ΠτΔ: Ζητώ συγγνώμη από το λαό, για τα λάθη μας
Πραγματοποιήθηκε σήμερα, στο Προεδρικό Μέγαρο, η τελετή διαβεβαίωσης της νέας Υπουργού Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης κας Στέφης Δράκου, του νέου Υπουργού Υγείας κ. Μιχάλη Χατζηπαντέλα και οι διορισμοί του νέου Κυβερνητικού Εκπροσώπου κ. Μάριου Πελεκάνου, του Επιτρόπου του Πολίτη κ. Παναγιώτη Σεντώνα, της νέας Αναπληρώτριας Κυβερνητικής Εκπροσώπου κας Νιόβης Παρισσινού και του νέου Διευθυντή του Γραφείου Τύπου του Προέδρου κ. Ανδρέα Ιωσήφ.
Μιλώντας στην τελετή, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε τα ακόλουθα:
«Θα πρέπει να ομολογήσω πως είναι με ανάμεικτα αισθήματα που προχωρώ στην αναδιάταξη του Κυβερνητικού σχήματος.
Αισθήματα λύπης γιατί αποχωρίζομαι ικανότατους και καταξιωμένους συνεργάτες, όπως και αισθήματα ευγνωμοσύνης και ευχαριστιών για το έργο που επιτέλεσαν κατά τη διάρκεια της παρουσίας τους στην Κυβέρνηση.
Για αυτό και νιώθω την ανάγκη και δημόσια να ευχαριστήσω τον Υπουργό Υγείας, κύριο Κωνσταντίνο Ιωάννου, που, χάριν στο πείσμα, τη μεθοδικότητα και την εργατικότητα του, πέτυχε τόσο την εφαρμογή του Γενικού Συστήματος Υγείας, μίας από τις σημαντικότερες μεταρρυθμίσεις από εγκαθιδρύσεως της Κυπριακής Δημοκρατίας, όσο και την επιτυχή διαχείριση της πανδημίας.
Ευχαριστίες απευθύνω και προς την κυρία Έμιλυ Γιολίτη για τις φιλότιμες προσπάθειες προώθησης των μεταρρυθμίσεων στους τομείς της Δικαιοσύνης και του Κράτους Δικαίου.
Εξίσου θερμότατα ευχαριστώ τον αποχωρούντα Κυβερνητικό Εκπρόσωπο, κύριο Κυριάκο Κούσιο, ο οποίος, με ήθος και εντιμότητα, επιτυχώς υπηρέτησε τον πολιτικό πολιτισμό σε μια περίοδο που την διέκρινε η τοξικότητα του πολιτικού λόγου.
Το πιο σημαντικό, αποχωρεί με την ίδια αξιοπρέπεια που τον διέκρινε καθ’ όλη τη διάρκεια της θητείας του.
Εάν παραλείπω την αναφορά στους συνεργάτες μου, κύριο Παναγιώτη Σεντώνα και κύριο Βίκτωρα Παπαδόπουλο, είναι γιατί θα συνεχίσουν να υπηρετούν την Κυβέρνηση από άλλες εξίσου σημαντικές θέσεις.
Ένα θέλω να γνωρίζουν: Το έργο που επιτέλεσαν θα είναι μέτρο σύγκρισης για όσα καλούνται να πράξουν όσοι τους διαδέχονται, προκειμένου, με αποτελεσματικότητα, να ανταποκριθούμε στις προσδοκίες του λαού.
Ενασκώντας τις εκ του Συντάγματος εξουσίες μου, προχωρώ σήμερα στο διορισμό:
(α) Της κυρίας Στέφης Δράκου ως Υπουργού Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξεως.
(β) Του κύριου Μιχάλη Χατζηπαντέλα ως Υπουργού Υγείας.
(γ) Του κυρίου Μάριου Πελεκάνου ως Κυβερνητικού Εκπροσώπου.
(δ) Της κυρίας Αναστασίας Ανθούση ως Υφυπουργού Κοινωνικής Πρόνοιας, η οποία θα αναλάβει καθήκοντα ευθύς μετά την έγκριση του συμπληρωματικού προϋπολογισμού.
(ε) Της κυρίας Νιόβης Παρισινού ως Αναπληρώτριας Κυβερνητικής Εκπροσώπου.
(στ) Του κυρίου Ανδρέα Ιωσήφ στη θέση του Διευθυντή Γραφείου Τύπου της Προεδρίας.
(στ) Του κύριου Παναγιώτη Σεντώνα στην θέση του Επιτρόπου Εθελοντισμού που μετονομάζεται σε Επίτροπο του Πολίτη, αφού οι συντονιστικές του δράσεις θα διευρυνθούν ώστε να περιλαμβάνουν προγράμματα για ενεργότερη εμπλοκή της κοινωνίας στα πολιτικά δρώμενα.
Κατά την επιλογή των νέων μελών της Κυβέρνησης, δεν παραγνωρίστηκαν η προσωπικότητα και οι ικανότητες του γυναικείου φύλου, με την παρουσία για πρώτη φορά από την εγκαθίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας στο Κυβερνητικό σχήμα πέντε καταξιωμένων γυναικών.
Κυρίες και Κύριοι Υπουργοί και Αξιωματούχοι,
Σας συγχαίρω και σας εύχομαι κάθε επιτυχία και δημιουργική παρουσία στα αξιώματα που αναλαμβάνετε.
Ο σημερινός ανασχηματισμός, συμπίπτει με την συμπλήρωση οχτώ χρόνων από την ημέρα εντολής που ο λαός μου ανέθεσε τη διακυβέρνηση της χώρας.
