Τα περί Κυπριακού και το ενδεχόμενο άμεσης ή μη επανέναρξης των διαπραγματεύσεων, σχολίασε σε δηλώσεις στο Τρίτο Πρόγραμμα του Ραδιοφώνου ΡΙΚ και στην εκπομπή «Πρωινό Δρομολόγιο», ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος κ. Νίκος Χριστοδουλίδης.
Το πλήρες κείμενο των ερωτωαπαντήσεων ακολουθεί:
«Ερώτηση: Έχετε κάποιο σχόλιο σχετικά με τις εκλογές στη Γερμανία;
Απάντηση: Η άνοδος της ακροδεξιάς είναι το στοιχείο που κυριαρχεί και στον σημερινό ευρωπαϊκό Τύπο, αλλά και αυτό που προβληματίζει την Ε.Ε. Όσον αφορά στα δικά μας, θα πρέπει πρώτα να δούμε ποια κόμματα θα συμμετέχουν στην κυβέρνηση και πώς θα γίνει η κατανομή των υπουργείων. Αντιλαμβάνεστε ότι από τα κόμματα που φαίνεται ότι θα συμμετέχουν με την κ. Μέρκελ για τον σχηματισμό κυβέρνησης, δεν έχουν όλα την ίδια άποψη σε σχέση με την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας. Άρα, εκεί εστιάζεται και η δική μας προσοχή και αναμένουμε να δούμε πώς θα εξελιχθούν οι διεργασίες και πώς θα επηρεαστεί η γενικότερη πολιτική της Γερμανίας στα θέματα της Τουρκίας.
Ερώτηση: Όσον αφορά στο Κυπριακό είναι πιο σαφή τα πράγματα για το επόμενο διάστημα;
Απάντηση: Υπήρξαν πέντε σημαντικές συναντήσεις του Προέδρου της Δημοκρατίας σχετικά με το Κυπριακό, από τις οποίες προκύπτει το ίδιο συμπέρασμα.
Η συνάντηση του Προέδρου της Δημοκρατίας με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ δεν ήταν 10 λεπτά, όπως λένε κάποια δημοσιεύματα, αλλά διήρκεσε πάνω από 20 λεπτά και ήταν πολύ ουσιαστική.
Το δεύτερο, ήταν η συζήτηση με τον Αμερικανό Αντιπρόεδρο, την Βρετανίδα Πρωθυπουργό και τους Υπουργούς Εξωτερικών της Ρωσίας και της Κίνας.
Απ’ αυτές τις πέντε συναντήσεις, σε σχέση με το Κυπριακό προκύπτουν δύο δεδομένα. Το πρώτον, αφορά στην προσπάθεια επανέναρξης των συνομιλιών. Υπάρχει η ταύτιση για την ανάγκη προετοιμασίας μιας νέας προσπάθειας, αφού αυτή τη στιγμή η Τουρκία δεν είναι έτοιμη για επανέναρξη των συνομιλιών. Είναι κάτι που ακούστηκε σε όλες τις συναντήσεις και μεταφέρθηκε και από την ίδια την Τουρκία σε συναντήσεις που είχε. Δεύτερον, είναι ότι αυτές οι δηλώσεις που έγιναν αμέσως μετά από το Crans – Montana περί σχεδίου Β’ ή Γ’ σχετικά με τη μορφή της επιδιωκόμενης λύσης φαίνεται – πάντοτε σύμφωνα με τις συζητήσεις που είχαμε – να απομακρύνεται ως στόχος της τουρκικής κυβέρνησης.
