Η πανδημία του κορονοϊού που βιώνουμε είναι πρωτοφανής. Πρωτοφανής λοιπόν, οφείλει να είναι και η κοινή μας αντίδραση στις προκλήσεις που προέκυψαν από την έξαρση του ιού. Ενώ οι κυβερνήσεις και η κοινωνία των πολιτών ανά την υφήλιο παλεύουν ούτως ώστε να αναχαιτίσουν την παγκόσμια πανδημία, οι οικονομίες μας έχουν πληγεί όσο ποτέ άλλοτε και η προσωπική και επαγγελματική μας ζωή έχουν διαταραχθεί μαζικά. Η έρευνα και η καινοτομία αποδείχθηκαν τα πιο ισχυρά και εποικοδομητικότερα εργαλεία στην προσπάθεια μας να αρχίσουμε να επιστρέφουμε σε ένα «νέο φυσιολογικό τρόπο ζωής».
Οι ερευνητές και οι φορείς καινοτομίας εργάζονται ασταμάτητα ούτως ώστε να κατανοήσουν καλύτερα τον νέο ιό, καθώς αυτός είναι ο μοναδικός τρόπος με τον οποίο μπορούμε να αναπτύξουμε αποτελεσματικές θεραπείες και διαγνώσεις και να διαθέσουμε το εμβόλιο που αναμένει εναγωνίως η διεθνής κοινότητα.
Αντιμέτωποι με την οικονομική ανασφάλεια και την αδυναμία αξιολόγησης των μακροπρόθεσμων επιπτώσεων της πανδημίας, η έρευνα και η καινοτομία θα καθοδηγήσουν την Ευρώπη στην πράσινη αλλά και τη ψηφιακή μετάβαση.
Εξάλλου, η έρευνα και η καινοτομία δεν έχουν χάσει την ικανότητα να λειτουργούν σαν μοχλοί ανάπτυξης, δημιουργίας θέσεων εργασίας και ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας. Ωστόσο, η Ευρώπη χρειάζεται έναν κατάλληλο και προσαρμοσμένο στον επιδιωκόμενο σκοπό προϋπολογισμό. Έναν προϋπολογισμό, του οποίου η ισχυρή έρευνα και η καινοτομία θα αποτελούν τη ραχοκοκαλιά. Μετά από αρκετούς μήνες, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα επιστρέψει στον προηγούμενο σχεδιασμό για τον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ. Οι προσεχείς εβδομάδες θα είναι ζωτικής σημασίας, ούτως ώστε ο μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της ΕΕ να μπει στο σωστό δρόμο.
Η έρευνα και η καινοτομία αποτελούν κινητήρια δύναμη για τη συνολική ανάπτυξη. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δημιούργησε το μεγαλύτερο πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας στον κόσμο: το «Horizon 2020». Το εκτιμώμενο όφελος για το ΑΕγχΠ από το πρόγραμμα «Horizon 2020» φτάνει τα 400 – 600 δισεκατομμύρια ευρώ έως το 2030, καθώς προωθείται η ανάπτυξη δραστηριοτήτων έντασης γνώσης, οι οποίες αποτελούν πάνω από το 33% της συνολικής απασχόλησης στην Ευρώπη.
Ατενίζοντας ένα πολύ απαιτητικό μέλλον, βρισκόμαστε τώρα στα τελικά στάδια της προετοιμασίας ενός ακόμη πιο φιλόδοξου προγράμματος – διαδόχου του «Horizon 2020», του προγράμματος «Horizon Europe». Το φιλόδοξο αυτό πρόγραμμα-πλαίσιο της ΕΕ για την έρευνα και την καινοτομία, διαθέτει ισχυρά εργαλεία και νέες προσεγγίσεις, όπως νέες συμπράξεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα και αποστολές μεγάλης κλίμακας που θα μας βοηθήσουν να επιτύχουμε “ουδετερότητα σε σχέση με το κλίμα”, έως το 2050. Η ικανότητα της Ευρώπης να διαχειριστεί την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές και τον ψηφιακό μετασχηματισμό βασίζεται στην ανάπτυξη και την επικαιροποίηση αναφορικά με τις νέες τεχνολογίες και την καινοτομία. Εάν θέλουμε να επιτύχουμε τον πιθανό στόχο της μείωσης των εκπομπών CO2 κατά 50% έως το 2030, που είναι μετασχηματιστικής φύσης για όλους τους βιομηχανικούς τομείς της Ευρώπης, χρειαζόμαστε συντονισμένες προσπάθειες και ένα ισχυρό «Horizon Europe».
Στις 27 Μαΐου 2020, η Επιτροπή πρότεινε να ενισχυθεί το πρόγραμμα «Horizon Europe» με 13,5 δισεκατομμύρια ευρώ επιπλέον, μέσω του εργαλείου ανάκαμψης «Next Generation EU». Το πρόγραμμα θα ανέλθει συνολικά σε 94,4 δισεκατομμύρια ευρώ. Τα επιπρόσθετα αυτά χρήματα θα μας επιτρέψουν να εστιάσουμε περισσότερο στην έρευνα και θα διευκολύνουν την ζωτικής σημασίας έρευνα στον τομέα της υγείας, της ανθεκτικότητας, της πράσινης μετάβασης και της ψηφιακής μετάβασης.
Τώρα χρειαζόμαστε τα κράτη μέλη – χρειαζόμαστε η Κύπρος – να βοηθήσουν την Ευρώπη να ανακάμψει μέσω επιστημονικών επιτευγμάτων, και να συμφωνήσουμε σε έναν φιλόδοξο προϋπολογισμό για το πρόγραμμα «Horizon Europe». Η διασφάλιση επαρκούς χρηματοδότησης για το πρόγραμμα «Horizon Europe», συνεπάγεται όχι μόνο τη δημιουργία έως και 100.000 θέσεων εργασίας σε δραστηριότητες έρευνας και καινοτομίας έως το 2027, αλλά αποτελεί και μια τεράστια επένδυση στις οικονομίες μας.
Ταυτόχρονα, οι αρμόδιοι Υπουργοί για θέματα Έρευνας των κρατών μελών, πρέπει να επισπεύσουν τη συζήτηση για τα εκκρεμή ζητήματα του «Horizon Europe», ούτως ώστε να αποφευχθεί μια καθυστέρηση στην έναρξη του σημαντικού αυτού Προγράμματος που θα μας βοηθήσει να καταπολεμήσουμε τις μακροπρόθεσμες συνέπειες αυτής της πανδημίας και να προετοιμαστούμε καλύτερα. Θα βοηθήσει στην καταπολέμηση του καρκίνου, στην ανακάλυψη νέων λύσεων για πόλεις που συμβάλλουν στην κλιματική ουδετερότητα, στην παροχή ενέργειας και επισιτιστικής ασφάλειας, στην καλύτερη φροντίδα της ποιότητας των ωκεανών μας, καθώς και θα μας βοηθήσει να προετοιμαστούμε για τις αναπόφευκτες κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές που επέρχονται. Ας μην χάσουμε αυτή την ευκαιρία.
Ευρωπαία Επίτροπος για θέματα Καινοτομίας, Έρευνας, Πολιτισμού, Εκπαίδευσης και Νεολαίας, κα Mariya Gabriel
Ευρωβουλευτής Λευτέρης Χριστοφόρου