Μέσα στο πλαίσιο της λογοδοσίας, θεωρώ ως ελάχιστο καθήκον να προβώ σε έναν συνοπτικό απολογισμό του έργου που έχει επιτελεσθεί και των δράσεων που απαιτούνται τους επόμενους 20 μήνες διακυβέρνησης, προκειμένου να επιτύχουμε την ολοκλήρωση του Προγράμματος Διακυβέρνησης, αλλά, το πιο σημαντικό, του Εθνικού Σχεδίου «Κύπρος – το αύριο».
Είναι καλά γνωστό κάτω από ποιες συνθήκες αναλάβαμε τη διακυβέρνηση του τόπου.
Η χώρα ευρίσκετο προ του κινδύνου ατάκτου χρεωκοπίας.
Χάρη στην αποφασιστικότητα, τις τολμηρές αποφάσεις ευθύνης, τη συμβολή των συνεργατών μου στο Υπουργικό Συμβούλιο και όχι μόνο, τη συνεργασία των Κοινοβουλευτικών Κομμάτων, των κοινωνικών εταίρων, αλλά κυρίως, τις θυσίες του Κυπριακού λαού, μετατρέψαμε την κρίση σε ευκαιρία και αναστρέψαμε τα άκρως αρνητικά δεδομένα, επιτυγχάνοντας μεταξύ άλλων:
(α) Την έξοδο μας από το μνημόνιο πολύ νωρίτερα από ότι προβλεπόταν.
(β) Την επαναφορά της χώρας στην επενδυτική βαθμίδα από την κατηγορία σκουπιδιών που την κατέτασσαν το 2012 οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης.
(γ) Μέσα από μια συνετή δημοσιονομική πολιτική πετύχαμε ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς και πρωτογενή πλεονάσματα, αντί ελλειμματικούς προϋπολογισμούς που καταγράφοντο προ της ανάληψης της εξουσίας.
(δ) Την σταθερή καταγραφή ρυθμών ανάπτυξης που προ της πανδημίας υπερέβαιναν το 4% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος.
(ε) Τη μείωση της ανεργίας από το 16% στο 7%,
Δυστυχώς, η έλευση του κορωνοιού ανέκοψε προσωρινά την πορεία ανάπτυξης και προόδου.
Παρά ταύτα, θα πρέπει να αναλογιστούμε πως οι κοινωνικό-οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας θα ήταν πολύ μεγαλύτερες και ιδιαίτερα αρνητικές εάν δεν ήμασταν σε θέση να εφαρμόσουμε ουσιαστικές αποφάσεις στήριξης της οικονομίας, ύψους πέραν 1.9 δισεκατομμύρια ευρώ.
Με αυτό τον τρόπο, πέραν της επίτευξης του βασικού στόχου της ουσιαστικής περιφρούρησης του αγαθού της υγείας και της ζωής, κατορθώσαμε να προστατεύσουμε θέσεις εργασίες, να θωρακίσουμε τις επιχειρήσεις, να στηρίξουμε τις ευάλωτες ομάδες και συνακόλουθα, να διαφυλάξουμε την κοινωνική συνοχή.
Παράλληλα με την οικονομική ανασυγκρότηση της χώρας, προχωρήσαμε με την υιοθέτηση τολμηρών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και πολιτικών, προκειμένου μέσα από τον εκσυγχρονισμό να αντιμετωπίσουμε τις διαχρονικές παθογένειες και αγκυλώσεις ενός κράτους που παρέμενε σε εποχές του παρελθόντος.
Ενδεικτικά και μόνο, αναφέρω:
(i) Σην Υγεία, με την εφαρμογή του ΓεΣΥ και την αυτονόμηση των κρατικών νοσοκομείων, ύστερα από δεκαετίες ατέρμονων εξαγγελιών και συζητήσεων.
Το ΓεΣΥ σήμερα αποτελεί τη μεγαλύτερη κοινωνική μεταρρύθμιση από της ιδρύσεως της Κυπριακής Δημοκρατίας και η συνεισφορά του στην παροχή ποιοτικών υπηρεσιών υγείας αναδείχθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
(ii) Στο Κράτος πρόνοιας πήραμε μια σειρά αποφάσεων για μεταρρυθμίσεις και πολιτικές που ανέδειξαν την ευαισθησία της Κυβέρνησης απέναντι σε όσους έχουν ανάγκη στήριξης του Κράτους, με πρώτη μεγάλη μεταρρύθμιση την εισαγωγή του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, τη διασφάλιση συντάξεων για όλους πάνω από το όριο της φτώχειας, την υιοθέτηση προγραμμάτων προστασίας για τις πολύτεκνες, μονογονεϊκές οικογένειες, τη δημιουργία καταφυγίων φιλοξενίας για γυναίκες θυμάτων βίας και τη δημιουργία χώρων στέγασης εγκαταλειμμένων παιδιών.
Πρόσθετα πήραμε αποφάσεις για τη βελτίωση της ζωής ατόμων με αναπηρίες και χρόνιες παθήσεις
Για να μην αναφερθώ στην επαναφορά του επιδόματος μάνας, την αναγνώριση των εκ μητρογονίας προσφύγων, τη θέσπιση άδειας πατρότητας, την επέκταση της άδειας μητρότητας και σωρείας άλλων μέτρων ενίσχυσης του δικτύου προστασίας ευάλωτων ομάδων και αναξιοπαθούντων συμπολιτών μας.
Ενισχυμένα ήσαν και τα μέτρα που λήφθηκαν μέσω προγραμμάτων στήριξης και κατάρτισης ανέργων συμπολιτών μας.
Σημαντικό μέτρο στήριξης των εργαζομένων υπήρξε και η αποκατάσταση Ταμείων Προνοίας των Εργαζομένων κατά 75%, με ένα πρόγραμμα εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ.
