Σε δημοσιογραφική διάσκεψη, ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ, Αβέρωφ Νεοφύτου αναφερόμενος στο πόρισμα για τη κατάρρευση του Συνεργατισμού, τόνισε ότι «Ως Πρόεδρος του Δημοκρατικού Συναγερμού αναλαμβάνω το μερίδιο της ευθύνης που μου αναλογεί, και το προσωπικό και του κόμματος μου, για την περίοδο και πριν το 13 αλλά και την περίοδο μετά το 13».
«Θέλουμε να σας καλωσορίσουμε στην σημερινή μας δημοσιογραφική διάσκεψη με αποκλειστικό θέμα το πόρισμα για τον Συνεργατισμό.
Επαναλαμβάνουμε για ακόμη μία φορά ότι τα πορίσματα είναι και σεβαστά και πολύ χρήσιμα εργαλεία. Και όταν λέμε σεβασμός στα πορίσματα δεν εννοούμε αλά καρτ.
Υπάρχουν συγκεκριμένα ευρήματα στο πόρισμα και θα σταθώ στο θέμα των πολιτικών ευθυνών. Δεν είναι μόνο στον Υπουργό Οικονομικών που το πόρισμα καταλογίζει ευθύνες αλλά και στα κόμματα για την περίοδο και πριν και μετά το 13.
Ως Πρόεδρος του Δημοκρατικού Συναγερμού αναλαμβάνω το μερίδιο της ευθύνης που μου αναλογεί, και το προσωπικό και του κόμματος μου, για την περίοδο και πριν το 13 αλλά και την περίοδο μετά το 13.
Όσον αφορά τα πιθανά ποινικά ή αστικά αδικήματα που θα τύχουν, και είμαι σίγουρος, από τον Γενικό Εισαγγελέα περεταίρω διερεύνησης, δηλώνουμε τον πλήρη σεβασμό αλλά και στην στήριξη των ανεξάρτητων αρχών να προχωρήσουν στο έργο τους.
Δεν θα αποφύγω να αγγίξω το θέμα που αφορά την πολιτική ευθύνη που καταγράφεται στον Υπουργό Οικονομικών στο ζήτημα της διοίκησης και της διεύθυνσης του Συνεργατισμού για την περίοδο μετά το 2013. Όντως θα μπορούσε ο Συνεργατισμός να είχε και καλύτερη διοίκηση και καλύτερη διεύθυνση. Πάντα έχοντας υπόψη ότι οποιεσδήποτε εγκρίσεις προϋπόθεταν και την στήριξη της πλειοψηφίας της Βουλής. Έχοντας υπόψη ότι και οποιοιδήποτε διορισμοί έπρεπε να τύγχαναν, όπως σωστά καταγράφεται και στην έρευνα, της έγκρισης τόσο της Κεντρικής Τράπεζας όσο και του εποπτικού μηχανισμού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στην Φρανκφούρτη.
Θα πω όμως την άποψη μου. Και το τέλειο συμβούλιο να είχαμε και την τέλεια διεύθυνση, λόγω και των αυστηρότερων κανόνων της Φρανκφούρτης το αποτέλεσμα δεν θα ήταν διαφορετικό.
Και θα τοποθετηθώ πολιτικά. Το 13 κάναμε μια άδικη μεταχείριση και διαχωρισμό των καταθετών. Από την μια, οι καταθέτες της Λαϊκής και της Τράπεζας Κύπρου που πλήρωσαν βαρύ το τίμημα με το κούρεμα, έχοντας τη δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα του τόπου τον Συνεργατισμό με τα ίδια προβλήματα όπως τις δύο τράπεζες που έχω προαναφέρει. Αλλά αυτή η πολιτεία επέλεξε διαφορετική μεταχείριση των καταθετών του Συνεργατισμού έναντι των άλλων καταθετών, με αποτέλεσμα εκτός της άδικης μεταχείρισης μεταξύ των καταθετών, να κάνουμε και τη δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα του τόπου κρατική. Γνωρίζοντας όλοι τις παθογένειες του κρατισμού στον τόπο.
