Οπως προκύπτει από τα στοιχεία που παρουσίασε χθες η Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας, η χώρα βρίσκεται στα πρόθυρα μιας σοβαρής οικονομικής κρίσης. Υποτίμηση του ρουβλίου κατά 10% μέσα σε μία εβδομάδα. Φυγή κεφαλαίων στο εξωτερικό που θα φτάσει φέτος τα 128 δισεκατομμύρια δολάρια και του χρόνου θα αγγίξει τα 100 δισεκατομμύρια. Και οικονομική στασιμότητα που μπορεί να καλύψει την επόμενη τριετία.
Στην ετήσια έκθεσή τους για τη στρατηγική νομισματικής πολιτικής, οι οικονομολόγοι της τράπεζας μείωσαν δραστικά τις προβλέψεις τους για τη ρωσική οικονομία κατά τη διετία 2014-2016, κάνοντας λόγο για σχεδόν μηδενική ανάπτυξη, ενώ εκτιμούν ότι οι δυτικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας θα διαρκέσουν τουλάχιστον ώς το τέλος του 2017.
Οι κυρώσεις αυτές, που έχουν επιβληθεί εναντίον ρωσικών τραπεζών και επιχειρήσεων λόγω της πολιτικής της Μόσχας στην Ουκρανία, έχουν οδηγήσει σε πάγωμα της εισροής επενδύσεων, γεγονός που προκαλεί την αποδυνάμωση του ρουβλίου.
Το ρωσικό νόμισμα έχει χάσει πάνω από το 30% της αξίας του έναντι του δολαρίου και το 25% έναντι του ευρώ. Σε αυτό έχει συμβάλει και η πτώση της τιμής του πετρελαίου, βασικού εξαγώγιμου προϊόντος της ρωσικής οικονομίας.
Ο Βλαντίμιρ Πούτιν, πάντως, εξακολουθεί να εμφανίζεται αισιόδοξος. «Οι σημερινές κερδοσκοπικές κινήσεις στη συναλλαγματική ισοτιμία θα σταματήσουν στο εγγύς μέλλον, με δεδομένα τα μέτρα που έχει λάβει η Κεντρική Τράπεζα κατά της κερδοσκοπίας» δήλωσε χθες ο πρόεδρος της Ρωσίας κατά τη διάρκεια ομιλίας του στη Σύνοδο του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας Ασίας – Ειρηνικού στο Πεκίνο.
Ο Πούτιν απέρριψε την ιδέα ενός σχεδίου έκτακτης ανάγκης για τη στήριξη του ρωσικού νομίσματος, τονίζοντας ότι δεν έχει την πρόθεση να επιβάλει ελέγχους στην κίνηση κεφαλαίων.
Η αποδυνάμωση του ρουβλίου συνιστά για τους Ρώσους την πρώτη ένδειξη οικονομικού μαρασμού. Οπως λέει στη «Μοντ» ο Ιγκορ Νικολάγεφ, διευθυντής του ινστιτούτου στρατηγικής ανάλυσης και καθηγητής στη σχολή ανωτάτων οικονομικών σπουδών της Μόσχας, «κατά τη διάρκεια της προηγούμενης χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008-2009, οι κοινωνιολόγοι διαπίστωσαν ότι για τον πληθυσμό η κρίση τελείωσε τον Φεβρουάριο του 2009, όταν άρχισε να ανεβαίνει το ρούβλι, παρόλο που στην πραγματικότητα η κρίση συνεχίστηκε».
Η Ρωσία διαθέτει σημαντικά αποθέματα συναλλάγματος – τον Σεπτέμβριο ξεπερνούσαν τα 400 δισεκατομμύρια δολάρια – αλλά δεν μπορεί να βασίζεται διαρκώς σε αυτά. Χθες, η πρόεδρος της Κεντρικής Τράπεζας, Ελβίρα Ναμπιούλινα, ανακοίνωσε ότι θ’ αφήσει ελεύθερη τη διακύμανση του ρουβλίου στις αγορές, σταματώντας τις παρεμβάσεις δισεκατομμυρίων στην προσπάθεια ν’ ανακόψει την πτωτική του πορεία.
Σε άρθρο του στο Bloomberg, ο Μοχάμεντ ελ Εριάν, πρώην επικεφαλής της Pimco, του μεγαλύτερου επενδυτικού οίκου ομολόγων στον κόσμο, και νυν επικεφαλής οικονομικός αναλυτής της Allianz, σημειώνει ότι ο παράγοντας που θα καθορίσει την πορεία της ρωσικής οικονομίας στο άμεσο μέλλον είναι η πολιτική που θ’ ακολουθήσει ο Βλαντίμιρ Πούτιν, τόσο στο εσωτερικό της Ρωσίας όσο και στη διεθνή σκηνή.
Ο πρόεδρος της Ρωσίας έχει δύο επιλογές: μπορεί είτε να μετριάσει την εμπλοκή της Ρωσίας στην ουκρανική κρίση ως μέσο χαλάρωσης των δυτικών κυρώσεων είτε να σκληρύνει τη στάση του στην Ανατολική Ουκρανία με στόχο την απόσπαση της προσοχής της ρωσικής κοινής γνώμης από τα προβλήματα της οικονομίας.
Ομως αυτό θα προκαλούσε ένα νέο κύμα δυτικών κυρώσεων, τις οποίες θ’ ακολουθούσαν νέα αντίμετρα από τη μεριά της Ρωσίας, κάτι που θα επιδείνωνε τη χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση στη χώρα και θα έσπρωχνε ενδεχομένως την Ευρώπη και πάλι στην ύφεση.