Την ίδια στιγμή, προχωρήσαμε στην κατάργηση της έκτακτης εισφοράς στους μισθούς των εργαζομένων, τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, προχωρούμε στη σταδιακή επαναφορά των απολαβών των δημοσίων υπαλλήλων προ των αποκοπών, ενώ εκσυγχρονίσαμε και επαναφέραμε το θεσμό της ΑΤΑ.
Μέσα στο ίδια πλαίσιο μέριμνας, εντάσσεται και η υιοθέτηση της νέας στεγαστικής πολιτικής, για στήριξη των κατοίκων της Υπαίθρου, των Ορεινών, Ακριτικών και Μειονεκτουσών Περιοχών.
Μια πολιτική, μέσω της οποίας επωφελούνται 386 κοινότητες.
Στα ίδιο πλαίσιο είναι και η δρομολόγηση από τον Κυπριακό Οργανισμό Ανάπτυξης Γης της ανέγερσης πέραν των 1000 οικιστικών μονάδων, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων θα παραχωρηθεί με την μέθοδο του προσιτού ενοικίου, ενώ παράλληλα επιδοτείται το επιτόκιο για αγορά ιδιόκτητης κατοικίας από τα νεαρά ζευγάρια.
ii) Ιδιαίτερη ευαισθησία έχουμε επιδείξει σε θέματα που άπτονται της απονομής της Δικαιοσύνης και του Κράτους Δικαίου.
Όσον αφορά τη δικαιοσύνη, προχωρήσαμε με τη σύσταση νέων δικαστηρίων, όπως του Διοικητικού και του Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας, ενώ αυξήσαμε κατά 50% τον αριθμό των υπηρετούντων δικαστών, προκειμένου να επιταχυνθεί η απονομή της δικαιοσύνης.
Ταυτόχρονα, τον Μάιο του 2019 καταθέσαμε έξι νομοσχέδια για σημαντικές μεταρρυθμίσεις στον τομέα απονομής της Δικαιοσύνης
Μεταρρυθμίσεις που προνοούν την επαναφορά των συνταγματικών προνοιών όσον αφορά τη δομή του Ανώτατου Δικαστηρίου, τη σύσταση Εφετείου, Εμπορικού Δικαστηρίου και Ναυτοδικείου και νομοσχέδια που αφορούν τη μεταρρύθμιση του οικογενειακού δικαίου, με στόχο πάντα τον εκσυγχρονισμό τόσο του συστήματος όσο και την ταχύτητα απονομής δικαιοσύνης.
Παράλληλα, προχωρήσαμε στην ανέγερση ή αναβάθμιση νέων δικαστικών μεγάρων.
Όσον αφορά το Κράτος Δικαίου εκπονήθηκε Εθνική Στρατηγική για πάταξη της Διαφθοράς, στη βάση της οποίας εδράζεται το οριζόντιο Σχέδιο Διαφάνεια – Λογοδοσία – Κράτος Δικαίου, που περιλαμβάνει 58 δράσεις.
Ενδεικτικά, θα ήθελα να αναφέρω πως προχωρήσαμε στην αναβάθμιση και ενίσχυση των μονάδων εσωτερικού ελέγχου στα Υπουργεία και τη σύσταση από τη Νομική Υπηρεσία Μονάδας Καταπολέμησης της Διαφθοράς.
Την ίδια στιγμή, έχουν κατατεθεί στη Βουλή σημαντικά νομοσχέδια που ενισχύουν τους μηχανισμούς ελέγχου και πάταξης της διαφθοράς, όπως:
(α) Η σύσταση Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς.
(β) Η προστασία προσώπων που καταγγέλλουν πράξεις διαφθοράς τόσο στον Δημόσιο όσο και στον Ιδιωτικό τομέα.
(γ) Ρύθμιση κανόνων διαφάνειας και δημιουργία μητρώου προσώπων που εμπλέκονται στις διαδικασίες λήψης δημοσίων αποφάσεων.
(δ) Η αύξηση των ποινών που προβλέπονται για νομικά πρόσωπα σε περίπτωση καταδίκης τους για αδικήματα διαφθοράς.
(ε) Η συμμόρφωση της Διοίκησης στις Δικαστικές Αποφάσεις.
Ακόμη, προχωρήσαμε στον πλήρη εκσυγχρονισμό και αναβάθμιση του σωφρονιστικού συστήματος, το οποίο αποτελεί πλέον πρότυπο σε όλη την Ευρώπη.
Ενώ, εισήξαμε τον θεσμό της πολιτικής συμβίωσης και ποινικοποίηση της ρητορικής μίσους.
(iv) Για να γίνουν κατορθωτά τα όσα έχω προαναφέρει στον τομέα της Οικονομίας, λήφθηκαν μια σειρά μέτρων που βοήθησαν στην επανεκκίνηση της οικονομίας, αλλά και στη στήριξη τόσο του επιχειρείν όσο και των εργαζομένων.
Και πάλι θα αρκεστώ σε ενδεικτική αναφορά των ελκυστικών φορολογικών ελαφρύνσεων και κινήτρων που έχουμε προωθήσει:
(α) Καταργήθηκε η φορολογία ακίνητης ιδιοκτησίας.
(β) Μειώθηκαν τα μεταβιβαστικά τέλη κατά 50%.
(γ) Προωθήθηκαν φορολογικές εκπτώσεις για όλα τα νέα κεφάλαια που επενδύονται σε κάθε Κυπριακή επιχείρηση.(δ) Δόθηκαν φορολογικά κίνητρα για καινοτόμες και νεοφυείς επιχειρήσεις.
(ε) Δόθηκαν πολεοδομικά κίνητρα.