Θα το ξαναπώ πως αναλαμβάνουμε το μερίδιο της δικής μας ευθύνης. Εν γνώση μας και εν γνώση του Κυπριακού λαού. Είναι κοινό μυστικό ποιοι είχαν το πάνω χέρι και ποιοι διοικούσαν τον συνεργατισμό μέχρι το 2013 και παράδωσαν ένα συνεργατισμό με ΜΕΔ που ξεπερνούσαν το 70%. Κοινό μυστικό λέω είναι. Δεν θα μπω σ’ αυτές τις αντιδικίες. Ο αναμάρτητος πρώτος το λίθο βαλέτω. Αναλαμβάνουμε την ευθύνη που μας αναλογεί.
Όμως, αυτό το σημαντικό και ουσιαστικό πόρισμα των 844 σελίδων, για εμάς στον Δημοκρατικό Συναγερμό είναι ένα πάρα πολύ χρήσιμο εργαλείο.
Γι’ αυτό και έχουμε ορίσει, μια τριμελή επιτροπή με τον Νώντα Μεταξά, οικονομολόγο και πρώην Γενικό Διευθυντή του ΧΑΚ, τον Αλέξανδρο Τσιρίδη, νομικό με ειδίκευση σε θέματα εμπορικού και εταιρικού δικαίου, αλλά και τον Κώστα Παπαναστασίου, οικονομολόγο με πείρα στα τραπεζικά και χρηματοοικονομικά ζητήματα, για να μελετήσουν σε βάθος αυτό το πόρισμα. Όχι για να μας κάνουν «αντιπόρισμα», προς Θεού. Ούτε για να μπουν σε μια μελέτη για να βρουν ψεγάδια στην έρευνα. Αλλά μέσα από μια επιστημονική ανάλυση και μελέτη αυτής της έρευνας να υποδείξουν σε μας στον Δημοκρατικό Συναγερμό τι πρέπει να αλλάξουμε. Κουλτούρες, νομοθεσίες, υποδομές. Εμείς έτσι αντιμετωπίζουμε τα ζητήματα, γιατί πέραν από τις οποιεσδήποτε επικοινωνιακές και διαδικτυακές πάλες εντυπώσεων, για εμάς μετρά η ουσία.
Και η ουσία είναι μέσα από τα παθήματα και τα λάθη μας, να βρίσκουμε τρόπο και μέσα από την αυτοκριτική μας, να βελτιώνουμε τις συνθήκες, ως οφείλουμε για το κράτος και την πολιτεία. Με αυτά λέγοντας, είμαι στη διάθεσή σας για ερωτήσεις.»
Κύριε Νεοφύτου, το επιχείρημα αυτών που διαφωνούν με τη καθολική απαίτηση της αντιπολίτευσης να παραιτηθεί ο Υπουργός ή να παυθεί από τον Πρόεδρο είναι ότι εκ του αποτελέσματος κρίνοντας, δε χρειάζεται. Έδειξε ότι το αποτέλεσμα του συνεργατισμού, η οικονομία γενικότερα πήγε καλά, οπότε ότι έγινε έγινε, αφού το αποτέλεσμα είναι σωστό. Εάν αυτό είναι το επιχείρημα, τότε γιατί συστάθηκε αυτή η ερευνητική επιτροπή; Μας έφτανε το αποτέλεσμα.
Ήταν αναγκαία η ερευνητική επιτροπή. Θεωρώ ως πολύ σημαντικό το πόρισμα τους. Πιαστήκαμε από ένα σημείο και είναι το κυρίαρχο θέμα της συζήτησης. Είναι ένα ζήτημα το θέμα των πολιτικών ευθυνών, που δεν ξεκινά και τελειώνει στον Υπουργό, αλλά καλύπτει το σύνολο του πολιτικού συστήματος. Αυτό το ξεχνάμε. Εδώ και αν είναι αλά καρτ ανάγνωση του πορίσματος. Αγνοούμε ότι πρέπει να γίνουν ενδεχομένως περαιτέρω έρευνες για πιθανόν αστικά και ποινικά αδικήματα.
Πρέπει μέσα από αυτό το πόρισμα να γίνουμε όλοι καλύτεροι. Όχι με το να το αναθεματίσουμε, αλλά να το μελετήσουμε σοβαρά. Και με ξέρετε, σας λέω ότι όσοι μονοπώλησαν τα μικρόφωνα και τις τηλεοπτικές κάμερες, μπορεί να μην το έχουν διαβάσει καν.
