Θέλω να απευθύνω ένα θερμό καλωσόρισμα προς όλες και όλους σε αυτή την εκδήλωση, για αυτή την ξεχωριστή ημέρα τιμής στη Γυναίκα.
Μια ημέρα που σηματοδοτεί τις θυσίες και τα επιτεύγματα των γυναικών σε όλο τον κόσμο. Μια ημέρα που ορίζει με συγκεκριμένο τρόπο, τον στόχο της ισότητας μεταξύ των δύο φύλων.
Η ισότητα των δύο φύλων σε όλα τα επίπεδα δεν είναι μία ανάγκη που προκύπτει μόνο από το δίκαιο και την ηθική. Είναι κάτι πολύ πέραν τούτου, που συνιστά μια κοινωνική ανάγκη, μια ανάγκη που επιβάλλει η ανάπτυξη και η πρόοδος.
Σύμφωνα με μια μελέτη των Ηνωμένων Εθνών που είχε γίνει στο πρόσφατο παρελθόν, οι χώρες με τα υψηλότερα επίπεδα ισότητας των φύλων έχουν μεγαλύτερη οικονομική ανάπτυξη και οι επιχειρήσεις που συμπεριλαμβάνουν στα διοικητικά συμβούλια περισσότερες γυναίκες έχουν υψηλότερες αποδόσεις.
Και κάτι πολύ σημαντικό που αφορά ιδιαίτερα και εμάς εδώ στην Κύπρο: ειρηνευτικές αποστολές ή συμφωνίες στις οποίες συμμετέχουν γυναίκες είναι πιο επιτυχείς.
Με αυτό θέλω να πω πιο συγκεκριμένα πως πρέπει πια να συνειδητοποιήσουμε πως καμία πολιτική παρέμβαση, εάν θέλει να είναι αποτελεσματική, δεν πρέπει να αγνοεί τη θέση της γυναίκας.
Είτε μιλάμε για την επιστήμη, είτε για την ανάπτυξη, είτε για την πολιτική ή την υγεία, η ενδυνάμωση του ρόλου των γυναικών οφείλει να αποτελεί σημείο αναφοράς. Και είτε το θέλουμε εμείς οι άνδρες είτε όχι, έτσι συμβαίνει.
Είναι γεγονός πως υπάρχει διαρκής πρόοδος στις περισσότερες χώρες του κόσμου και φυσικά στη χώρα μας. Ωστόσο, το πρόβλημα είναι πως ο ρυθμός προόδου δεν είναι ικανοποιητικός – και το αναγνωρίζω – και σε αυτό το σημείο πρέπει να εντατικοποιήσουμε –και προσπαθούμε στον βαθμό του επιτρεπτού– να εντατικοποιήσουμε τις προσπάθειές μας.
Ακόμη και στην ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση που θεωρείται και είναι εκ των πραγμάτων ένας οργανισμός με ιδιαίτερα προοδευτικές και εκσυγχρονιστικές δομές και μεγαλύτερες ευαισθησίες, οι διαφορές παραμένουν. Κυρίως σε τομείς που άπτονται της διαμόρφωσης πολιτικής και αυτό είναι ένα κεφάλαιο που δεν σας κρύβω πως με απασχολεί και εμένα τον ίδιο προσωπικά καθώς βλέπω πως η πρόοδος που έχουμε επιτελέσει στη χώρα μας δεν είναι αυτή που και εμείς θα θέλαμε.
Θέλω να αναφερθώ στην αύξηση που παρατηρήθηκε στη συμμετοχή των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια των ημικρατικών οργανισμών, κάτι που ήταν μία δέσμευση, μία υπόσχεση που υλοποιήσαμε. Αυτό που θέλω να επισημάνω όμως είναι ότι στα ψηφοδέλτια των κομμάτων όλο και περισσότερο αυξάνει ο αριθμός των υποψηφίων. Δυστυχώς, δεν αυξάνει ανάλογα και ο αριθμός των εκλελεγμένων γυναικών στα διάφορα Σώματα, όπου εναπόκειται στην επιλογή των πολιτών.