(στ) Διαφοροποιήσαμε τα κριτήρια του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος, που ως αποτέλεσμα υποβοήθησε την αναθέρμανση της οικονομίας, με επενδύσεις ύψους 7.5 δισεκατομμυρίων ευρώ και τη δημιουργία χιλιάδων θέσεων εργασίας.
Για τις παθογένειες, τα κενά και τις αδυναμίες που παρουσίασε το Επενδυτικό Πρόγραμμα θα κάνω αναφορά στη συνέχεια.
Είναι αυτά τα φορολογικά και πολεοδομικά κίνητρα που οδήγησαν σε μια σειρά εμβληματικών ξένων και εγχώριων επενδύσεων που ενίσχυσαν περαιτέρω την αναπτυξιακή μας δυναμική, όπως το πολυθεματικό καζίνο, τέσσερις νέες μαρίνες, αλλά και ένας σημαντικός αριθμό μεγάλων οικιστικών, εμπορικών και τουριστικών αναπτύξεων σε όλη την επικράτεια.
Ταυτόχρονα, ενισχύσαμε τις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις και την ευρύτερη μεσαία τάξη, μέσω διάθεσης 1 δις ευρώ από χρηματοδοτικά προγράμματα της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης.
Επιπλέον, υιοθετήσαμε νέα προγράμματα στήριξης της επιχειρηματικότητας, ιδιαίτερα της νεανικής, γυναικείας και νεοφυούς, μέσω εθνικών πόρων που μόνο για την περίοδο 2021-2027 θα υπερβούν τα 450 εκατομμύρια ευρώ.
(v) Στο πλαίσιο αναδιοργάνωσης του Κράτους και την ενίσχυση της ευελιξίας και αποδοτικότητας του προς όφελος της οικονομίας, αλλά και την αναβάθμιση των παρεχόμενων προς τους πολίτες υπηρεσιών, δημιουργήσαμε αυτόνομες διοικητικές δομές, Υφυπουργεία για κρίσιμους τομείς, όπως η Ναυτιλία, ο Τουρισμός, η Έρευνα και Καινοτομία και ο Ψηφιακός Σχηματισμός και Κοινωνικής Πρόνοιας, ενώ επίκειται η δημιουργία Υφυπουργείου Πολιτισμού.
Εξίσου σημαντική είναι και η δημιουργία και νέων Επιτρόπων για υλοποίηση συγκεκριμένων πολιτικών και στοχεύμενων δράσεων, όπως ο Επίτροπος Ανάπτυξης Ορεινών Κοινοτήτων και ο Επίτροπος του πολίτη.
Ενοποιήσαμε κυβερνητικά τμήματα, όπως το Τμήμα Φορολογίας, ενώ καταργήσαμε τμήματα του Δημοσίου και Δημόσιους Οργανισμούς που είχαν ολοκληρώσει την αποστολή τους.
Κάναμε την επαφή του Κράτους με τον πολίτη ακόμη πιο προσιτή, αυξάνοντας τον αριθμό των Κέντρων Εξυπηρέτησης του Πολίτη, διευρύνοντας το φάσμα υπηρεσιών που προσφέρουν τα Κέντρα Εξυπηρέτησης του Πολίτη, υιοθετώντας παράλληλα σύγχρονα πρότυπα εξυπηρέτησης.
Καθοριστικό ρόλο προς αυτήν την κατεύθυνση διαδραματίζει και η ριζική αναβάθμιση των υπηρεσιών που προσφέρει η ηλεκτρονική διακυβέρνηση σε όλο το φάσμα της επαφής του πολίτη με το Κράτος.
Ήδη βλέπουμε δείγματα γραφής, όπως η ηλεκτρονική υπογραφή, η ηλεκτρονική εγγραφή των μαθητών και στρατευσίμων, η ηλεκτρονική υποβολή των φορολογικών δηλώσεων, οι ηλεκτρονικές συνδιαλλαγές με το Τμήμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων και Κτηματολογίου, υπηρεσίες του ΓεΣΥ και του συστήματος Υγείας, αλλά και άλλων υπηρεσιών του Δημοσίου μέσω του συστήματος Αριάδνη.
vi) Στην Παιδεία, προχωρήσαμε στην υιοθέτηση νέων αναλυτικών προγραμμάτων και τις ανά τετράμηνο εξετάσεις, την επέκταση του ολοήμερου σχολείου, στον πολλαπλασιασμό και επέκταση μουσικών και αθλητικών σχολείων και στην υιοθέτηση προγραμμάτων που αφορούν στη πιστοποίηση της Αγγλικής γλώσσας στα σχολεία Μέσης Γενικής Εκπαίδευσης.
Η σημαντικότερη μεταρρύθμιση υπήρξε στο σύστημα διορισμού των εκπαιδευτικών, με σταδιακή κατάργηση του αναχρονιστικού συστήματος καταλόγου διοριστέων, δίδοντας την ευκαιρία σε χιλιάδες νέους επιστήμονες να διεκδικήσουν αξιοκρατικά τον διορισμό τους.
Μέριμνα δόθηκε και στην ανέγερση πέραν των 30 νέων σχολικών μονάδων, στην ανακαίνιση πέραν των 150 μονάδων, στην ενεργειακή αναβάθμιση και αυτονόμηση όλων των σχολείων, ενώ ταυτόχρονα προχωρούμε στη ψηφιακή αναβάθμιση όλων των σχολικών μονάδων, εισάγοντας την ψηφιακή παιδεία.
