Οι ορμόνες είναι χημικοί αγγελιοφόροι, που επηρεάζουν σχεδόν όλες τις πτυχές της ανθρώπινης λειτουργίας. Είναι υπεύθυνες για πολλά «θαύματα» μέσα στο σώμα μας και αρκούν λίγα λεπτά άσκησης για να αποτελέσουν το έναυσμα για την δραστηριοποίησή τους.
Ας δούμε λοιπόν τι μπορέι να κάνουν 8 από τις ορμόνες του σώματος:
1. Οι ενδορφίνες
Πρόκειται για ενδογενή οπιοειδή από την υπόφυση που μπλοκάρουν τον πόνο, μειώνουν την όρεξη, δημιουργούν ένα αίσθημα ευφορίας και μειώνουν την ένταση και το άγχος. Μετά από αρκετούς μήνες τακτικής άσκησης, μπορείτε να αναπτύξετε μια αυξημένη ευαισθησία στις ενδορφίνες (υψηλότερη από το πιο ψηλό επίπεδο των ίδιων των ενδορφινών) και αυτές που παράγονται τείνουν να μείνουν στο αίμα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Αυτό καθιστά πλέον ευκολότερη τη διάρκεια της άσκησης (δεν αισθάνεστε καθόλου πόνο) και έτσι η άσκηση μπορεί να γίνει σε υψηλά επίπεδα και να διαρκέσει μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
2. Αυξητική ορμόνη
Διεγείρει την πρωτεϊνική σύνθεση (μυϊκός τόνος/ανάπτυξη) και τη δύναμη των οστών, ενισχύει τους τένοντες, τους συνδέσμους και το χόνδρο. Μειώνει την χρήση της γλυκόζης και αυξάνει την χρήση του λίπους ως καυσίμου κατά τη διάρκεια της άσκησης. Αυτό βοηθά στη μείωση του σωματικού λίπους και στη διατήρηση της γλυκόζης στο αίμα σε φυσιολογικά επίπεδα, γεγονός που βοηθά να ασκείστε για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Η απελευθέρωση της αυξητικής ορμόνης από την υπόφυση του εγκεφάλου αυξάνεται με την αύξηση του χρόνου της αερόβιας άσκησης, ιδιαίτερα αν αυτή είναι πιο έντονη.
3. Τεστοστερόνη
Μια σημαντική ορμόνη, τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες για τη διατήρηση των μυών, του όγκου και της δύναμης, που αυξάνει τον βασικό μεταβολικό ρυθμό (μεταβολισμός) και μειώνει το σωματικό λίπος. Παράλληλα, τονώνει το αίσθημα της αυτοπεποίθησης. Παράγεται τόσο από τις ωοθήκες στις γυναίκες, όσο και από τους όρχεις στους άνδρες. Οι γυναίκες έχουν περίπου το 1/10 της τεστοστερόνης που έχουν οι άνδρες, αλλά ακόμα και σ’ αυτό το μικρότερο επίπεδο η συγκεκριμένη ορμόνη παίζει ρόλο στη λίμπιντο και στην ένταση του οργασμού. Η παραγωγή της τεστοστερόνης στις γυναίκες αρχίζει να μειώνεται όσο η γυναίκα προσεγγίζει στην εμμηνόπαυση. Στους άνδρες αρχίζει να μειώνεται ήδη από τα 40 χρόνια τους. Τα επίπεδα της τεστοστερόνης στο αίμα αυξάνονται με την άσκηση τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες και έχει αποδειχθεί πως αρκεί ένα 20λεπτο πρόγραμμα γυμναστικής για να διατηρήσει τα επίπεδά της υψηλά στο αίμα για ένα τρίωρο μετά από την άσκηση.
4. Οιστρογόνα
Το πλέον βιολογικά δραστικό οιστρογόνο, η 17-βήτα οιστραδιόλη, αυξάνει τη διάσπαση του λίπους από τις «λιπαποθήκες» του σώματος, ώστε να μπορέσει να χρησιμοποιηθεί ως καύσιμο, αυξάνει τον μεταβολικό ρυθμό (μεταβολισμός), ανεβάζει τη διάθεση και αυξάνει τη λίμπιντο. Αυτή η ορμόνη είναι σε πολύ υψηλά επίπεδα στο αίμα στις γυναίκες, αλλά οι ωοθήκες αρχίζουν να παράγουν λιγότερη, όσο η γυναίκα αρχίζει να πλησιάζει στην εμμηνόπαυση. Το ποσό της 17-βήτα οιστραδιόλης που εκκρίνεται από τις ωοθήκες, αυξάνεται με την άσκηση και τα επίπεδά της στο αίμα μπορούν να παραμείνουν αυξημένα για μία έως τέσσερις ώρες μετά την άσκηση.