Αυτή τη στιγμή, η προτεραιότητα της Τουρκίας δεν είναι το Κυπριακό. Υπάρχουν άλλα θέματα σε σχέση με το τι γίνεται στην περιοχή. Να δούμε τις εξελίξεις με το δημοψήφισμα στο Βόρειο Ιράκ. Υπάρχουν κάποιες εκλογικές διαδικασίες στην Ευρώπη, όπως αυτήν που είδαμε στη Γερμανία και αυτήν που θα υπάρχει στην Αυστρία σε λίγο διάστημα και θα πρέπει να αναμένουμε αυτές τις εξελίξεις για να δούμε τι θα γίνει με την επανέναρξη των συνομιλιών όσον αφορά στο Κυπριακό. Αυτό ήταν το μήνυμα που μετέφερε η ίδια η Τουρκία, καθώς και ο ΓΓ ΟΗΕ. Στη συζήτηση αναφέρθηκε ότι υπάρχει ένα θετικό και ένα αρνητικό νέο: το αρνητικό είναι ότι η Τουρκία αυτή τη στιγμή έχει αναφέρει ξεκάθαρα ότι δεν είναι έτοιμη για επανέναρξη των συνομιλιών. Το αρνητικό είναι ότι αυτή τη στιγμή η Τουρκία έχει μεταφέρει ξεκάθαρα ότι δεν είναι έτοιμη για επανέναρξη των συνομιλιών. Το θετικό είναι ότι ο στόχος περί σχεδίου Β’ ή Γ’ σε σχέση με τον επιδιωκόμενο στόχο της λύσης, δηλαδή εκτός του πλαισίου των αποφάσεων των Ηνωμένων Εθνών – που ακούστηκε πολύ μετά το Crans – Montana – φαίνεται και από τις αντιδράσεις που υπήρξαν από τη διεθνή κοινότητα ότι δεν είναι η προτεραιότητα της Τουρκίας.
Δεν βάζει κανείς το Κυπριακό «στο ψυγείο». Εκείνο που θα γίνει αυτό το διάστημα, και σε αυτό έχει ρόλο και ο ΓΓ ΟΗΕ αλλά και το Συμβούλιο Ασφαλείας ΟΗΕ, είναι να προετοιμάσουν το έδαφος για επανέναρξη των συνομιλιών όταν η Τουρκία θα είναι έτοιμη. Η κυπριακή προεκλογική περίοδος δεν θεωρήθηκε από κανέναν ως πρόβλημα για τη συνέχιση των διαπραγματεύσεων. Δεν έγινε επίκληση της προεκλογικής εκστρατείας για μη επανέναρξη των συνομιλιών.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κατά τη συνάντησή του με τον ΓΓ ΟΗΕ κινήθηκε σε τέσσερα επίπεδα: (1) οι θέσεις μας επί του πλαισίου του ΓΓ ΟΗΕ, (2) θέματα που δεν εμπίπτουν στο πλαίσιο που παρουσίασε ο ΓΓ ΟΗΕ, (3) θέματα για τηv UNFICYP, και (4) θέματα για τουρκικές μονομερείς ενέργειες, όπως τις είδαμε και τη μέρα που πραγματοποιείτο η συνάντηση σε σχέση με τους εγκλωβισμένους.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κινήθηκε σε αυτά τα τέσσερα θέματα και ακολούθως υπέβαλε επί των θεμάτων αυτών και γραπτό κείμενο προς τον ΓΓ ΟΗΕ, κάτι για το εξέφρασε την ικανοποίησή του. Δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλο έγγραφο, αλλά είναι αρκετά σημαντικό. Αντίγραφο αυτού του εγγράφου θα δοθεί και στα μέλη του Εθνικού Συμβουλίου. Το συγκεκριμένο έγγραφο δεν υπήρξε αντικείμενο συζήτησης ή έτυχε σχολιασμού το περιεχόμενο του από πλευράς Τουρκίας ή Βρετανιας. Οι μόνοι που σχολίασαν το έγγραφο ήταν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών.
Ερώτηση: Δηλαδή αποσιωπήθηκε η ύπαρξη αυτού του εγγράφου;
Απάντηση: Δεν αποσιωπήθηκε η ύπαρξη αυτού του εγγράφου. Το Εθνικό Συμβούλιο ήταν ενήμερο. Απλώς, λόγω του ότι είμαστε σε προεκλογική εκστρατεία, τα πάντα προσεγγίζονται κάπως διαφορετικά, ειδικότερα στον δημόσιο διάλογο. Βλέπουμε ότι ξαφνικά ο αριθμός των ανακοινώσεων έχει γίνει διψήφιος επί όλων των θεμάτων και ξαφνικά έχουν ανακαλυφθεί πολλά θέματα. Πολλοί ευελπιστούν ή έχουν την εντύπωση ότι μέσα από ανακοινώσεις είτε θα επηρεάσουν την κοινή γνώμη είτε θα δημιουργήσουν εντυπώσεις, κάτι που εγώ θεωρώ εντελώς λανθασμένο. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο γίνονται και όλες αυτές οι αναφορές.