Στον τομέα της Ανώτατης Εκπαίδευσης, έμφαση δόθηκε στη μετατροπή της Κύπρου σε περιφερειακό εκπαιδευτικό κέντρο τόσο με την ενίσχυση των υφιστάμενων, όσο και τη αδειοδότηση και λειτουργία νέων ιδιωτικών Πανεπιστημίων, αλλά και τη σύναψη δεκάδων διακρατικών συμφωνιών για αμοιβαία αναγνώριση τίτλων σπουδών.
Αρκεί να αναφέρω ότι το ακαδημαϊκό έτος 2012-2013 το σύνολο των φοιτούντων σε Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα ήσαν 32 χιλιάδες ενώ σήμερα ανέρχονται σε πέραν των 53 χιλιάδων, εκ των οποίων το 43% ήσαν Κύπριοι, το 35.5% πολίτες άλλων Ευρωπαϊκών κρατών, ενώ ένα ποσοστό 21.5% προέρχεται από πολίτες τρίτων χωρών.
(vii) Για να ενισχύσουμε τις πολιτικές του Κράτους που αφορούν τον Πολιτισμό, με νομοσχέδιο που κατατέθηκε στη Βουλή και ευελπιστώ σύντομα να εγκριθεί, δρομολογήσαμε τη δημιουργία Υφυπουργείου Πολιτισμού, ενώ για πρώτη φορά προχωρούμε στην κατοχύρωση του καλλιτεχνικού επαγγέλματος με κριτήρια που προσδιορίζουν την πνευματική και καλλιτεχνική δημιουργία.
Παράλληλα, διαπιστώνοντας την ανάγκη ύπαρξης ανώτατου πνευματικού Ιδρύματος, προχωρήσαμε στη σύσταση της Κυπριακής Ακαδημίας Επιστημών, Γραμμάτων και Τεχνών.
(viii) Στην τομέα της εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής, επιτύχαμε να αναβαθμίσαμε τις σχέσεις μας με όλες τις χώρες των Μονίμων Μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και με όλα τα γειτονικά κράτη, ενώ θεσμοθετήσαμε τριμερείς μηχανισμούς συνεργασίας μαζί με την Ελλάδα, με το Ισραήλ, την Αίγυπτο, την Ιορδανία, τον Λίβανο, την Παλαιστινιακή Αρχή, την Αρμενία και κατ’ ανάλογο τρόπο εδραιώνουμε τις σχέσεις μας με τα κράτη του Αραβικού Κόλπου.
Την ίδια στιγμή, συνήψαμε μια σειρά σημαντικών αμυντικών συνεργασιών, μεταξύ άλλων, με τις ΗΠΑ, τη Ρωσία, Βρετανία, Γαλλία και Ισραήλ.
Σαν αποτέλεσμα της αναβάθμισης των σχέσεων μας με τις ΗΠΑ έγινε κατορθωτή η άρση του εμπάργκου όπλων, ενώ ευρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο οι διαβουλεύσεις για κατάργηση της θεώρησης εισόδου στην εν λόγω χώρα.
Όσον αφορά την αμυντική θωράκιση, μετατρέψαμε την Εθνική Φρουρά σε ημι-επαγγελματικό στρατό, με ταυτόχρονη μείωση της στρατιωτικής θητείας σε 14 μήνες, με παράλληλη ενίσχυση του αξιόμαχου της Εθνικής Φρουράς, την αναβάθμιση του εξοπλιστικού προγράμματος χωρίς, για λόγους ευνόητους, να υπεισέρχομαι σε λεπτομέρειε
(vix) Σε σχέση με την περιβαλλοντική πολιτική, επικυρώσαμε τη Συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή και στο ίδιο πλαίσιο σχεδιάσαμε και εφαρμόζουμε την σχετική Εθνική στρατηγική.
Επενδύσαμε στην πράσινη οικονομία με σειρά κινήτρων και χορηγιών, σχεδιάσαμε την πράσινη φορολογική μεταρρύθμιση, αυξήσαμε τα πράσινα σημεία, ενώ αναμένεται να τεθεί σε πλήρη εφαρμογή το πρόγραμμα πληρώνω όσο πετώ
Βεβαίως, γνωρίζομαι πως πολλά ακόμα πρέπει να γίνουν. Για αυτό και στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, περιλαμβάνονται μεταρρυθμίσεις και δράσεις ύψους 448 εκατομμυρίων ευρώ.
Ύστερα από δεκαετίες, για πρώτη φορά εκπονήθηκε και υλοποιείται ολοκληρωμένος σχεδιασμός για την αειφόρο ανάπτυξη του Εθνικού Δασικού Πάρκου του Ακάμα.
(x) Δίδοντας έμφαση στον πρωτογενή τομέα, προχωρήσαμε σε μέτρα στήριξης των γεωργών και κίνητρα προσέλκυσης νέων στην γεωργική απασχόληση, ενισχύοντας το επενδυτικό ενδιαφέρον για περαιτέρω τεχνολογική ανάπτυξη του τομέα, βελτιώνοντας τις αγροτικές υποδομές, αναβαθμίζοντάς τις παρεχόμενες υπηρεσίες στην ύπαιθρο και παρέχοντας μια σειρά από στοχευμένα μέτρα ενίσχυσης, ανάλογα με τον κλάδο και την περιοχή που δραστηριοποιείται ο κάθε αγρότης.
Είναι χαρακτηριστικό πως το συνολικό πόσο που καταβλήθηκε από Ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους την περίοδο 2014 – 2020 ανήλθε περίπου στα 700 εκατομμύρια ευρώ.
