Σημαντικά προς τα κάτω, σε σχέση με τις αντίστοιχες προβλέψεις του Δεκεμβρίου του 2012, έχει αναθεωρήσει τις εκτιμήσεις της για την πορεία της κυπριακής οικονομίας η Κεντρική Τράπεζα (ΚΤ) της Κύπρου, αναμένοντας τώρα ότι ο πραγματικός ρυθμός ανάπτυξης του ΑΕΠ θα καταγράψει σημαντική συρρίκνωση το 2013 της τάξης του 8,7%, ενώ περαιτέρω συρρίκνωση κατά 3,9% αναμένει το 2014.
Ταυτόχρονα, η ΚΤ προειδοποιεί ότι “οι προς τα κάτω κίνδυνοι για την πρόβλεψη του ΑΕΠ αναμένονται να έχουν περισσότερη βαρύτητα” και επισημαίνει ότι “είναι αβέβαιος” ο αντίκτυπος στην οικονομική δραστηριότητα λόγω της απομείωσης των καταθέσεων και των επιβαλλόμενων ελέγχων στην διακίνηση κεφαλαίων, χαρακτηρίζοντας παράλληλα “σημαντικό να τερματιστεί το κλίμα αβεβαιότητας και ο τραπεζικός τομέας να επιστρέψει στην κανονική του λειτουργία το συντομότερο δυνατό έτσι ώστε να αποφευχθεί ένας φαύλος κύκλος αρνητικών εξελίξεων”.
“Η αβεβαιότητα που κυριαρχούσε τους τελευταίους μήνες στην εγχώρια αγορά, και ιδιαίτερα τα γεγονότα του Μαρτίου του 2013 έχουν αλλάξει ριζικά το μακροοικονομικό τοπίο της κυπριακής οικονομίας και έχουν επηρεάσει δραματικά τις προβλέψεις”, αναφέρει η ΚΤ στο εξαμηνιαίο Οικονομικό Δελτίο Ιουνίου, οι μακροοικονομικές προβλέψεις του οποίου βασίζονται στο Μνημόνιο, λαμβάνοντας υπόψη τις υποθέσεις εργασίας του Ευρωσυστήματος καθώς και τα πιο πρόσφατα στοιχεία που αφορούν, κυρίως, τις επιμέρους κατηγορίες του ΑΕΠ και του πληθωρισμού.
Σύμφωνα με την ΚΤ, “οι προβλέψεις για την κυπριακή οικονομία έχουν αναθεωρηθεί σημαντικά προς τα κάτω σε σχέση με τις προβλέψεις του Δεκεμβρίου του 2012, αντικατοπτρίζοντας τη νέα κατάσταση πραγμάτων μετά από την τελική συμφωνία που επιτεύχθηκε μέσα στα πλαίσια του Μνημονίου και που είχε ως αποτέλεσμα την εξυγίανση του τραπεζικού συστήματος με την πώληση ορισμένων εργασιών της Λαϊκής Τράπεζας προς την Τράπεζα Κύπρου και την ανακεφαλαιοποίηση της Τράπεζας Κύπρου μέσω ιδίων πόρων”.
Αναφέρει επίσης ότι “οι προβλέψεις αντικατοπτρίζουν και την υιοθέτηση κάποιων πρόσθετων μέτρων δημοσιονομικής εξυγίανσης πέραν εκείνων που περιλήφθησαν στην κατ’αρχήν συμφωνία του Νοεμβρίου του 2012 και που ήδη ενσωματώθηκαν στις προβλέψεις του Δεκεμβρίου του 2012.
Επιπλέον, η ΚΤ επισημαίνει ότι “οι προς τα κάτω κίνδυνοι για την πρόβλεψη του ΑΕΠ αναμένονται να έχουν περισσότερη βαρύτητα” και ότι “αυτό ενδέχεται να συμβεί εάν υπάρχουν αρνητικότερες από τις αναμενόμενες επιπτώσεις στην οικονομική δραστηριότητα και στην καταναλωτική και επιχειρηματική εμπιστοσύνη από την εξυγίανση, αναδιάρθρωση και ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού τομέα”.
“Ο αντίκτυπος στην οικονομική δραστηριότητα λόγω της απομείωσης των καταθέσεων είναι αβέβαιος, καθώς επίσης αβέβαιος είναι ο αντίκτυπος των επιβαλλόμενων ελέγχων στην διακίνηση κεφαλαίων και παρά την σταδιακή χαλάρωσή τους”, αναφέρει, σημειώνοντας ότι “χαμηλότερη από την αναμενόμενη οικονομική δραστηριότητα θα οδηγούσε και σε ενδεχόμενα χαμηλότερα δημόσια έσοδα και ως αποτέλεσμα στη λήψη περαιτέρω μέτρων δημοσιονομικής εξυγίανσης από αυτά που περιλαμβάνονται στο Μνημόνιο”.