Και αν υπολογίσετε ότι είστε η πλειοψηφία σε σχέση με την πληθυσμιακή σύνθεση τότε ευθύνη φέρεται και οι ίδιες διότι δεν έχει επιτευχθεί ο στόχος.
Θα ήθελα ενδεικτικά να αναφέρω ότι υπάρχει ένα σημαντικό χάσμα μισθού μεταξύ γυναικών και ανδρών στα κράτη μέλη, το οποίο ανέρχεται σε 16,3% κατά μέσο όρο.
Είναι, πιστεύω, άξιο αναφοράς ότι παρόλη την οικονομική κρίση που πέρασε η χώρα μας καταφέραμε να μειώσουμε ακόμη περισσότερο το χάσμα μισθών μεταξύ ανδρών και γυναικών, από 16,2% που ήταν το 2012 σε 14,2% που είναι σήμερα.
Ωστόσο, θέλω να επισημάνω πως όχι μόνο δεν παραμείναμε αδρανείς, αλλά μέσα στα χρόνια που πέρασαν καταφέραμε να προωθήσουμε συγκεκριμένα μέτρα και πολιτικές προς την ορθή κατεύθυνση. Δεν επαναπαυθήκαμε, δηλαδή, στο γεγονός ότι παρουσιάζεται ένας καλύτερος δείκτης σχετικά με τον μέσο όρο της ΕΕ.
Η Κυβέρνηση συνέχισε εντός του 2016 την προώθηση υλοποίησης δράσεων/προγραμμάτων που περιλαμβάνονται στο Στρατηγικό Σχέδιο Δράσης για την Ισότητα μεταξύ Ανδρών και Γυναικών 2014-2017, σε συνεργασία με όλους τους συναρμόδιους φορείς.
Τον Ιούνιο του 2015 η Κυπριακή Δημοκρατία προχώρησε στην υπογραφή της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας, γνωστής και ως Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης. Με σημερινή Απόφασή του το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε το νομοσχέδιο για την κύρωση της Σύμβασης. Ήταν μια ελάχιστη απόδοση τιμής για την αυριανή ημέρα.
Στο πλαίσιο εναρμόνισης της Κύπρου με τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης ετοιμάστηκε νομοσχέδιο με στόχο την ποινικοποίηση της παρενόχλησης και της παρενοχλητικής παρακολούθησης, το οποίο τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση πριν από την τελική διαμόρφωσή του. Το σχετικό νομοσχέδιο ήδη έχει κατατεθεί στη Βουλή των Αντιπροσώπων για ψήφισή.
Πρόσθετα, η Κυβέρνηση προχώρησε στην ετοιμασία νομοσχεδίου για ποινικοποίηση της βίας κατά των γυναικών, ως προβλέπει η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, το οποίο αναμένεται να τεθεί σύντομα σε δημόσια διαβούλευση.
Αυτό ήταν το αποτέλεσμα μελέτης σχετικά με τις τροποποιήσεις που χρειάζεται να επέλθουν στο νομοθετικό πλαίσιο της Κύπρου, έτσι ώστε να είμαστε πλήρως εναρμονισμένοι με όσα διακηρύττουμε. Βεβαίως, όπως πολύ ορθά ελέχθη από τη Γενική Γραμματέα Ισότητας της Ελλάδας, δεν είναι αρκετές οι πρόνοιες του νόμου. Εκείνο που έχει σημασία είναι η υλοποίηση, η εφαρμογή και η αυστηρότητα με την οποία παρακολουθούμε την υλοποίηση των νομοθετημάτων.