Προς αυτήν την κατεύθυνση δημιουργήσαμε το μητρώο αγροτών, αναδιαρθρώσαμε το θεσμό της γεωργικής ασφάλισης, εγκαθιδρύσαμε αγροτικά Κέντρα Πολιτών, ενώ προχωρήσαμε στη κατοχύρωση τοπικών προϊόντων, ως προστατευόμενα, με τελευταίο το χαλούμι, αυξάνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τις εξαγωγικές δυνατότητες του γεωργοκτηνοτροφικού τομέα.
xi) Στον τομέα της ενέργειας, υλοποιώντας μια ολοκληρωμένη ενεργειακή στρατηγική, προχωρήσαμε επιτυχώς σε νέους γύρους αδειοδοτήσεων, προσελκύοντας εταιρείες κολοσσούς και συνήψαμε σχετικές διακρατικές συμφωνίες στον τομέα της ενέργειας με χώρες της ευρύτερης περιοχής.
Εφαρμόζοντας την ίδια στιγμή μια πολιτική που στόχο έχει αφενός τη μείωση του κόστους αγοράς του ηλεκτρισμού και αφετέρου την προστασία του περιβάλλοντος και μείωση των ρύπων, δημιουργούμε τις κρίσιμες υποδομές για έλευση και εκμετάλλευση του φυσικού αερίου, με την κατασκευή του Τερματικού Σταθμού Εισαγωγής Φυσικού Αερίου, ενώ, παράλληλα, από το 2022 προχωρούμε στο άνοιγμα της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού.
Προς αυτήν την κατεύθυνση, βρίσκεται και η εμβληματική ανάπτυξη του Ενεργειακού Λιμανιού στο Βασιλικό, η οποία μας επέτρεψε να ικανοποιήσουμε αίτημα δεκαετιών με την μετακίνηση των εγκαταστάσεων των πετρελαιοειδών από την πόλη της Λάρνακας.
(xii) Την ίδια στιγμή, ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε στην υλοποίηση έργων υποδομής, με στόχο τη στήριξη των τοπικών κοινωνιών και την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των πολιτών.
Συνολικά, από το 2015 και εντεύθεν έχουν ολοκληρωθεί ή βρίσκονται σε πορεία υλοποίησης, είτε τοπικά έργα σε όλες τις Επαρχίες και κοινότητες είτε έργα κοινής ωφελείας, ύψους πέραν των 3.8 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Αυτό που θέλω να τονίσω, είναι πως ο εν λόγω σχεδιασμός, αποτελεί την μεγαλύτερη οριζόντια αναπτυξιακή επένδυση που έγινε ποτέ στην ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας, υλοποιώντας πάγια και διαχρονικά αιτήματα δεκαετιών Δήμων και κοινοτήτων.
Δεν θεωρώ σκόπιμη την όποια άλλη αναφορά, καθώς, για σκοπούς λογοδοσίας, το σύνολο των αναπτυξιακών δράσεων βρίσκεται αναρτημένο και τυγχάνει συνεχούς επικαιροποίησης στη σελίδα της Προεδρίας.
Επιτρέψετε μου όμως να προβώ σε ειδική αναφορά για μια σειρά από σημαντικότατα έργα βελτίωσης του οδικού δικτύου, καθώς και αυτά αποτελούσαν πάγια και διαχρονικά αιτήματα των πολιτών, όπως οι αυτοκινητόδρομοι Πάφου – Πόλης Χρυσοχούς, Λεμεσού – Σαϊτά, Λευκωσία – Παλαιχωρίου και Αστρομερίτη – Ευρύχου, καθώς και η τρίτη φάση του περιμετρικού Λευκωσίας, ύψους πέραν των 350 εκατομμυρίων ευρώ.
Με τα όσα έχω αναφέρει, δεν παραγνωρίζω πως, παρά τα όσα θετικά έχουν επιτευχθεί, αναπόφευκτα, έχουν διαπραχθεί και λάθη.
Οφείλω να είμαι ειλικρινής και να παραδεχθώ, με αυτοκριτική διάθεση, τις αστοχίες που παρατηρήθηκαν εκ μέρους της Κυβέρνησης σε επιμέρους τομείς πολιτικής.
Το πλέον σημαντικό είναι το θέμα του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος.
Είναι καλά γνωστό πως το Πρόγραμμα υιοθετήθηκε επί διακυβέρνησης του αείμνηστου Τάσσου Παπαδόπουλου και εν συνεχεία επί διακυβερνήσεως του αειμνήστου Δημήτρη Χριστόφια και βεβαίως, συνεχίστηκε επί της παρούσης
Όπως είναι επίσης γνωστό πως το 2013 ο κίνδυνος χρεωκοπίας της χώρας, μας ανάγκασε στη διαμόρφωση ελκυστικότερων κινήτρων για προσέλκυση επενδύσεων μέσω του Προγράμματος.
Δυστυχώς και το ομολογώ, δεν υπήρξε η αναγκαία επιμέλεια από την Κυβέρνηση ως προς την αντιμετώπιση των κενών, των ελλείψεων και των αδυναμιών ενός Προγράμματος που, από την αρχή υιοθέτησης του το 2007, λόγω ελλιπούς νομοθετικού πλαισίου και του επιβαλλομένου εποπτικού ελέγχου, έτυχε κατάχρησης από επιτήδειους.
Προσφάτως, εξεδόθη η τελική έκθεση και το πόρισμα της Ερευνητικής Επιτροπής υπό τον κ. Μύρωνα Νικολάτο.
Η θέση μου για την τελική έκθεση ταυτίζεται απόλυτα με τα όσα ο Γενικός Ελεγκτής ανέφερε, με γραπτή ανακοίνωση του στις 04 Μαΐου για την ενδιάμεση έκθεση της Επιτροπής, όπου, μεταξύ άλλων, χαρακτήριζε το πόρισμα ως «εκτενές, καλά δομημένο και τεκμηριωμένο».