Καταρχήν ο χρόνος που είχαν στη διάθεση τους, δεν ήταν επαρκής ούτε και για να μετροφυλλίσουν ένα νομικό και ουσιαστικό έγγραφο 844 σελίδων.
Είναι γι΄αυτό που εμείς δίνουμε βαρύτητα σε αυτό το πόρισμα και θεωρώ, και πάλι ταπεινά, ότι με αξιόλογους ανθρώπους, πολύ αντικειμενικούς, θα έχουμε ένα εσωτερικό, όχι πόρισμα, αλλά ανάλυση του πορίσματος που θα μας βοηθήσει, σε συνεργασία με τα άλλα πολιτικά κόμματα και την κυβέρνηση, να διορθώσουμε τα πράγματα στον τόπο μας.
Μια τελευταία παρατήρηση μόνο για αυτή τη λογική του όλοι φταίμε οπότε κανείς δεν πληρώνει. Διαβάζοντας το πόρισμα, εγώ τουλάχιστον προσπάθησα να το διαβάσω, αλλά δεν τα κατάφερα, κάνει μια διάκριση αυτή η επιτροπή στο θέμα των ευθυνών. Έχει διαβάθμιση των ευθυνών. Μιλά για βαρύτατες ευθύνες του Υπουργού και αναφέρεται και σε ευθύνες των κομμάτων, αλλά θεωρεί και το πνεύμα του πορίσματος, είναι ότι, είναι η διαχείριση του Υπουργού Οικονομικών που οδήγησε τα πράγματα στο συνεργατισμό και αφήνει και μια υπόνοια ότι τα οδήγησε εκεί τα πράγματα για να είναι μονόδρομος η λύση που τελικά δόθηκε.
Δεν θέλω να αντιπαραταχθώ με ένα πόρισμα. Ξέρετε ο Αβέρωφ Νεοφύτου δεν ήταν παρατηρητής της κερκίδας. Σας έζησα και με ζήσατε τα τελευταία χρόνια. Στο γήπεδο ήμουν και όχι στον πάγκο. Στην πρώτη γραμμή, δίνοντας μάχες. Και δεν έμαθα ποτέ στη ζωή μου να είμαι επιμηθέας.
Σας έδωσα συγκεκριμένο έγγραφο, με ημερομηνία τον Σεπτέμβριο του 2013, δεν είναι 844 σελίδες, είναι μόλις 5 σελίδες και να σας διαβάσω μόνο δύο γραμμές, από την τέταρτη σελίδα: «…για τον υπολογισμό των απαιτούμενων μελλοντικών προβλέψεων επί των NPLs με βάση το νέο ορισμό, ενδέχεται να προκύψουν επιπρόσθετες κεφαλαιακές ανάγκες ύψους περίπου 2.2 δις πέραν της ανακεφαλαιοποίησης του 1.5 δις ».
Και δεν είναι ένα κείμενο θεωρητικό, αλλά με στοιχεία, στατιστικές και τεκμηρίωση.
Σας είπα, δεν έμαθα να είμαι επιμηθέας και ποτέ δεν προτίμησα τον εύκολο ρόλο του παρατηρητή της κερκίδας.
Πρόεδρε να μας εξηγήσετε τη σημασία εκείνων των γραμμών που μας διαβάσατε;
Θεώρησα από τότε, ότι οι υπολογισμοί για την ανακεφαλαιοποίηση του συνεργατισμού ήταν λανθασμένοι και δεν επαρκούσαν τα 1.5 δις. Είναι μια από τις 4 επιστολές που απευθύνθηκα προς την κεντρική τράπεζα τότε.
