Ο σίδηρος αποτελεί ένα ζωτικής σημασίας μικροθρεπτικό συστατικό, απαραίτητο για τη διατήρηση της υγείας και φυσιολογικής λειτουργίας του οργανισμού.
Αρκετοί άνθρωποι στην εποχή μας παρουσιάζουν έλλειψη σιδήρου.
Η βιοδιαθεσιμότητα σιδήρου στον οργανισμό εξαρτάται από πολλούς διαφορετικούς παράγοντες. Για παράδειγμα, όσοι διαθέτουν επαρκή αποθέματα στον οργανισμό τους απορροφούν το σίδηρο λιγότερο αποτελεσματικά από όσους παρουσιάζουν έλλειψη σιδήρου.
Η ικανότητα απορρόφησης του σιδήρου εξαρτάται επίσης από την ίδια τη μορφή του σιδήρου (σίδηρος ζωικής ή φυτικής προέλευσης).
Ο αιμικός σίδηρος (σίδηρος ζωικής προέλευσης) απορροφάται ευκολότερα από τον οργανισμό και βρίσκεται σε τροφές όπως τα οστρακοειδή, το κόκκινο κρέας, τα πουλερικά και τα ψάρια. Κατά μέσο όρο, ο οργανισμός απορροφά το 15-35% του συνολικού αιμικού σιδήρου που προσλαμβάνουμε.
Ο μη αιμικός σίδηρος (σίδηρος κυρίως φυτικής προέλευσης) δεν απορροφάται τόσο εύκολα. Βρίσκεται στα δημητριακά, τα όσπρια, το σπανάκι κ.α. Ποσότητες μη αιμικού σιδήρου μπορούμε να πάρουμε και από προϊόντα ζωικής προέλευσης, όπως τα αυγά και το γάλα.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι πηγές μη αιμικού σιδήρου περιέχουν επίσης άλατα του φυτικού οξέος, συστατικά που δεσμεύονται με το σίδηρο και τον βοηθούν να μεταφερθεί και να απορροφηθεί.
Η διαφορά των δύο παραπάνω κατηγοριών εντοπίζεται στο είδος του σιδήρου που περιέχουν. Ειδικότερα, στην πρώτη περίπτωση, ο σίδηρος ονομάζεται “αιμικός” και είναι πιο εύκολα απορροφήσιμος από τον οργανισμό, ενώ στη δεύτερη πρόκειται για “μη-αιμικό” σίδηρο, που εμφανίζει πολύ χαμηλότερα ποσοστά απορρόφησης.
Πιθανότατα έχετε ακούσει πως ο συνδυασμός των φυτικών πηγών σιδήρου με τρόφιμα που περιέχουν βιταμίνη C, ενισχύει την απορρόφησή του. Από την άλλη όμως, θα πρέπει κανείς να γνωρίζει πως υπάρχουν και ορισμένα συστατικά που φαίνεται ότι μειώνουν τη βιοδιαθεσιμότητά του.
Παράγοντες που προωθούν την απορρόφηση του σιδήρου
– βιταμίνη C (πορτοκάλι και λοιπά εσπεριδοειδή, μπρόκολο, λαχανάκια Βρυξελλών, λάχανο, κουνουπίδι, πιπεριά, ακτινίδιο, πατάτα, φράουλα, τομάτα κ.α.)
– μοσχαρίσιο κρέας
– πουλερικά
– σολομός
– χοιρινό κρέας
– κιτρικό οξύ (λεμόνια και λοιπά εσπεριδοειδή, ακτινίδιο, φράουλες κ.α.)
Από την άλλη, συστατικά όπως το ασβέστιο, ο ψευδάργυρος, το μαγνήσιο και ο χαλκός, η μέντα, το χαμομήλι, ο καφές και το κακάο αναστέλλουν την απορρόφηση του σιδήρου από τον οργανισμό.
Αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει να βγάλετε από τη ζωή σας τα παραπάνω, απλώς θα πρέπει αν αποφεύγετε την κατανάλωση αμέσως πριν ή αμέσως μετά την κατανάλωση ενός γεύματος που περιέχει τροφές πλούσιες σε σίδηρο.
Εάν ο γιατρός σας έχει συστήσει τη λήψη συμπληρώματος σιδήρου, καλό θα είναι να το παίρνετε μία ώρα πριν ή δύο ώρες μετά από ένα γεύμα.