Του Ανδρέα Ν. Μασούρα*
Είναι πραγματικό λυπηρό να ακούμε συχνά από τα παραδοσιακά και κουρασμένα κόμματα να μιλούν για διαφάνεια την στιγμή που αυτά αποτελούσαν διαχρονικά φορείς της διαπλοκής και της κομματοκρατίας. Είναι έκδηλο – και σήμερα η κοινωνική εξαθλίωση το επιβεβαιώνει – ότι οι πρακτικές των κομμάτων, το ρουσφέτι, το βόλεμα, οδήγησαν τον τόπο στην σημερινή του κατάντια. Οδήγησαν την χώρα σε ένα αδιέξοδο, οικονομικό και κατ’ επέκταση κοινωνικό – με στόχαστρο τους νέους οι οποίοι απογοητεύονται καθημερινά όλο και περισσότερο.
Η θεωρητικοποίηση της διαφάνειας πρέπει να σταματήσει εδώ και τώρα. Αντιλαμβάνομαι ότι προφανώς κάποιους δεν συμφέρει η εφαρμογή της διαφάνειας αλλά ο συνεχής εμπαιγμός εις βάρος της κοινωνίας από θέση ισχύος αποτελεί ποινική πράξη. Αυτό που θα πρέπει να γίνει είναι να περάσουμε από την θεωρία στην πράξη, στην εφαρμογή της διαφάνειας.
Ένα βασικό εναρκτήριο σημείο είναι να κατανοήσουν οι πολίτες τι σημαίνει «διαφάνεια». Διότι, οι πολιτικοί μέχρι σήμερα χρησιμοποιούσαν μια γενικευμένη και αφηρημένη προσέγγιση για την διαφάνεια, σκοπίμως, για να μην αγγίξουν ποτέ την ουσία του ζητήματος. Άλλωστε, ποιο παραδοσιακό κόμμα συμφέρει η ουσιαστική συζήτηση για την εφαρμογή της;
Θεωρώ ότι το ζήτημα είναι καθαρά μεθοδολογικό: Θα πρέπει να καταγράψουμε με πρακτικές εισηγήσεις πως θεσπίζεται και πως επιτυγχάνεται η διαφάνεια στην δημόσια σφαίρα. Και υπάρχουν συγκεκριμένα ενδεικτικά παραδείγματα εφαρμογής: η διαφάνεια στα οικονομικά των κομμάτων και η δημοσιοποίηση των οικονομικών τους στοιχείων, η πρόσβαση των πολιτών σε δημόσια έγγραφα και η κατάργηση «εθίμων» τύπου «strong room» της Βουλής. Σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης επίσης μπορεί να γίνει αρκετή δουλειά, όπως για παράδειγμα η ιδέα των ανοιχτών συνεδριάσεων για τους πολίτες.
Άρα, η διαφάνεια δεν είναι κάτι αφηρημένο. Υπάρχουν πρακτικές που μπορούν να εφαρμοστούν. Αυτό που δεν υπάρχει είναι η θέληση. Το γιατί είναι έκδηλο.
*Ακαδημαϊκός, Πρόεδρος Κίνησης Νέων Επιστημόνων Κινήματος Οικολόγων