«Καίνε» τον Ερντογάν τα Malta Files

Παιχνίδια διαφθοράς και εξουσίας στο περιβάλλον του προέδρου της Τουρκίας

Οι περιπτώσεις διαφθοράς και υπερβολικού πλουτισμού δεν είναι κάτι νέο για τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος μετράει 15 χρόνια στην εξουσία της Τουρκίας. Έκπληξη, όμως, προκαλούν τα νέα στοιχεία που ήρθαν στο φως της δημοσιότητας με αφορμή τις διαρροές των Malta Files, κυρίως διότι αποτελούν τα πρώτα σοβαρά αποδεικτικά στοιχεία για την αδιαφάνεια και τη διαφθορά που επικρατεί συνολικά στον στενό κύκλο του προέδρου της Τουρκίας.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσίευσαν οι ιστοσελίδες mediapart.fr και theblacksea.eu, το στενό περιβάλλον του Ερντογάν, αλλά και ο ίδιος, έβγαλαν εκατομμύρια με συμφωνίες κάτω από το τραπέζι και τη δημιουργία off shore εταιρειών.

Ο «εφοπλιστής» Γιλντιρίμ
Σύμφωνα με τα στοιχεία των Malta Files, ο Μπιναλί Γιλντιρίμ – στενός φίλος και σύμβουλος του Ερντογάν επί σειρά ετών – εμφανίζεται να κατέχει 11 πλοία με ξένη σημαία, τα οποία ανήκουν σε θυγατρικές στη Μάλτα, την Ολλανδία, τις Ολλανδικές Αντίλλες.

Στο… δίκτυο πλουτισμού του Γιλντιρίμ, ο οποίος από το 2002 μέχρι και το 2016, οπότε ανέλαβε την πρωθυπουργία της Τουρκίας, διετέλεσε – με την εξαίρεση λίγων μηνών – υπουργός Μεταφορών και Ναυτιλίας, εμπλέκονται τα παιδιά του και ο θείος του Γιλμάζ Ερεντζέ. Οι προαναφερθέντες έχουν αγοράσει επτά ακίνητα στην Ολλανδία, το κόστος των οποίων ξεπερνά τα 2,5 εκατ. δολάρια. Μάλιστα την αγορά του ενός ακινήτου έκανε προσωπικά ο γιος του Γιλντιρίμ, με τις δυο ιστοσελίδες να εκτιμούν πως η περιουσία του ξεπερνά τα 140 εκατ. δολάρια.

Ο «φοροφυγάς» Αλμπαϊράκ
Ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι διαρροές για τον Μπεράτ Αλμπαϊράκ, γαμπρό του Ερντογάν και υπουργό Ενέργειας.
Η ιστορία στην περίπτωση του Αλμπαϊράκ φαίνεται να αρχίζει το 2011, όταν βοήθησε τον όμιλο Çalık Holding, όπου εργαζόταν, να δημιουργήσει σε Μάλτα και Σουηδία off shore εταιρείες ώστε να επιτύχει… φοροαπαλλαγές.
Το «πρόβλημα» που αντιμετώπιζε τότε ο όμιλος Çalık ήταν πως είχε εκατομμύρια ευρώ στο Ντουμπάι, τα οποία ήθελε να επαναπατρίσει χωρίς να χρειαστεί να πληρώσει το 20% που προέβλεπε ο νόμος. Η λύση που βρέθηκε περιλάμβανε μια σύνθετη δομή με εξωχώριες εταιρείες. Στόχος ήταν τα χρήματα να μεταφερθούν αρχικά στη Μάλτα και από εκεί στη Σουηδία, όπου το 2012 ο όμιλος ίδρυσε τέσσερις εταιρείες.

Όταν το 2015 ο Αλμπαϊράκ εκλέχθηκε βουλευτής και ανέλαβε το υπουργείο Ενέργειας, το σχέδιο εγκαταλείφθηκε. Η εταιρεία μπορούσε πλέον να υπαγορεύσει πολιτική στον Αλμπαϊρακ, κάτι το οποίο φαίνεται πως έγινε έναν χρόνο αργότερα, το 2016. Την περίοδο εκείνη η κυβέρνηση προωθούσε ένα νέο επενδυτικό πλαίσιο. Το προτεινόμενο νομοσχέδιο αποκαλείται «Αμνηστία Πλούτου» και παρακινεί όλους τους Τούρκους να επαναπατρίσουν τις καταθέσεις τους χωρίς να φορολογηθούν. Ο Αλμπαϊράκ συζητάει το νομοσχέδιο με τον υπουργό Οικονομίας καθώς και τον Σαφάκ Καραασλάν, υπεύθυνο εξωτερικών υποθέσεων του ομίλου Çalık, ο οποίος προσθέτει αρκετά σημεία.