Για αυτό το λόγο, σύμφωνα με την ΚΤ, είναι σημαντικό να τερματιστεί το κλίμα αβεβαιότητας και ο τραπεζικός τομέας να επιστρέψει στην κανονική του λειτουργία το συντομότερο δυνατό έτσι ώστε να αποφευχθεί ένας φαύλος κύκλος αρνητικών εξελίξεων.
“Ήδη κάποια ανεπίσημα στοιχεία δείχνουν ότι η κυπριακή οικονομία έχει επιδείξει αξιοσημείωτη ευελιξία στους μισθούς και τις τιμές, κάτι το οποίο αναμένεται να οδηγήσει σε αύξηση της ανταγωνιστικότητας της κυπριακής οικονομίας και να συνδράμει σημαντικά στην επιστροφή σε βιώσιμη αναπτυξιακή πορεία”, προσθέτει.
Στο Οικονομικό Δελτίο Ιουνίου της ΚΤ σημειώνεται, ωστόσο, ότι στις μακροοικονομικές προβλέψεις δεν έχουν ληφθεί υπόψη οι θετικές επιπτώσεις που μπορεί να έχει ο ενεργειακός τομέας στο ΑΕΠ, λόγω του φυσικού αερίου.
Η ΚΤ αναμένει ότι την ιδιωτική κατανάλωση να συρρικνωθεί κατά 11,9% και 5,6% το 2013 και 2014, αντίστοιχα μετά, μάλιστα, και από μια συρρίκνωση της τάξης του 3% το 2012, ως αποτέλεσμα της μείωσης του διαθέσιμου εισοδήματος αλλά και της διόρθωσης των ισολογισμών των νοικοκυριών.
“Αν και δεν υπάρχουν ακόμη διαθέσιμα στοιχεία από οικονομικούς δείκτες που καλύπτουν την περίοδο μετά από το τέλος Φεβρουαρίου του 2013, η εικόνα που προκύπτει από τους διαθέσιμους δείκτες προδιαγράφει σημαντική ύφεση”, σημειώνει.
Αναφορικά με εξελίξεις στο δημόσιο χρέος, η ΚΤ αναφέρει ότι παρότι δεν υπήρξε ουσιαστική μεταβολή στο ύψος του χρέους της κεντρικής κυβέρνησης σε ονομαστικούς όρους κατά τους πρώτους τρεις μήνες του 2013, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΓΔΔΧ, ο σχετικός δείκτης ως ποσοστό του ΑΕΠ παρουσίασε αύξηση κατά 7,7 ποσοστιαίες μονάδες περίπου λόγω της σημαντικής συρρίκνωσης που προβλέπεται στο ονομαστικό ΑΕΠ για το υπό αναφορά έτος.
Σε σχέση με τον εναρμονισμένο πληθωρισμό, η ΚΤ εκτιμά ότι το 2013 θα μειωθεί σημαντικά στο 0,8% σε σύγκριση με 3,1% το 2012, κυρίως λόγω της επιδείνωσης της ύφεσης στην κυπριακή οικονομία καθώς και της προβλεπόμενης μείωσης των τιμών της ενέργειας.
Ο πληθωρισμός εξαιρουμένης της ενέργειας προβλέπεται επίσης να καταγράψει σημαντική πτώση στο 1% από το 2% το 2012, παρά τις αυξήσεις στο βασικό συντελεστή ΦΠΑ από 17% σε 18% και σε φόρους κατανάλωσης τον Ιανουάριο του 2013.
Το 2014 ο πληθωρισμός αναμένεται να διαμορφωθεί στα ίδια περίπου επίπεδα, γύρω στο 0,9%, κυρίως λόγω της αναμενόμενης επικράτησης συνθηκών ύφεσης και κατά το 2014 και παρά τις επιπρόσθετες έμμεσες φορολογίες που είναι προγραμματισμένες να επιβληθούν βάσει του συμφωνηθέντος Μνημονίου, σημειώνει.
Εξαιρουμένης της ενέργειας, ο πληθωρισμός προβλέπεται το 2014 να παραμείνει στα ίδια επίπεδα με το 2013, γύρω στο 1,1%.
Σε σχέση με την απασχόληση, η ΚΤ αναμένει ότι κατά το 2013 θα μειωθεί κατά 6,7%, ενώ για το 2014, λόγω της συνεχιζόμενης ύφεσης, θα μειωθεί περαιτέρω κατά 3,2%
Σε ό,τι αφορά το ποσοστό ανεργίας, όπως ορίζεται από την ΕΕΔ, το 2013 αναμένεται να υπερβεί το 15%, φθάνοντας έτσι σε νέο ιστορικά ψηλό επίπεδο, εξαιρουμένης της περιόδου της τουρκικής εισβολής, ενώ το 2014 αναμένεται να αυξηθεί ακόμα περισσότερο.
Οι νέες προβλέψεις για την απασχόληση και την ανεργία είναι σημαντικά πιο αρνητικές σε σχέση με τις προηγούμενες προβλέψεις, συνεπακόλουθο της προς τα κάτω αναθεώρησης των προβλέψεων για το ΑΕΠ, σημειώνει.
