24 Οκτωβρίου – Ημέρα του ΟΗΕ
Ο όρος «Ηνωμένα Έθνη» είναι αμερικανικής εμπνεύσεως και συγκεκριμένα του προέδρου Ρούζβελτ, ο οποίος αναφερόταν κατ’ αρχάς στις συμμαχικές δυνάμεις κατά του Άξονα. Έπειτα από διαβουλεύσεις τριών ετών, στις 24 Οκτωβρίου του 1945, τα Ηνωμένα Έθνη μετεξελίχθηκαν σε μια «παγκόσμια ένωση κρατών ταγμένη στην προώθηση της συνεργασίας στο διεθνές δίκαιο, την ασφάλεια και την ειρήνη, την οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική ισότητα».
Τα ιδρυτικά μέλη του Οργανισμού με έδρα τη Νέα Υόρκη ήταν 51, ανάμεσά τους και η Ελλάδα. Σήμερα φθάνουν τα 193, όσα και τα κράτη του κόσμου. Ο ΟΗΕ εκείνης της περιόδου αντανακλούσε τους συσχετισμούς δυνάμεων που διαμορφώθηκαν μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι νικήτριες δυνάμεις που ηγήθηκαν του πολέμου, όπως οι ΗΠΑ, Σοβιετική Ένωση, η Γαλλία και η Μεγάλη Βρετανία, απέκτησαν και το δικαίωμα του «βέτο» στις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Όλα αυτά τα χρόνια, ο ΟΗΕ παρουσιάζει κτυπητές αδυναμίες στην επίλυση των διεθνών διαφορών, εξαιτίας των αντικρουόμενων συμφερόντων των μεγάλων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, στα καθ’ ημάς, η τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974 και η συνεχιζόμενη κατοχή του βορείου τμήματος της Κύπρου. Παρ’ όλα αυτά, αποτελεί το μοναδικό εργαλείο στα χέρια της διεθνούς κοινότητας για την εμπέδωση της διεθνούς ειρήνης.
Στα μεταψυχρολοπολεμικά χρόνια ασκείται κριτική στον ΟΗΕ από δύο πλευρές: Η μία θέλει ενεργότερο τον ρόλο τους στις διεθνείς υποθέσεις, η άλλη περιορισμό του ρόλου μόνο στην παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας. Χώρες όπως η Ινδία, η Ιαπωνία, η Βραζιλία η Νότιος Αφρική και η Γερμανία επιδιώκουν να χορηγηθεί και σ’ αυτές το δικαίωμα «βέτο», ενώ οι ΗΠΑ, που συνεισφέρουν το 22% του προϋπολογισμού του ΟΗΕ, ζητούν μεταρρυθμίσεις, όταν δεν τον παρακάμπτουν, όπως στην εισβολή στο Ιράκ.
Μήνυμα Αντόνιο Γκουτέρες, Γενικού Γραμματέα ΟΗΕ.
Τα Hνωμένα Έθνη ιδρύθηκαν πριν από 76 χρόνια, ως ένα όχημα ελπίδας για έναν κόσμο που έβγαινε από τη σκιά ενός καταστροφικού πολέμου.
Σήμερα, οι γυναίκες και οι άντρες των Ηνωμένων Εθνών μεταφέρουν αυτή την ελπίδα παντού στον κόσμο.
Ο COVID- 19, οι πόλεμοι, η πείνα, η φτώχεια και η κλιματική έκτακτη ανάγκη μας θυμίζουν ότι ο κόσμος μας απέχει πολύ από το να είναι τέλειος.
Κάνουν όμως επίσης σαφές ότι η αλληλεγγύη είναι ο μόνος δρόμος προς τα εμπρός. Πρέπει να ενωθούμε για να αντιμετωπίσουμε τις τεράστιες προκλήσεις και να προχωρήσουμε στην υλοποίηση των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης.
Εξασφαλίζοντας ότι κάθε άνθρωπος, παντού, θα έχει σύντομα πρόσβαση στα εμβόλια COVID-19.
Εξασφαλίζοντας και προστατεύοντας τα δικαιώματα και την αξιοπρέπεια όλων των ανθρώπων, ιδιαίτερα των πιο φτωχών και των λιγότερο προνομιούχων, των κοριτσιών και των γυναικών, των παιδιών και των νέων.
Επιδιώκοντας το τέλος των πολέμων που πληγώνουν τον κόσμο μας.
Αναλαμβάνοντας τολμηρές δεσμεύσεις για το κλίμα, για να σώσουμε τον πλανήτη μας .
Οικοδομώντας μία παγκόσμια δικτυωμένη και αποτελεσματική Διακυβέρνηση όπως περιέγραψα στην πρόσφατη έκθεση μου “Η Κοινή μας Ατζέντα”.
Οι αξίες του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών τα τελευταία 76 χρόνια – ειρήνη, ανάπτυξη, ανθρώπινα δικαιώματα και ευκαιρίες για όλους – δεν έχουν ημερομηνία λήξης.
Καθώς γιορτάζουμε την Ημέρα των Ηνωμένων Εθνών, ας ενωθούμε για αυτά τα ιδανικά και ας κάνουμε πράξη την υπόσχεση, τις προοπτικές και τις ελπίδες που δίνουν τα Ηνωμένα Έθνη.