Ερώτηση: Και μέσα σε αυτό το κλίμα δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα για ανάληψη οποιασδήποτε πρωτοβουλίας όσον αφορά στο Κυπριακό;
Απάντηση: Όσον αφορά στο Κυπριακό, όχι. Σας θυμίζω ότι όταν ήμαστε στο Crans – Montana και βλέπαμε το διαφαινόμενο αδιέξοδο, ήταν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας που υπέβαλε συμβιβαστικές προτάσεις στις 5 και τις 6 Ιουλίου. Και τότε υπήρχαν εκλογές, αλλά αυτό δεν εμπόδισε τον Πρόεδρος της Δημοκρατίας να αναλάβει πρωτοβουλία.
Ερώτηση: Η τοποθέτηση του Προέδρου της Δημοκρατίας για το έγγραφο Γκουτέρες για ζητήματα του μηχανισμού εφαρμογής της λύσης είναι η ίδια με εκείνην του κ. Κοτζιά στο δείπνο;
Απάντηση: Η παρέμβαση του Προέδρου της Δημοκρατίας αρχικά στηρίχθηκε στα σχόλια που έστειλαν τα μέλη της διαπραγματευτικής ομάδας όταν τους κοινοποιήθηκε το μονοσέλιδο έγγραφο του ΓΓ ΟΗΕ. Υπάρχουν πτυχές που μας ικανοποιούν και άλλες που δεν μας ικανοποιούν. Γενικά, κινήθηκαν στο ίδιο πλαίσιο. Yπάρχουν στοιχεία που δεν ήταν ικανοποιητικά για εμάς και άλλα που ήταν θετικά. Οι θέσεις της ελληνικής πλευράς σχετικά με τα όσα έγιναν στο Crans – Montata ταυτίζονται πλήρως με τις δικές μας θέσεις. Η ελληνική κυβέρνηση δεν εμπλέκεται στα θέματα των εσωτερικών πτυχών. Το έχει ξεκαθαρίσει αρκετές φορές, εν αντιθέσει με την Τουρκία. Εμπλέκεται μόνο στα θέματα των εγγυήσεων και των στρατευμάτων. Υπάρχει επίσης κοινή προσέγγιση με τις εισηγήσεις του ΓΓ ΟΗΕ στο Crans – Montata. Με πιο συγκεκριμένες αναφορές υπάρχουν ιδέες, προσεγγίσεις, που θεωρούμε ότι αν υιοθετηθούν θα βοηθήσουν στο στόχο της επανέναρξης και της συνολικής επίλυσης του Κυπριακού.
Τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) διαχρονικά είχαν σκοπό να εξυπηρετήσουν τον στόχο της λύσης και όχι να λειτουργήσουν ως αντικατάσταση του στόχου της συνολικής επίλυσης του Κυπριακού. Μέσα σε αυτό λοιπόν το πλαίσιο ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι έτοιμος να συζητήσει τέτοιου είδους ΜΟΕ. Λειτουργούν και τεχνικές επιτροπές, μέσω των οποίων μπορούν να προωθηθούν διάφορα ΜΟΕ. Οι τεχνικές επιτροπές φέρνουν εις πέρας έργο. Για παράδειγμα. η επιτροπή για τα πολιτιστικά έχει διοργανώσει και μια εκδήλωση πρόσφατα. Δεν έγινε καμιά προσπάθεια ακύρωσης, η εκδήλωση έγινε κανονικά χωρίς κανένα απολύτως πρόβλημα. Υπάρχουν και άλλες επιτροπές για άλλα θέματα, για παράδειγμα, υπάρχει επιτροπή για τη διάνοιξη οδοφραγμάτων.