Σύμφωνα με το Οικονομικό Δελτίο Ιουνίου της ΚΤ, η παραγωγικότητα κατά το 2013 αναμένεται να μειωθεί σημαντικά κατά 2,1%, σε αντίθεση με ετήσια αύξηση κατά 0,9% το προηγούμενο έτος, ως αποτέλεσμα της αναλογικά μεγαλύτερης μείωσης της παραγωγής σε σχέση με τη μείωση που αναμένεται στην απασχόληση. Οι αρνητικές εξελίξεις στην παραγωγικότητα που προβλέπονται για το 2013 αναμένεται να μετριαστούν το 2014, με την μείωση της παραγωγικότητας να εκτιμάται ότι θα ανέλθει στο 0,7%.
Αναφορικά με το ρυθμό μεγέθυνσης της δαπάνης ανά μισθωτό, τόσο στον ιδιωτικό όσο και στο δημόσιο τομέα, η ΚΤ προβλέπει ότι αυτός αναμένεται να μειωθεί κατά 9,6% το 2013 και 3,3% το 2014.
Αναφέρει επίσης ότι η δαπάνη ανά μισθωτό στο δημόσιο τομέα αναμένεται επίσης να επηρεαστεί σημαντικά αφού από το Δεκέμβριο του 2012 οι ακαθάριστες απολαβές των δημόσιων υπαλλήλων
υπόκεινται σε κλιμακωτές μειώσεις, οι οποίες θα ενισχυθούν περαιτέρω από τον Ιούνιο του 2013, καθώς επίσης σε επιπρόσθετες οριζόντιες περικοπές της τάξης του 3% από τον Ιανουάριο του 2014 και σημειώνει ότι σε συνάρτηση με τα πιο πάνω, το μοναδιαίο εργατικό κόστος αναμένεται να καταγράψει ετήσιες μειώσεις το 2013 και 2014, της τάξης του 7,7% και 2,6%, αντίστοιχα.
Σε σχέση με τις τρέχουσες δημοσιονομικές εξελίξεις, η ΚΤ αναφέρει ότι κατά το πρώτο τρίμηνο του 2013, τα προκαταρκτικά στοιχεία που αφορούν έσοδα και δαπάνες της γενικής κυβέρνησης καταγράφουν βελτίωση με το δημοσιονομικό ισοζύγιο ως ποσοστό του ΑΕΠ να
καταγράφει πλεόνασμα της τάξης του 0,3% σε σχέση με έλλειμμα 0,8% την αντίστοιχη περσινή περίοδο.
Επιπλέον, αναφέρει παρατηρήθηκε βελτίωση στο πρωτογενές πλεόνασμα στο 1,3% του ΑΕΠ κατά την υπό αναφορά περίοδο σε σχέση με 0,2% την αντίστοιχη περσινή περίοδο.
Αναφέρει επίσης ότι κατά τη διάρκεια του 2012 ο ετήσιος ρυθμός μεγέθυνσης των δανείων προς τον εγχώριο ιδιωτικό τομέα παρουσίασε σημαντική επιβράδυνση φθάνοντας στο 1,4% τον Δεκέμβριο του 2012, σε συνάρτηση με το δυσμενές μακροοικονομικό περιβάλλον τόσο σε διεθνές όσο και σε εγχώριο επίπεδο και ότι η ίδια εικόνα καταγράφεται ακόμη πιο έντονη και κατά το πρώτο τρίμηνο του 2013, αφού ο προαναφερθείς ρυθμός μεγέθυνσης ανήλθε στο 1,3% στο τέλος Μαρτίου του 2013 σε σύγκριση με 4,3% τον Μάρτιο του 2012.
Σημειώνει ότι ο ετήσιος ρυθμός μεγέθυνσης των δανείων προς τον εγχώριο ιδιωτικό τομέα στο τέλος του πρώτου τριμήνου του 2013 είναι ο δεύτερος πιο χαμηλός ρυθμός ανόδου των τελευταίων έξι ετών (όπου υπάρχουν συγκρίσιμα στατιστικά στοιχεία) και αυτό αντικατοπτρίζεται και στους ιστορικά χαμηλούς ρυθμούς μεγέθυνσης των πιο σημαντικών κατηγοριών δανεισμού προς τα νοικοκυρά και τις επιχειρήσεις.
Η ΚΤ αναφέρει ότι παρόμοια εικόνα παρουσιάζει και ο ρυθμός αύξησης των καταθέσεων αφού εξακολουθεί να καταγράφει συνεχείς χαμηλούς ρυθμούς μεγέθυνσης ή και αρνητικούς ρυθμούς στις δύο προαναφερθείσες κατηγορίες του ιδιωτικού τομέα.
Ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής των καταθέσεων του εγχώριου ιδιωτικού τομέα κατέγραψε για πρώτη φορά τα τελευταία έξι έτη αρνητικό ρυθμό μεταβολής στο -1,1% τον Μάρτιο, αντικατοπτρίζοντας τις αρνητικές μεταβολές στις κατηγορίες τόσο των εγχώριων νοικοκυριών όσο και των επιχειρήσεων.