5. Θυροξίνη
Μια ορμόνη που παράγεται από τον θυρεοειδή αδένα, η θυροξίνη, αυξάνει το μεταβολικό ρυθμό σχεδόν σε όλα τα κύτταρα του σώματος. Αυτή η αύξηση του μεταβολικού ρυθμού βοηθά τον άνθρωπο να γίνει πιο ενεργητικός και επίσης προκαλεί το «ξόδεμα» των θερμίδων, επομένως είναι σημαντική για την απώλεια βάρους. Τα επίπεδα της θυροξίνης στο αίμα αυξάνονται κατά περίπου 30% με την άσκηση και παραμένουν αυξημένα για αρκετές ώρες μετά (όσο πιο έντονη είναι η άσκηση και πιο μεγάλης διάρκειας τόσο περισσότερη ώρα παραμένουν υψηλά τα επίπεδα της ορμόνης στο αίμα). Η τακτική άσκηση μπορεί επίσης να αυξήσει τα επίπεδα της θυροξίνης ακόμα και σε κατάσταση ηρεμίας.
6. Επινεφρίνη
Μια ορμόνη που παράγεται κυρίως από το μυελό των επινεφριδίων που αυξάνει την ποσότητα του αίματος που αντλεί η καρδιά και κατευθύνει τη ροή του εκεί που χρειάζεται. Διεγείρει την διάσπαση του γλυκογόνου (αποθηκευμένος υδατάνθρακας) στους ενεργούς μύες και το ήπαρ, για να χρησιμοποιηθεί ως καύσιμο. Ακόμη, διεγείρει τη διάσπαση του λίπους (στο αποθηκευμένο λίπος και στους ενεργούς μύες) για να χρησιμοποιηθεί επίσης ως καύσιμο. Η ποσότητας της επινεφρίνης που απελευθερώνεται από τον μυελό των επινεφριδίων είναι ανάλογη με την ένταση και τη διάρκεια της άσκησης.
7. Γλυκαγόνη
Είναι μια ορμόνη που εκκρίνεται επίσης από το πάγκρεας, αλλά η δουλειά της είναι να αυξήσει τα επίπεδα της γλυκόζης (σάκχαρο του αίματος) στο αίμα. Οταν τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα είναι πάρα πολύ χαμηλά, η γλυκαγόνη εκκρίνεται και προκαλεί την αποθήκευση των υδατανθράκων (γλυκογόνο) στο ήπαρ για να απελευθερωθούν στο ρεύμα του αίματος και να αυξήσουν και πάλι το σάκχαρο στο αίμα στα φυσιολογικά επίπεδα.
Επίσης, προκαλεί τη διάσπαση του λίπους, προκειμένου να μπορέσει να χρησιμοποιηθεί ως καύσιμο. Η γλυκαγόνη τυπικά αρχίζει να εκκρίνεται μετά από 30 λεπτά άσκησης, όταν τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα μπορεί να αρχίσουν να μειώνονται.
8. Ινσουλίνη
Μια σημαντική ορμόνη για τη ρύθμιση (μείωση) των επιπέδων της γλυκόζης στο αίμα, είναι αυτή που κατευθύνει την γλυκόζη, τα λιπαρά οξέα και τα αμινοξέα στα κύτταρα. Η έκκριση της ινσουλίνης από το πάγκρεας αυξάνεται ως απόκριση σε μια αύξηση των επιπέδων της ζάχαρης στο αίμα, όπως συμβαίνει συχνά μετά από ένα γεύμα. Τυπικά, όσο μεγαλύτερο είναι το γεύμα, ή όσο μεγαλύτερη είναι η ποσότητα των απλών σακχάρων που καταναλώνονται, τόσο μεγαλύτερη είναι η απόκριση της ινσουλίνης.
Αυτός είναι ένας καλός λόγος για να τρώτε μικρά και συχνά γεύματα, ώστε να περιοριστεί η κατανάλωση της ζάχαρης και των επεξεργασμένων τροφίμων, όπως ψωμί, ζυμαρικά και ρύζι. Τα μη επεξεργασμένα τρόφιμα και οι τροφές ολικής αλέσεως είναι πιο υγιεινές επιλογές. Τα επίπεδα της ινσουλίνης αρχίζουν να μειώνονται περίπου 10 λεπτά μετά από μια αερόβια άσκηση και θα συνεχίσουν να μειώνονται για περίπου 70 λεπτά μετά την άσκηση. Η τακτική άσκηση αυξάνει την ευαισθησία του κυττάρου στην ινσουλίνη σε κατάσταση ηρεμίας, οπότε απαιτείται λιγότερη από τη συγκεκριμένη ορμόνη.
Την επόμενη φορά που θα γυμναστείτε, σκεφτείτε όλα τα υπέροχα πράγματα που συμβαίνουν με τις ορμόνες σας.