Πρόεδρε, από την ώρα που δόθηκε το πόρισμα αναμέναμε όλοι ότι το κάθε κόμμα θα το ερμηνεύσει στη βάση των δικών του μέτρων. Έχετε πει τρεις φορές ότι αναλαμβάνετε την ευθύνη που αναλογεί στο Δημοκρατικό Συναγερμό και σε σας. Πολλές φορές ακούσαμε παρόμοια και από άλλα κόμματα, για άλλες περιπτώσεις. Πρώτον, αυτή η ευθύνη που αναλαμβάνετε πως μεταφράζεται; Το δεύτερο, ρίχνοντας και μια ματιά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η απαξίωση ιδιαίτερα αυτές τις μέρες προς τους πολιτικούς και προς εσάς και προς το ΑΚΕΛ και προς το ΔΗΣΥ και το ΔΗΚΟ κλπ., είναι μεγάλη. Θεωρείται ότι με αυτό τον τρόπο, ο καθένας προσπαθεί να τραβήξει τα κάρβουνα κοντά του, ενισχύεται αυτό το πράγμα που λέμε να απωθήσουμε την αποχή και την απαξίωση του κόσμου προς την πολιτική;
Ακούστε, αυτό το απαξιωμένο πολιτικό σύστημα, αυτό το κατατρεγμένο πολιτικό σύστημα, είναι αυτό που «γύρισε» την οικονομία του τόπου. Από τον οικονομικό γκρεμό, που βρίσκεται σήμερα η χώρα; Είναι εδώ που επαναλαμβάνω την εμπιστοσύνη μου προς τον Υπουργό Οικονομικών και την εκτίμηση μου.
Όλοι κάνουμε λάθη, ουδείς αλάνθαστος. Ναι, μπορεί να έκανε και αυτός λάθος στην κρίση κάποιων επιλογών και να το παραδεχτούμε. Όμως ας δούμε την μεγάλη εικόνα και αυτού του καταραμένου πολιτικού συστήματος και, που πολύ σωστά είπε και ο συνάδελφος Νικόλας Παπαδόπουλος, το άδικο για τον Χάρη Γεωργιάδη.
Αυτό το σύστημα που, δεν λέω ότι αδίκως είναι κατατρεγμένο και με πληγμένη την αξιοπιστία του, είναι αυτό που οδήγησε τη χώρα από την κατηγορία των σκουπιδιών στην αναβάθμιση σε επενδυτική βαθμίδα.
Μετά από ότι έγινε στο συνεργατισμό, βγήκαμε στις αγορές. Και είναι η μεγαλύτερη σφραγίδα αξιοπιστίας μιας οικονομίας.
Όχι στα λόγια να αξιολογούν, αλλά στην πράξη. Όταν σε θεωρούν αξιόπιστο για να σε δανείσουν. Όχι να σε δανείσουν σήμερα για να τα πάρουν αύριο. Η αξιοπιστία της χώρας δεν καταγράφηκε από τις αγορές για τις επόμενες ώρες και μέρες, αλλά σε ένα βάθος χρόνου δεκαπενταετίας.
Είναι αυτό το πολιτικό σύστημα που πήρε μια ανεργία από το 18% στο 7%. Και σας το λέω με σιγουριά, αυτή είναι η εκτίμηση μου, αν συνεχίσουμε με υπευθυνότητα και εάν δεν έρθουν αναταράξεις από τον υπερατλαντικό με τις συγκεκριμένες πολιτικές και εάν το Brexit δεν οδηγήσει σε επιβράδυνση την Κυπριακή οικονομία, θα έχουμε σε δύο περίπου χρόνια πλήρη απασχόληση στην Κύπρο.
Είναι αυτό το απαξιωμένο πολιτικό σύστημα που έφερε τις μεγαλύτερες επενδύσεις στον τόπο την περίοδο της μεγάλης οικονομικής κρίσης, που δεν τις προσελκύσαμε ποτέ στο παρελθόν. Και δεν μιλώ για τις επενδύσεις στον τομέα της ανάπτυξης γης. Ήρθαν στην Κύπρο τα τελευταία 5 χρόνια, ως επενδύσεις στον χρηματοπιστωτικό τομέα, πέραν των τεσσάρων δισεκατομμυρίων ευρώ.
Καταγράφει και τις μεγαλύτερες ανισότητες…
Θα έρθω και σε αυτό γιατί τα συνθήματα ακούγονται περισσότερο και πιο εύηχα από την ουσία.