Στο νομοθετικό τομέα η Κυβέρνηση προώθησε τη διαδικασία ψήφισης του νομοσχεδίου για τη Διαμεσολάβηση σε Οικογενειακές Υποθέσεις, καθώς επίσης και του περί της Δέκατης Τρίτης Τροποποίησης του Συντάγματος Νόμου.
Επιπρόσθετα, προωθούμε τον εκσυγχρονισμό του Οικογενειακού Δικαίου και για τον σκοπό αυτό ανατέθηκε σε δύο Ομάδες Ειδικών, Εμπειρογνωμόνων και Ακαδημαϊκών να μελετήσουν τις νομοθεσίες Οικογενειακού Δικαίου των διαφόρων χωρών και να υποβάλουν τις προτάσεις/εισηγήσεις τους. Σε αυτό το στάδιο είμαστε και σε διαβούλευση με την Εκκλησία, λόγω του καθεστώτος που για χρόνια ρύθμιζε το Οικογενειακό Δίκαιο και της πνευματικής ή άλλως πως σχέσης.
Στο παρόν στάδιο, το έγγραφο που έχει ετοιμασθεί για τον εκσυγχρονισμό του Οικογενειακού Δικαίου έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση και αναμένονται οι εισηγήσεις/προτάσεις της κοινωνίας των πολιτών για τροποποίηση των σχετικών νομοθεσιών του Οικογενειακού Δικαίου, προκειμένου αυτές να ανταποκρίνονται στις ανάγκες της σύγχρονης εποχής.
Και επειδή γνωρίζουμε πως η ανάπτυξη προγραμμάτων για στήριξη της ισότητας δεν θα πρέπει να στηρίζεται μόνο μέσω Κυβερνητικών δράσεων, στηρίζουμε συνειδητά οργανώσεις και φορείς που αναπτύσσουν προγράμματα και δράσεις που συμβάλλουν στην προαγωγή της ισότητας.
Αυτή η στήριξη παρέχεται μέσω του προϋπολογισμού του Εθνικού Μηχανισμού για τα Δικαιώματα της Γυναίκας, καθώς και την έκδοση των Πιστοποιητικών Συμβατότητας με την εθνική και κοινοτική νομοθεσία και πολιτική για την ισότητα των φύλων, για όλα τα έργα που συγχρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Δεν θα κάνω αναφορά στις δράσεις του Υπουργείου Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Εσκεμμένα το αποφεύγω, υπάρχει σωρεία πολιτικών για προγράμματα που αναφέρονται είτε στη γυναικεία επιχειρηματικότητα είτε στην προστασία, και το πράττω συνειδητά. διότι δεν θα ήθελα να εκληφθεί ότι αξιοποιώ την Ημέρα της Γυναίκας για τους όποιους πολιτικούς λόγους ή σκοπιμότητες.
Θέλω να σας βεβαιώσω πως αυτή την ώρα η προτεραιότητα του καθενός θα πρέπει να είναι πώς αντιμετωπίζουμε το μέγα θέμα της διαίρεσης της πατρίδας μας. Και αυτή είναι η δική μου προτεραιότητα. Και δεν θα ακολουθήσω και δεν ακολουθώ τις όποιες σκοπιμότητες στη διαχείριση του εθνικού προβλήματος. Αρκεί να γίνει συνείδηση και από τους συμπατριώτες μας. Βεβαίως, δεν θα ήθελα να αφήσω καμιά αιχμή όσον αφορά στις προθέσεις μερίδας, σημαντικής μερίδας των συμπατριωτών μας, γιατί οι έξωθεν παρεμβάσεις είναι ορατές. Θα πρέπει να γίνει όμως συνείδηση ότι όπως εμείς επιδεικνύουμε ευαισθησία στις ανησυχίες τους, θα πρέπει αντίστοιχη και ανάλογη ευαισθησία να επιδείξουν στις δικές μας ευαισθησίες και έγνοιες.
