα». Παίρνω πολλά μηνύματα από την Ελλάδα από ανθρώπους που πραγματικά φαίνεται ότι θέλουν να κάνουν πράγματα. Και δεν είναι θέμα οικονομικό, είναι αυτό που είπατε, οι ευκαιρίες. Βέβαια τις ευκαιρίες τις δημιουργούμε και μόνοι μας. Είναι και αυτό ένα βασικό θέμα. Δεν είναι όμως καλό να μας χαρακτηρίζουν οι ξένοι αρνητικά γιατί δεν είμαστε αυτοί που περιγράφουν.
Έχετε δεχτεί και εσείς αυτά τα αρνητικά σχόλια για τον ελληνισμό στο εξωτερικό;
Στην Αμερική όχι, γιατί τα σχόλια που ακούς από Αμερικάνους για Έλληνες είναι σχετικά θετικά. Άλλωστε και η συμβολή του ελληνισμού στην Αμερική είναι πάρα πολύ θετική. Τα αρνητικά σχόλια γίνονται πιο πολύ σε ευρωπαϊκά επίπεδα. Είναι πράγματι γεγονός, ότι έχει δημιουργθεί μία κακή εικόνα, ότι για παράδειγμα ο Έλληνας δεν δουλεύει. Βέβαια για να μιλάμε και πιο συγκεκριμένα, αυτά πιο πολύ έχουν δημιουργηθεί από τους Γερμανούς. Πρόκειται για προπαγάνδα. Δεν μπορείς να χαρακτηρίζεις έναν λαό έτσι, σε καμία περίπτωση.
Πιστεύετε ότι τελικά η Ελλάδα θα τα καταφέρει να ανακάμψει;
Θέλω να το πιστεύω. Το κλειδί όλης της ιστορίας είναι η νεολαία. Όλα τα νέα παιδιά που φέρουν και το βάρος του χρέους είναι αυτά που πρέπει να δώσουν και τη λύση βέβαια. Γι΄αυτό πρέπει να τα οπλίσουμε καταλλήλως, να τους δώσουμε μία κατεύθυνση να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν αυτές τις συνθήκες.
Τί σας πληγώνει και τί λατρεύετε στην Ελλάδα;
Τί λατρεύω στην Ελλάδα; Τα πάντα. Ο κόσμος, η κουλτούρα, η ιστορία, ο χώρος… είναι το κάτι άλλο. Τί με πληγώνει; Τίποτα. Κατά έναν περίεργο τρόπο και να υπάρχει κάτι, το ξεχνάω αμέσως. Θα σας αναφέρω ένα παράδειγμα. Όταν λες εδώ στα ελληνόπουλα του εξωτερικού: «Ας πούμε ότι γεννιέστε σήμερα και σας δίνουν μία λίστα με χώρες στις οποίες θα μπορούσατε να επιλέξετε για να ζήσετε. Μπορείτε για παράδειγμα να γεννηθείτε Γερμανοί με μηδέν χρέος. Κάτω κάτω στη λίστα όμως είναι και ένα κρατίδιο που λέγεται Ελλάδα με τόσο τεράστιο χρέος και με μία ιστορία τόσων χιλιάδων χρόνων. Τί θα διαλέγατε;» Όλα ανελλειπώς επιλέγουν την Ελλάδα. Θέλω να πω δηλαδή, ότι εμείς, οι Έλληνες του εξωτερικού, φύγαμε μεν, αλλά έχουμε αφήσει την καρδιά μας πίσω.
Θα θέλατε να γυρίσετε κάποια στιγμή μόνιμα πίσω;
Δεν θέλω απλώς. Είναι όνειρο ζωής και θα επιδιώξω να το επιτύχω.
Ευχαριστώ πολύ.