Ταυτίζεται, επίσης, απόλυτα και με το τελικό πόρισμα της Επιτροπής, όπου καταλογίζονται ευθύνες είτε στην παρούσα είτε στις προηγούμενες Κυβερνήσεις, είτε στη Βουλή των Αντιπροσώπων, είτε σε λειτουργούς της Δημόσιας Υπηρεσίας είτε σε παρόχους.
Παρά ταύτα, δεν θα επικαλεστώ το πόρισμα για να αποποιηθώ των δικών μου ευθυνών. Ευθαρσώς αναγνωρίζω όλα όσα αφορούν τη διακυβέρνηση μου
Για αυτό και δεν διστάζω, με παρρησία, να απολογηθώ και να ζητήσω τη συγνώμη του λαού για τα δικά μας λάθη, τα οποία έγιναν η αιτία να προκληθεί μια πρωτοφανής πολιτική οξύτητα που στις πλείστες περιπτώσεις υπερέβαινε τα όρια του πολιτικού πολιτισμού, με απαξιωτικούς ισχυρισμούς, προσωπικές επιθέσεις και κατασυκοφάντηση τόσο του ιδίου όσων και μελών της Κυβέρνησης μου.
Εκείνο που θέλω να επισημάνω είναι πως, κατ’ αντίθεση των όσων έγινε προσπάθεια να μου αποδοθούν, πουθενά στο πόρισμα δεν διαπιστώνονται ή αποδίδονται ελατήρια καταδολίευσης ή διαφθοράς, είτε του Προέδρου είτε των μελών της Κυβερνήσεως.
Θα επαναλάβω: Δεν επικαλούμαι ελαφρυντικά για τις ευθύνες σε όποιους άλλους το πόρισμα καταλογίζει. Για αυτό και θέλω για άλλη μια φορά να απολογηθώ για τα όσα είδαν το φως της δημοσιότητας και προκάλεσαν αισθήματα δυσπιστίας στους πολίτες.
Θεωρώ οφειλόμενο να σας εξομολογηθώ πως τα όσα διαδραματιστήκαν με αφορμή το Επενδυτικό Πρόγραμμα, αποτέλεσαν για μένα την οδυνηρότερη περίοδο κατά την 40χρονη παρουσία μου στην πολιτική ζωή του τόπου.
Το πλέον σημαντικό που καταμαρτυρεί τη καλή τη πίστει διάπραξη των λαθών που προανέφερα, αποτελεί και το υπερτονίζω, η άμεση λήψη συγκεκριμένων μέτρων αλλά και η αποφασιστικότητα της Κυβέρνησης σε δίωξη όσων εμπλέκονται σε ποινικά ή πειθαρχικά αδικήματα.
Να υπενθυμίσω, πως ευθύς μετά τα δημοσιεύματα διεθνούς δημοσιογραφικού δικτύου, αποφασίστηκε:
(i) O οριστικός τερματισμός του Προγράμματος.
(ii) Η σύσταση της Επιτροπής Αποστέρησης Υπηκοοτήτων από όσους δολίως την απέκτησαν.
(iii) Διορίστηκε Ερευνητική Επιτροπή, με οιονεί δικαστικές εξουσίες, υπό τον κύριο Μύρωνα Νικολάτο, η οποία ήδη εξέδωσε ένα Πόρισμα που γίνεται καθολικά αποδεκτό ως αντικειμενικό και τεκμηριωμένο, με απόδοση ευθυνών, αλλά και σωρεία συστάσεων.
Με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, διυπουργική Επιτροπή θα μελετήσει τις επισημάνσεις της Επιτροπής προκειμένου να υιοθετήσει πρακτικές που θα αποτρέπουν ανάλογα κενά και αδυναμίες σε αποφάσεις ή προγράμματα που υιοθετούνται σε όλο το φάσμα της Δημόσιας Διοίκησης. Κυρίες και Κύριοι,
Παραμένουν 20 μήνες διακυβέρνησης. Είναι σε αυτό το πλαίσιο που καλώ και αναμένω τόσο από τους νέους, όσο και από τους υφιστάμενους Υπουργούς, Υφυπουργούς και τα άλλα μέλη της Κυβέρνησης, να εντατικοποιήσουν τις προσπάθειές τους και, μέσω της σκληρής δουλειάς και προσήλωσης στο όραμα που έχουμε θέσει, να καταβάλουν το άπαν των δυνάμεών τους, για την επίτευξη των εθνικών στόχων που άπτονται των αρμοδιοτήτων των χαρτοφυλακίων τους.
Στόχοι που έχουν ήδη καθορισθεί και αφορούν την υλοποίηση των εξαγγελιών του Προγράμματος Διακυβέρνησης του 2013 και 2018, αλλά και των μεταρρυθμίσεων και επενδυτικών δράσεων του Εθνικού Σχεδίου «Κύπρος – το αύριο».
Είναι ένας μετασχηματισμός για την υλοποίηση του οποίου θα αξιοποιηθούν πλήρως:
(α) Το 1.2 δισεκατομμύρια ευρώ που προβλέπει το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
(β) Το 1.8 δισεκατομμύρια ευρώ που προβλέπεται για την ίδια περίοδο από τα Ταμεία Πολιτικής Συνοχής, μέσω του Προγράμματος ΘΑΛΕΙΑ.
(γ) Το 1.4 δισεκατομμύρια ευρώ που, σύμφωνα με τη μελέτη αντικτύπου θα προκύψουν από ιδιωτικές επενδύσεις ή συμπράξεις.
(δ) Ενώ, επιπρόσθετα, οι ετήσιες δαπάνες του προϋπολογισμού θα προσαρμοστούν και κατανεμηθούν σύμφωνα με τους άξονες του νέου αναπτυξιακού μοντέλου.