Πότε στον τόπο υπήρχε δίχτυ κοινωνικής προστασίας; Αυτές οι 15 000 οικογένειες που σήμερα έχουν το κοινωνικό δίχτυ του ΕΕΕ, όταν ο τόπος ήταν στην ευμάρεια και στα ύψη, στην πραγματική ευμάρεια, ποιος είδε και ποιος έδωσε το κοινωνικό χέρι και στήριξη σ’ αυτές τις χιλιάδες των κυπριακών νοικοκυριών;
Ας συνεχίσω και με τις επενδύσεις. Η επένδυση στο καζίνο, η εμπορικοποίηση του λιμανιού της Λεμεσού. Επενδύσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων στην εκπαίδευση, στην ξενοδοχειακή μας βιομηχανία αλλά και στα έργα και τις υποδομές εν μέσω οικονομικής κρίσης. Η Κύπρος ήταν το μεγαλύτερο εργοτάξιο, δημόσιων και ιδιωτικών, σημαντικών έργων υποδομής.
Είμαστε τέλειοι; Όχι. Με όλα τα κουσούρια που κάποιος μπορεί να μας σέρνει, δικαιολογημένα ή αδικαιολόγητα, νιώθω ως ηγέτης της κυβερνώσας παράταξης ότι βάλαμε πλάτες. Και δίνω τα εύσημα ακόμα μια φορά και σε κόμματα της αντιπολίτευσης που έβαλαν πλάτες και σταθήκαμε στα πόδια μας.
Αυτό δεν σημαίνει ότι επειδή βάλαμε πλάτες και σταθήκαμε στα πόδια μας πρέπει να μην βλέπουμε τις αδυναμίες, τις ευθύνες, τα προβλήματα. Είμαστε εδώ για να δίνουμε λύσεις.
Πως μεταφράζεται η πολιτική ευθύνη;
Στη διόρθωση των λαθών του παρελθόντος.
Αφού γνωρίζαμε μπορούσε να αποφευχθεί; Είπατε προηγουμένως και για επενδυτικές βαθμίδες. Οι οίκοι αναφέρουν συνεχώς τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Το κόστος δανεισμού έχει μειωθεί. Η Ιρλανδία δανείζεται με κόστος 0,6. Αν με αυτό το σκεπτικό ας πούμε κλείσαμε τον Συνεργατισμό και καθάρισε λίγο το σύστημα, τότε να κλείσουμε ακόμα μια τράπεζα να πέσει το κόστος δανεισμού;
Θέσατε πριν ένα ερώτημα. Αφού γνωρίζαμε, μπορούσε να αποφευχθεί; Ναι μπορούσε να αποφευχθεί. Αν ξεπουλούσαμε τα σπίτια και τις κατοικίες του 70% των κυπριακών νοικοκυριών, που κατεξοχήν ήταν τα οικιστικά τους δάνεια για την πρώτη κατοικία στον Συνεργατισμό. Όλα τα θέλουμε. Από την μία στους δρόμους να μην γίνει εκποίηση. Από την άλλη όταν δεν γίνονται εκποιήσεις, ποια ήταν η άλλη λύση;
Υπήρχαν περιφέρειες στον Συνεργατισμό που τα μη εξυπηρετούμενα έφταναν το 80%. Για τους δανειολήπτες η μόνη τους επαφή με ένα συνεργατικό πιστωτικό ίδρυμα ήταν την ώρα που έπαιρναν το δάνειο. Και για δεκαετίες δεν ξαναπατούσαν πίσω για να δώσουν 1 ευρώ δόση.
Ακούω σήμερα τους συναδέλφους να τα ξέρουν όλα. Είναι αυτοί που μια ζωή με είχαν στον τοίχο γιατί προσπαθούσα να περάσω νομοθεσίες για να έχουμε ένα πιο υγιές χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια των 127 εκατομμυρίων ήταν στο πλαίσιο της κοινωνικής πολιτικής;
Αναφέρεσαι σε δάνεια 127 εκατομμυρίων, και θα αναφερθώ σε αυτά, σε ένα σύνολο δανεισμού των 15 δις. Γιατί δεν αναλαμβάνουμε ευθύνες; Και θα εισηγηθώ και τροπολογία στο πόθεν έσχες εμάς των βουλευτών να καταγράφεται αν έχουμε μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Που είναι η πολιτική ευθύνη των βουλευτών που είχαν μη εξυπηρετούμενα δάνεια και την ίδια ώρα ως νομοθέτες νομοθετούσαμε για να προστατεύσουμε και τον εαυτό μας;