Λιγότερο από μια δεκαετία πριν, οι επενδυτές έβλεπαν ελάχιστα κέρδη – μόλις αρκετά για να κρατήσουν τα ομόλογα της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, επειδή φοβόταν ότι οι δύο χώρες θα μπορούσαν να αποχωρήσουν από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τώρα, βρίσκονται μια ανάσα μακριά από το να πληρώνουν για το προνόμιο να έχουν τα ομόλογά τους.
Ένα πρωτοφανές ράλι στο δημόσιο χρέος σε ολόκληρο τον κόσμο έχει οδηγήσει τις αποδόσεις των 10ετών ομολόγων στις ιβηρικές χώρες να καταγράφουν ιστορικά χαμηλά επίπεδα μια ανάσα από το 0%. Με περίπου 16 τρισεκατομμύρια δολάρια παγκόσμιου χρέους που τώρα πληρώνουν αρνητικά επιτόκια, οι επενδυτές αποζητούν θετικές αποδόσεις οπουδήποτε μπορούν να τις βρουν – ακόμα κι αν αυτό σημαίνει να μπουν σε ορισμένες από τις πιο επικίνδυνες αγορές της ζώνης του ευρώ.
Ενώ αυτό αποτελεί μια εξαιρετική ανάκαμψη για τις χώρες που βρισκόντουσαν στο χείλος της πτώχευσης, σηματοδοτεί επίσης μια νέα εποχή για τις αγορές ομολόγων όπου οι αποδόσεις είναι συνεχώς χαμηλές και οι κεντρικές τράπεζες μπορούν να κάνουν λίγα για να αναζωπυρώσουν τον πληθωρισμό. Και αυτό έρχεται με τους δικούς του κινδύνους – τον αυξανόμενο φόβο ότι μια φούσκα ομολόγων βρίσκεται ενόψει.
«Φοβάμαι ότι όλες οι καμπύλες θα είναι μηδενικές και όλες οι αποδόσεις θα είναι μηδενικές», δήλωσε ο James Athey, ανώτερος διευθυντής επενδύσεων στην Aberdeen Standard Investments, ο οποίος επί του παρόντος δεν έχει θέσεις στο χρέος της Ισπανίας ή της Πορτογαλίας. «Θα ήταν ένα απίστευτα ανησυχητικό σημάδι».
Οι αποδόσεις έφτασαν χαμηλά επίπεδα ρεκόρ σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ και γύρισαν αρνητικές στις αγορές αναφοράς, καθώς η απαισιοδοξία επισκιάζει τις προοπτικές παγκόσμιας ανάπτυξης. Το ράλι τροφοδοτείται επίσης από τις αυξανόμενες προσδοκίες για χαλάρωση της πολιτικής από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Η ΕΚΤ θα παρουσιάσει ένα πακέτο μέτρων «που θα εκπλήξει θετικά τους επενδυτές» στην προσεχή συνεδρίασή της τον Σεπτέμβριο, όπως ανέφερε το μέλος το ΔΣ της τράπεζας, Όλι Ρεν, την Πέμπτη.
«Σε ένα καθεστώς οικονομικής καταστολής, αυτό είναι φυσιολογικό», δήλωσε ο Jorge Garayo, στρατηγικός αναλυτής σταθερού εισοδήματος στην Societe Generale SA, αναφερόμενος στις εξαιρετικά χαμηλές αποδόσεις. «Το μεγάλο ερώτημα είναι πώς το όλο θέμα ξεδιπλώνεται με την πάροδο του χρόνου. Οι χαμηλότερες αποδόσεις ενθαρρύνουν περισσότερο το δανεισμό όταν τα επίπεδα του χρέους βρίσκονται ήδη σε υψηλά επίπεδα».
Οι αποδόσεις των 10ετών τίτλων μειώθηκαν κάτω από το 0,1% τόσο στην Ισπανία όσο και στην Πορτογαλία την περασμένη εβδομάδα – μακριά από τα υψηλά επίπεδα σχεδόν 8% και 18% αντίστοιχα πριν από επτά χρόνια, όταν οι χώρες πολεμούσαν μια οικονομική κρίση και έπρεπε να δεχθούν πακέτα διάσωσης από είτε την Ευρωπαϊκή Ένωση είτε από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Και για τις δύο χώρες, το spread με τη Γερμανία – βασικό δείκτη αναφοράς στην αγορά ομολόγων – άγγιξε το ρεκόρ των 60 μονάδων βάσης τον περασμένο μήνα.
Βελτιωμένες αξιολογήσεις
Ενώ οι αποδόσεις χρέους των Ιβηρικών χωρών εξακολουθούν να είναι πολύ χαμηλότερες από εκείνες των κορυφαίων χωρών όπως η Γερμανία, έχουν ανακτηθεί ορισμένα επίπεδα από τα χαμηλά μετά την κρίση. Η Ισπανία εκτιμάται επί του παρόντος στο Baa1, ή τρεις βαθμίδες πάνω από τα σκουπίδια («junk») από την Moody’s, αφού έχει μειωθεί τόσο χαμηλά όσο το Baa3 το 2012. Η Πορτογαλία βρίσκεται τώρα στο Baa3, τον χαμηλότερο επενδυτικό βαθμό, αφού είχε βυθίστηκε κατά τρία επίπεδα.
Οι δύο χώρες εξακολουθούν να έχουν αυξημένα επίπεδα χρέους, έναν δείκτη σχετικά υψηλού κινδύνου, με τις υποχρεώσεις της Ισπανίας να ανέρχονται σε 98% του ΑΕΠ και της Πορτογαλίας σε 126%.
Οικονομική Ανάκαμψη
Τα ιβηριανά ομόλογα έχουν επίσης αντλήσει δύναμη από την οικονομική ανάκαμψη της περιοχής. Παρά τις πολιτικές αβεβαιότητες, όπως η κρίση της Καταλονίας το 2017, οι δύο χώρες έχουν δημοσιεύσει σταθερά μερικά από τα υψηλότερα ποσοστά ανάπτυξης της ζώνης του ευρώ. Η Πορτογαλία και η Ισπανία είδαν τις οικονομίες τους να αυξάνονται κατά 1,8% και 2,3% αντίστοιχα τη χρονιά που έληξε τον Ιούνιο, σε σύγκριση με τη στασιμότητα στη Γερμανία.
Πρόσθετη στήριξη για ισπανικά και πορτογαλικά ομόλογα προέρχεται από το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων (QE) ύψους 2,6 τρισεκατομμυρίων ευρώ (2.9 τρισ. δολάρια) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, το οποίο αποτλούσε εγγυημένο αγοραστή ακόμη και σε περιόδους αναταραχής.
«Οι ιβηρικές χώρες σημειώνουν μεγάλη οικονομική πρόοδο κάθε χρόνο», δήλωσε ο Ruediger Kerth, διευθυντής χαρτοφυλακίου της Union Investment στη Φρανκφούρτη. «Οι προοπτικές παραμένουν ελπιδοφόρες».