Ένα σχέδιο που παίρνει σάρκα και οστά στις 8 Ιουλίου με την παρουσία της Πρόεδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κυρίας Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία θα δόσει την τελική έγκριση για το εθνικό σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Όπως έχω αναφέρει και κατά την παρουσίαση του Σχεδίου «Κύπρος – το αύριο», πρόκειται για ένα συνολικό οικονομικό και κοινωνικό μετασχηματισμό.
Οδηγεί οικονομία, τεχνολογία, νοοτροπίες και θεσμούς σε μια νέα εποχή και επιδίωξη.
Είναι μια κορυφαία πρόκληση ώστε η χώρα να συμβαδίζει με τις επιταγές της σύγχρονης εποχής, σε εάν περιβάλλον ανταγωνιστικότητας, περιβαλλοντικής και ψηφιακής προσαρμογής και ανάπτυξης.
Θέλω να επισημάνω πως οι δράσεις του Σχεδίου «Κύπρος – το αύριο», στην ολοκληρωμένη του μορφή, περιλαμβάνει 58 συνολικά μεταρρυθμίσεις και 76 αναπτυξιακές επενδύσεις, που αποτελούν την μεγαλύτερη μεταρρυθμιστική και αναπτυξιακή παρέμβαση από εγκαθιδρύσεως της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Πρόκειται για ένα Εθνικό Σχέδιο που ετοιμάστηκε με τη συνδρομή και τις σχετικές εισηγήσεις που υποβλήθηκαν από την αρμόδια Τεχνική Επιτροπή που είχε συσταθεί με τη συμμετοχή όλων των πολιτικών κομμάτων και η οποία θα συνεχίσει το έργο της, με στόχο την υλοποίηση των απαιτούμενων μεταρρυθμίσεων στους τομείς, μεταξύ άλλων:
(i) Της δημόσιας υπηρεσίας.
(ii) Tης τοπικής αυτοδιοίκησης.
(iii) Tης δικαιοσύνης.
(iv) Της καταπολέμησης της διαφθοράς.
(v) Της έρευνας και καινοτομίας.
(vi) Tου ψηφιακού μετασχηματισμού.
(vii) Της παιδείας.
(viii) Της κοινωνικής ευημερίας και ενσωμάτωσης.
(ix) Της πράσινης οικονομίας και της κλιματικής ουδετερότητας.
(x) Των βιώσιμων μεταφορών.
Αυτό κυρίες και κύριοι Υπουργοί είναι το όραμα και οι στόχοι που θέτουμε για τους επόμενους 20 μήνες διακυβέρνησης.
Για την επίτευξη του απαιτείται πίστη και αφοσίωση στο στόχο, αποφασιστικότητα, σωστός προγραμματισμός, συνέργειες μεταξύ Υπουργείων και υπηρεσιών και χρονική συνέπεια.
Δεν πρέπει βεβαίως να παραγνωρίζεται πως για επιτυχία του οράματος και του στόχου επιβεβλημένη καθίσταται η συνεργασία όλων των θεσμών της χώρας, με προεξάρχουσα την Κυβέρνηση, το νομοθετικό σώμα, τη δημόσια υπηρεσία και τους κοινωνικούς εταίρους.
Δεν έχω καμία αμφιβολία πως το μεγάλο αυτό εγχείρημα, θα τύχει της στήριξης του συνόλου των κοινοβουλευτικών κομμάτων και όσων άλλων εμπλέκονται, αφού οι στόχοι που τίθενται δεν έχουν ιδεολογικό χρώμα ή τις όποιες άλλες σκοπιμότητες.
Η υλοποίηση του Προγράμματος θα συνιστά καθολική επιτυχία του πολιτικού συστήματος.
Αυτό που διακυβεύεται δεν είναι η πολιτική πορεία κάποιου από εμάς, το μέλλον οποιουδήποτε πολιτικού σχηματισμού, αλλά το μέλλον των επόμενων γενεών, της ίδιας της πατρίδας μας.
Κυρίες Δράκου και Παρισίνου, Κύριοι Χατζηπαντέλα, Πελεκάνου, Ιωσήφ και Σεντώνα,
Αναλαμβάνετε σήμερα τις καθ’ όλα τιμητικές θέσεις των Υπουργών Υγείας και Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, του Κυβερνητικού Εκπροσώπου και της Αναπληρώτριας Κυβερνητικού Εκπροσώπου, του Διευθυντή Γραφείου Τύπου της Προεδρίας και του Επιτρόπου του Πολίτη.
Οι διορισμοί σας βασίστηκαν στις ακαδημαϊκές σας γνώσεις, στην άρτια επιστημονική σας κατάρτιση, στον επαγγελματισμό και τις εμπειρίες σας, αλλά και στο ήθος και εντιμότητα που σας χαρακτηρίζουν.
Αναλαμβάνοντας τα καθήκοντά σας, καλείσθε να εργαστείτε έχοντας ως γνώμονα και ηθική υποχρέωση το καλώς νοούμενο συμφέρον της πατρίδας αλλά και των πολιτών, τους οποίους έχουμε εντολή να υπηρετούμε, αλλά και να λογοδοτούμε, με απόλυτο σεβασμό.
Είμαι απολύτως πεπεισμένος ότι, έχοντας πλήρη συναίσθηση της ευθύνης που αναλαμβάνετε, θα φανείτε αντάξιοι των προσδοκιών που συνοδεύουν τον διορισμό σας.
Σας εύχομαι κάθε επιτυχία στην επιτέλεση της ομολογουμένως απαιτητικής αποστολής που καλείσθε από σήμερα να υπηρετήσετε και να φέρετε εις πέρας»