Στις 21 Ιουνίου ο Αλμπαϊράκ λαμβάνει με e-mail ένα έγγραφο και το προωθεί στον προσωπικό γραμματέα του Ερντογάν. Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποιήθηκαν, δεν υπάρχει απόδειξη πως είτε ο γραμματέας είτε ο Ερντογάν απάντησαν στο e-mail αυτό, ωστόσο την επόμενη μέρα ο Αλμπαϊράκ στέλνει στον Καραασλάν ένα e-mail με το νομοσχέδιο, γράφοντας: «Τελική εκδοχή. Είναι ΟΚ;». Κατόπιν αυτού ο Γιλντιρίμ κατέθεσε στο κοινοβούλιο το νομοσχέδιο, το οποίο προκάλεσε την έντονη αντίδραση της αντιπολίτευσης.

Τελικά η πρόταση θα ψηφιστεί λίγες μέρες μετά την αποτυχημένη προσπάθεια πραξικοπήματος, τη στιγμή που η χώρα διοικείται από τα… προεδρικά διατάγματα του Ερντογάν.

Το… τάνκερ του Ταγίπ
Σύμφωνα με τα όσα προκύπτουν από τα Malta Files, το 2007 ο Αζέρος Μουμπαρίζ Μανσίμοφ αγοράζει το τάνκερ «Agdash» για την εταιρεία του Pal Shipping Trader One με έδρα τη Μάλτα.
Το 2008 πουλάει την εταιρεία στην Bumerz, με έδρα τη Νήσο του Μαν, αντί 25 εκατ. δολ. Η Bumerz ανήκει στον αδελφό, στον κουνιάδο και στον μεγάλο γιο του Ερντογάν. Ωστόσο ο Μανσίμοφ «επέστρεψε» τα χρήματα στην Bumerz, καθότι ενοικίασε (!) το τάνκερ και σύναψε και άλλες οικονομικές συμφωνίες με την Bumerz.

Οι αποκαλύψεις των ιστοσελίδων συνιστούν το δεύτερο μεγάλο οικονομικό σκάνδαλο όπου εμπλέκονται ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, η οικογένειά του και στενοί του συνεργάτες. Τον Δεκέμβριο του 2013 ο γιος του Μπιλάλ είχε βρεθεί στη δίνη του οικονομικού σκανδάλου διαφθοράς με αφορμή τη δημιουργία ενός διεθνούς παράνομου δικτύου χρηματοδότησης του Ιράν από τον Ριζά Ζαράμπ, Τουρκοϊρανό επιχειρηματία και στενό φίλο του Ερντογάν. Επιπλέον δεν είναι η πρώτη φορά που το όνομα του Μπεράτ Αλμπαϊράκ εμπλέκεται σε περιπτώσεις ύποπτων συναλλαγών.

Το 2013 ο Ερντογάν ήταν εκείνος που με συνοπτικές διαδικασίες έκλεισε την υπόθεση κατηγορώντας ανοικτά τον Φετουλάχ Γκιουλέν πως προσπαθεί να «ανατρέψει την κυβέρνηση». Μετά τις αποκαλύψεις των Malta Files ελάχιστα ήταν τα ΜΜΕ στην Τουρκία που προέβαλαν το θέμα, προστατεύοντας έτσι τον Τούρκο πρόεδρο. Μπορεί το 2013 ο Ερντογάν να κατηγόρησε τον Γκιουλέν, ωστόσο αυτή τη φορά έχει ενδιαφέρον να δούμε πώς θα αντιδράσει. Και αυτή τη φορά ο Ερντογάν καλείται να υπερασπιστεί όχι μόνο τα πεπραγμένα του, αλλά και τον γαμπρό του, τον οποίο πολλοί βιάζονται να βαφτίσουν διάδοχό του στο… σουλτανάτο που οικοδομεί.