Την ώρα που ο λαός της Τουρκίας είναι σε κατάσταση σοκ από την οικονομική κρίση που μαστίζει τα νοικοκυριά, με τον βασικό μισθό να έχει κατρακυλήσει γύρω στα 200 ευρώ λόγω της υποτίμησης της λίρας, η οικονομία της γειτονικής χώρας φαίνεται ότι επεκτάθηκε με τον ταχύτερο ρυθμό σε σχέση με τους περισσότερους ανταγωνιστές της κατά το τρίτο τρίμηνο του έτους.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ο πληθωρισμός που καλπάζει και η κατρακύλα της λίρας που οφείλεται στη μείωση των επιτοκίων από την κεντρική τράπεζα συνιστούν μια πραγματική απειλή για τα εισοδήματα και την μακροπρόθεσμη ανάπτυξη.
Τα στοιχεία που δημοσιοποιούνται σήμερα αναμένεται να δείξουν ότι η οικονομία των 765 δισ. δολαρίων ξεπέρασε τα περισσότερα κράτη του G20 με ετήσια ανάπτυξη 7,4%, σύμφωνα με τη μέση πρόβλεψη οικονομολόγων που συμμετείχαν σε έρευνα του Bloomberg. Κατά το β’ τρίμηνο του 2021 το τουρκικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 21,7% σε ετήσια βάση μετά τη συρρίκνωση που είχε σημειώσει με την κορύφωση της πανδημίας. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ενίσχυση του τουρκικού ΑΕΠ από το 1999 τουλάχιστον.
Η εγχώρια ζήτηση ενισχύθηκε «χάρη στους ταχύτερους εμβολιασμούς και το άνοιγμα της οικονομίας, γεγονός που έγινε ορατό στις λιανικές πωλήσεις», αναφέρει ο Φατίχ Ακτσελίκ, οικονομολόγος της Deutsche Bank. Οι ισχυρές εξαγωγές και τα καλύτερα τουριστικά έσοδα βοήθησαν, ανέφερε ο ίδιος.
Υπό την πίεση το προέδρου Ερντογάν, η κεντρική τράπεζα έχει μειώσει τα επιτόκια δανεισμού κατά 4 μονάδες βάσης από τον περασμένο Σεπτέμβριο. Ο Ερντογάν, η δημοφιλία του οποίου έχει πέσει ενόψει των εκλογών του 2023, περιέγραψε τη μείωση των επιτοκίων ως κεντρική επιλογή για μια οικονομία με περισσότερες επενδύσεις και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Ωστόσο αυτή η πολιτική στάση οδήγησε στη βαριά υποτίμηση της λίρας και την ταχύτερη άνοδο των τιμών.
Η ανάπτυξη του πραγματικού ΑΕΠ δεν μεταφράζεται σε υψηλότερο βιοτικό επίπεδο για τον πολύ κόσμο, καθώς οι πληθωριστικές πιέσεις οδηγούν σε μειωμένη αγοραστική δύναμη για πολλά νοικοκυριά.
Οι Τούρκοι κάνουν πλέον ουρές για ένα καρβέλι ψωμί. Εδώ και αρκετό καιρό τρεις δήμοι, της Σμύρνης, της Κωνσταντινούπολης και της Άγκυρας προσφέρουν το λεγόμενο «φθηνό» ψωμί, στη μισή τιμή σε σχέση με αυτό που πωλείται στους φούρνους και τις τελευταίες ημέρες οι πωλήσεις τους έχουν αυξηθεί κατακόρυφα.
Την περασμένη εβδομάδα η ισοτιμία της λίρας βυθίστηκε στο 13:1 έναντι του αμερικανικού δολαρίου, καταγράφοντας τη δεύτερη μεγαλύτερη πτώση μέσα σε 20 χρόνια, λόγω της απαίτησης του Ερντογάν για χαμηλότερα κόστη δανεισμού.
Η τουρκική λίρα έχει υποτιμηθεί πάνω από 40% το Νοέμβριο και 65% από το Φεβρουάριο του 2021, οι τιμές των τροφίμων έχουν εκτοξευθεί πάνω από 50%-60% -αυτός είναι και ο ανεπίσημος πληθωρισμός της χώρας.
Ενα πιο αδύναμο νόμισμα σημαίνει πτώση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε όρους δολαρίου, με πληθωρισμό που ήδη αγγίζει το 20%.
Οι πιο σφιχτές χρηματοοικονομικές αγορές και οι σημαντικά μειωμένες προσδοκίες ίσως μειώσουν την εγχώρια ζήτηση και γίνουν ακόμα πιο εμφανείς στο ΑΕΠ του 2022, ανέφερε ο Ινάντς Σοζέρ, οικονομολόγος της Virtus Glocal Consulting.
Ο κεντρικός τραπεζίτης Σαχάπ Καβτσίογλου θα στην επόμενη συνεδρίαση της κεντρικής τράπεζας στις 16 Δεκεμβρίου, με τον Ερντογάν να επιμένει για περαιτέρω μείωση των επιτοκίων.