Ολιστική παιδεία – Το αύριο του σήμερα

Της Μισιέλ Κκέλη*

Τις τελευταίες δεκαετίες, η γνώση μας σχετικά με την παιδική ανάπτυξη, ψυχοσύνθεση και δυναμική έχει επεκταθεί ραγδαία και μαζί με αυτές και οι διδακτικές μέθοδοι. Η ολιστική προσέγγιση έχει πλέον αρχίσει να κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος και ομολογουμένως, αποτελεί μια συναρπαστική και ενδιαφέρουσα εναλλακτική στις παραδοσιακές διδακτικές μεθόδους.

Η ολιστική προσέγγιση στην παιδεία συνιστά ένα πλαίσιο εργασίας, που λειτουργεί τόσο προληπτικά όσο και θεραπευτικά για τα σχολικά συστήματα που έχουν αποδειχτεί δυσλειτουργικά και αναποτελεσματικά.

Βασίζεται στην προϋπόθεση ότι κάθε άτομο βρίσκει το νόημα και το σκοπό στη ζωή, μέσα από τη σχέση του με την κοινότητα, το φυσικό κόσμο και τις πνευματικές αξίες, όπως τη γαλήνη και την ενσυναίσθηση. Η μεθοδολογία της ολιστικής παιδείας στηρίζεται στην κατάλληλη προετοιμασία των παιδιών προς τις προκλήσεις που θα αντιμετωπίσουν στη ζωή και όχι μόνο στην ακαδημαϊκή ή επαγγελματική τους καριέρα. Σύμφωνα με την ολιστική προσέγγιση, τα παιδιά μαθαίνουν για τη διάπλαση του εαυτού τους, την προσωπική, κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη, την ανθεκτικότητα, τη διαμόρφωση υγιών σχέσεων και προ- κοινωνικής συμπεριφοράς.

Η παιδεία δεν αφορά πια μόνο την αυστηρή, στείρα γνώση και τις μετρήσιμες δεξιότητες. Τα παρελθοντικά εκπαιδευτικά παραδείγματα βασίζονταν στις «κατά μέσο όρο» καλές επιδόσεις και στη συστηματοποίηση της γνώσης. Τα παιδιά χρειαζόταν να απομνημονεύουν πληροφορίες και να περνούν από συνεχείς εξετάσεις. Και αυτή η προσέγγιση δεν έχει αποδειχθεί μόνο αναποτελεσματική, αλλά και ψυχολογικά επιζήμια για τους μαθητές.

Η τέχνη της ολιστικής παιδείας βρίσκεται στην προσαρμοστικότητα και στην ανταπόκριση στις διαφορετικές ολιστικές μεθόδους. Το μεγαλύτερο όφελος της ολιστικής, όμως, προσέγγισης, δεν είναι η νοητική ανάπτυξη, αλλά η αλληλεπίδραση αυτής με την ψυχολογική και συναισθηματική ανάπτυξη. Η ολιστική παιδεία δίνει περιθώριο στα παιδιά να αναπτύξουν παράλληλα καλύτερες επικοινωνιακές και κοινωνικές δεξιότητες, μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και ικανότητα να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους. Τροφοδοτούνται τα εσωτερικά τους κίνητρα, που τους επιτρέπουν να έχουν όνειρα για τη ζωή τους και έτσι να ανανεώνεται συνεχώς η περιέργεια και η επιθυμία τους για μάθηση. Όλα αυτά επιτυγχάνονται μέσω της ενσωμάτωσης και της εξατομίκευσης του εκπαιδευτικού συστήματος και όχι μέσω της αφομοίωσης και της αυταρχικότητάς του.

Η ολιστική παιδεία έχει υποστηρίξει από καιρό ότι κάποια πράγματα μπορούν να διδαχθούν μόνο μέσω εμπειρίας, ενώ άλλα πράγματα οι μαθητές μπορούν να τα μάθουν μόνο θεωρητικά. Για παράδειγμα, μπορούμε να μάθουμε ποδήλατο μόνο μέσα από την εμπειρία της οδήγησής του, ενώ καμία εμπειρία δεν μπορεί να μας διδάξει την απόσταση από τη Γη στον ήλιο για την οποία μπορούμε μόνο μέσω μαθηματικών πράξεων να υπολογίσουμε. Και οι δύο μορφές μάθησης είναι σημαντικές και αυτό εξασφαλίζουμε στους μαθητές μας στο International School of Paphos (ISOP).

Προωθώντας τη συνεργασία και όχι τον ανταγωνισμό στις τάξεις, οι μαθητές του ISOP αισθάνονται ομαδικότητα και συντροφικότητα. Χρησιμοποιώντας τεχνικές διδασκαλίας που συμπεριλαμβάνουν εμπειρίες πραγματικού βίου και δραματικές τέχνες σε αντίθεση με την απλή αποστήθιση πληροφοριών, οι εκπαιδευτικοί καλλιεργούν στους μαθητές την αγάπη για τη μάθηση. Ενθαρρύνοντας τον προβληματισμό και όχι την παθητική μάθηση, οι μαθητές αναπτύσσουν δεξιότητες που θα τους χρησιμεύσουν καθ’ όλη την πορεία της ζωής τους.

Στόχος μας είναι να αναπτύξουμε, να βοηθήσουμε, να στηρίξουμε και να προωθήσουμε δομές για όλες τις πτυχές της ανθρώπινης ζωής. Δομές που βασίζονται στο σεβασμό της αξιοπρέπειας και της αξίας κάθε ανθρώπου, στην ανάπτυξη υγιούς αυτοπεποίθησης, στο σεβασμό για το περιβάλλον και στη δυνατότητα ειρηνικής διαβίωσης στην παγκόσμια κοινότητα.

*School Counsellor του International School of Paphos