Θα πρέπει να γίνει συνείδηση πως δεν μπορεί μια λύση να δημιουργεί νικητές ή να αφήνει ηττημένους. Θα πρέπει να γίνει συνείδηση πως για να υπάρξει ειρηνική συμβίωση, θα πρέπει όλοι να νιώθουμε άνετα ότι ζούμε σε μια σύγχρονη πατρίδα, ότι υπάρχει αλληλοσεβασμός, ότι υπάρχουν οι συνθήκες ειρηνικής συνύπαρξης προκειμένου να υπάρξει προοπτική και μέλλον. Υπάρχει ανάγκη να γίνει συνείδηση ότι αυτό το κράτος θα πρέπει να λειτουργεί, να μην αντιμετωπίσουμε φαινόμενα που είχαμε αντιμετωπίσει το 1960. Προς αυτή την κατεύθυνση εργαζόμαστε και θέλω να πω ότι ελπίζω σύντομα να ξεπεραστούν τα προβλήματα που έχουν προκληθεί αναίτια εξαιτίας μιας αχρείαστης, απόλυτα απαράδεκτης, θα πρέπει να πω, κάτω από τις συνθήκες, απόφαση της Βουλής. Και αυτό γιατί γιορτάζουμε την 1η Απριλίου που ήταν η ένοπλη εξέγερση για την Ένωση. Γίνεται η αναφορά στη 15η Ιανουαρίου, στο δημοψήφισμα. Γίνεται η αναφορά στον ηρωικό εκείνον αγώνα. Συνεπώς, δεν θα έπρεπε να παρασυρόμαστε και να θεσμοθετούμε κανονισμούς, οι οποίοι δεν προσφέρουν τίποτα. Ούτως ή άλλως στη διδακτέα ύλη των σχολείων περιλαμβάνεται αναφορά. Και αυτό που οι κανονισμοί προβλέπουν και πάλι, είναι μια απλή ή ολιγόλεπτη αναφορά.
Δεν θα έπρεπε αυτό το γεγονός, το ατυχέστατο γεγονός, να οδηγήσει στη διακοπή του διαλόγου. Θεωρώ από τη μια ατυχέστατη τη θέση της Βουλής, αλλά από την άλλη, και παντελώς αδικαιολόγητη τη στάση που τήρησε ο Τουρκοκύπριος ηγέτης. Δεν γνωρίζω εάν είναι δική του η βούληση ή επεβλήθη εκ των έξω εξαιτίας του δημοψηφίσματος στην Τουρκία ή των εσωτερικών αναγκών της Τουρκίας.
Εν πάση όμως περιπτώσει, θέλω να ελπίζω ότι θα έρθει η στιγμή που αυτή την ημέρα, την 8η Μαρτίου, θα τη γιορτάζουμε από κοινού, Ελληνοκύπριες και Τουρκοκύπριες, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι. Έχουμε μια κοινή καταγωγή, έχουμε κουλτούρα που δεν διαφέρει και αυτό που κατά κύριο λόγο έχουμε, είναι παιδιά και εγγόνια που θέλουμε να ζήσουν με ειρήνη, να ζήσουν και να μην αντιμετωπίσουν ποτέ τον κίνδυνο νέων αιματοχυσιών. Δεν χρειαζόμαστε άλλους ήρωες. Ήρωες έχουμε αρκετούς για να τους τιμήσουμε αν θέλουμε και να αποδείξουμε έμπρακτα τον σεβασμό μας. Μέσα από την ειρήνη να επιτύχουμε επιτέλους την ασφάλεια, τη σταθερότητα και την προοπτική σε αυτό τον τόπο.
Θα ήθελα να κάνω μια ευχή: κάθε μέρα να κάνουμε βήματα προόδου, κάθε μέρα να γίνεται μικρότερα το χάσμα και κάθε μέρα να γίνεται πιο δίκαιος ο κόσμος μας, είτε μεταξύ ανδρών και γυναικών είτε μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.