Ερώτηση: Τι χρονικός ορίζοντας υπάρχει για επανέναρξη των προσπαθειών;
Απάντηση: Δεν υπάρχει χρονικός ορίζοντας. Ενδεχομένως να είναι και εντός Οκτωβρίου – Νοεμβρίου. Το θέμα είναι όταν αρχίσει αυτή η προσπάθεια να καταλήξει σε κάποιο αποτέλεσμα. Δεν έχουμε πολυτέλεια νέας αποτυχίας σε καμια απολύτως περίπτωση.
Ερώτηση: Τι ακριβώς έχει συμβεί με τους τουρίστες που έρχονται για να επισκεφτούν τα κατεχόμενα;
Απάντηση: Η απόφαση για τα τέλη είναι κάτι που ξεφεύγει ακόμη κι από τις Συμφωνίες της Τρίτης Βιέννης. Από εκεί και πέρα, όσον αφορά στον τουρισμό στις κατεχόμενες περιοχές υπάρχουν κάποια δεδομένα που δεν μπορεί κανείς να τα παραβλέψει. Για παράδειγμα, όταν η Κυπριακή Δημοκρατία γνωρίζει επίσημα από κάποιον ότι πρόκειται να διαμείνει σε περιουσία, σε υποστατικό που έχει χτιστεί σε Ε/κ περιουσία, υπάρχει θέμα διότι ο νόμιμος ιδιοκτήτης θα μπορεί ανά πάσα στιγμή να κινηθεί εναντίων της Κυπριακής Δημοκρατίας στη βάση ότι ενώ η Κυπριακή Δημοκρατία γνωρίζει ότι θα γίνει κάτι τέτοιο, [εντούτοις] συναινεί. Πάντως, η Κυπριακή Δημοκρατία δεν απέτρεψε κανέναν ποτέ να επισκεφθεί τα κατεχόμενα. Θυμίζω ότι μέχρι το 2003, με την απόφαση για μερική άρση των περιορισμών, δεν ήταν η Κυπριακή Δημοκρατία που απαγόρευε τη διακίνηση από και προς τις κατεχόμενες περιοχές. Όσον αφορά όμως την εκμετάλλευση Ε/κ περιουσιών, υπάρχει ένα θέμα που θα πρέπει να τύχει διαχείρισης. Η εγκύκλιος του Υπουργείου Εξωτερικών ήταν σωστή όσον αφορά στην ουσία, αλλά όσον αφορά στον τρόπο που έγινε η ενημέρωση, μάλλον εκεί υπήρξαν κάποιες αδυναμίες. Δεν υπάρχει παρανόηση, υπάρχει σχετική νομοθεσία βάσει της οποίας έγινε εκείνη η εγκύκλιος. Επίσης, έχουν ξαφνικά αυξηθεί από κάποιες χώρες οι επισκέψεις στις κατεχόμενες περιοχές, είχαν δημιουργηθεί κάποια προβλήματα και έγινε η εγκύκλιος μέσα σε αυτό το πλαίσιο. Στην υλοποίηση και στην προώθηση υπήρξαν αδυναμίες και γι’ αυτό τον λόγο ζητήθηκε από πλευράς Υπουργείου Εσωτερικών η αναστολή για να εντοπιστούν και να συζητηθούν τα όποια προβλήματα ανέκυψαν.
Για τα θέματα των εγκλωβισμένων έγινε και σχετική αντίδραση από την πλευρά των Ηνωμένων Εθνών και ο ίδιος ο ΓΓ ΟΗΕ, μέσω της UNFICYP, θα προβούν σε συγκεκριμένες ενέργειες, για να αρθεί αυτή η απόφαση από την πλευρά του κατοχικού καθεστώτος. Παράλληλα, ευελπιστούμε να δούμε αντίδραση από ομάδες που είναι ενάντια σε τέτοιου είδους προσεγγίσεις. Το σημαντικότερο είναι η συμβολική σημασία αυτής της απόφασης.
Αυτές οι αντιδράσεις του κατοχικού καθεστώτος δεν έχουν στόχο μόνο τους Ε/κ αλλά και κάποιους Τ/κ που επιθυμούν να προχωρήσει η προσπάθεια για επίλυση του Κυπριακού.