Επισιτιστική ασφάλεια – Ευθύνη όλων μας

 Άρθρο του Υπουργού Γεωργίας Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος κ. Νίκου Κουγιάλη

Σήμερα 16 Οκτωβρίου γιορτάζουμε την Παγκόσμια Ημέρα τροφίμων. Από το 1980, η μέρα αυτή θεσμοθετήθηκε και καθιερώθηκε από τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (FAO) ως Παγκόσμια Ημέρα Τροφίμων. Κατά την ημέρα αυτή καλούμαστε να συλλογιστούμε την σημασία που κατέχει ο τομέας της επισιτιστικής ασφάλειας και η επάρκεια των τροφίμων όχι μόνο για την ευημερία όλων αλλά για την επιβίωσή μας.

Οι απειλές είναι αυξημένες και πολυδιάστατες. Η κλιματική αλλαγή, η αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων, η ερημοποίηση που πλήττει πολλές χώρες, ιδιαίτερα στην περιοχή μας, είναι μερικές από τις απειλές που καλούμαστε σήμερα να αντιμετωπίσουμε.

Ο τομέας της ασφάλειας τροφίμων αναμφισβήτητα αφορά την παγκόσμια κοινότητα λόγω των εναλλασσόμενων κλιματικών συνθηκών στον πλανήτη, των μεταβαλλόμενων πρακτικών που επικρατούν στην παράγωγη τροφίμων και την αγροτική παραγωγή και την εξέλιξη της τεχνολογίας. Οι Κυβερνήσεις, οι Διεθνείς Οργανισμοί Τροφίμων και οι αρμόδιες Υπηρεσίες όλων των κρατών πρέπει να ανταποκριθούν επιτυχώς διασφαλίζοντας την ασφάλεια των τροφίμων και την προστασία του περιβάλλοντος.

Τα τελευταία χρόνια η διεθνής κοινότητα έχει αναλάβει πρωτοβουλίες σε μια προσπάθεια αναστροφής των αρνητικών επιπτώσεων που διαφαίνονται στα φτωχότερα μέρη του πλανήτη εκεί όπου τόσο η επάρκεια όσο και η ασφάλεια τροφίμων είναι επισφαλής κυρίως λόγω της κλιματικής αλλαγής. Σύμφωνα με στοιχειά του Παγκόσμιου Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) η κλιματική αλλαγή πλήττει τους περισσότερο τους φτωχότερους στον κόσμο αφού πάνω από το 70% των φτωχών παγκοσμίως βασίζονται στη γεωργία και τους φυσικούς πόρους για την επιβίωσή τους.

Η κλιματική αλλαγή αποτελεί την κύρια μορφή απειλής για την επισιτιστική ασφάλεια των κατοίκων του πλανήτη μας για αυτό και η Παγκόσμια Ημέρα Τροφίμων φέτος έχει οριστεί ως Χρονιά Δράσης για το Κλίμα.

Κατά τη Διάσκεψη του ΟΗΕ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη που διεξήχθη στη Νέα Υόρκη το 2015, 193 χώρες δεσμευτήκαν να τερματίσουν την φτώχεια και την πείνα, να προστατεύσουν τον πλανήτη και να διασφαλίσουν την ευημερία για όλους. Έξι μήνες μετά, 177 μέρη της σύμβασης-πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για τις κλιµατικές μεταβολές συγκεντρώθηκαν και πάλι στη Νέα Υόρκη για την υπογραφή της Συμφωνίας του Παρισιού για την Κλιματική Αλλαγή. Σε αυτήν αναγνωρίζεται η σημασία της επισιτιστικής ασφάλειας και τίθεται διεθνώς ο στόχος για «Μηδενική Πείνα» μέχρι το 2030.

Στην ευρωπαϊκή μας οικογένεια η βαρύτητα του τομέα της επισιτιστικής ασφάλειας διαφαίνεται από το ποσοστό που κατέχει η Κοινή αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) στον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αγγίζει περίπου το 40%. Η ΚΑΠ αποτελεί μια από τις πρώτες κοινές πολιτικές της ΕΕ που θεσπίστηκε ακριβώς για την εξασφάλιση της επισιτιστικής ασφαλείας των ευρωπαίων πολιτών.

Προς αυτήν την κατεύθυνση στην «Κοινή Αγροτική Πολιτική 2014-2020» εμπερικλείεται η Ευρωπαϊκή Σύμπραξη Καινοτομίας (ΕΣΚ) για την γεωργική παραγωγικότητα και βιωσιμότητα» που μέσω της καινοτομίας στοχεύει στη διασφάλιση της επισιτιστικής επάρκειας και της ασφάλειας τροφίμων. Παράλληλα, αναγνωρίζεται η ανάγκη αναθεώρησης της ΚΑΠ με τρόπο ώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίζει τις συνεχιζόμενες κρίσεις που ταλανίζουν τον πρωτογενή τομέα παράγωγης, αλλά και να προλαβαίνει τις επιπτώσεις των κρίσεων.

Από την πλευρά μας ως Κυπριακή Δημοκρατία προχωρούμε συντονισμένα στην λήψη συγκεκριμένων μέτρων συμβάλλοντας έτσι στην αναστροφή του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής αλλά και στην αντιμετώπιση μιας σειράς παραγόντων που απειλούν την ασφάλεια των τροφίμων μας.

Συγκεκριμένα εισάγουμε στον πρωτογενή μας τομέα καινοτόμες πρακτικές όπως:
το θεσμό της κλιματικά έξυπνης γεωργίας που περιλαμβάνει:

• την χορήγηση για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε αγροτικές εκμεταλλεύσεις.
• Τη συλλογή των όμβριων υδάτων και την εγκατάσταση έξυπνων συστημάτων άρδευσης για αποδοτικότερη διαχείριση τα υδατικών μας αποθεμάτων.

τον θεσμό της Συμβολαιακης Γεωργίας ούτως ώστε να διαχειριστούμε σωστά τους πόρους που έχουμε.

Μέσω του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020 δίνουμε έμφαση στην Οικογενειακή Γεωργία μέσα από τη στήριξη των επενδύσεων στις αγροτικές εκμεταλλεύσεις και την εκπαίδευση των γεωργών μας. Η Οικογενειακή Γεωργία διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην εξάλειψη της πείνας και της φτώχειας και στην παροχή επισιτιστικής ασφάλειας ιδίως στις αγροτικές περιοχές.

Παράλληλα για την αντιμετώπιση της αλόγιστης χρήσης φυτοφαρμάκων έχουμε θεσπίσει ένα αυστηρό σύστημα παρακολούθησης και έλεγχου, το όποιο και σε συνεργασία με διεθνείς φορείς λειτουργεί προληπτικά και απαγορευτικά σε ό,τι αφορά τη χρήση φυτοφαρμάκων στην αγροτική παραγωγή.

Τέλος, για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής αλλά και την διασφάλιση επάρκειας τροφικών είναι αναγκαία μια δραστική αλλαγή στην νοοτροπία του καθενός από εμάς σε ό,τι αφορά την παραγωγή οικιακών αποβλήτων. Σύμφωνα με στοιχεία του FAO αναμένεται ότι η γεωργική παραγωγή πρέπει να αυξηθεί κατά 60% έως το 2050 για να τραφεί ο αυξανόμενος και πλουσιότερος πληθυσμός. Αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί εν μέσω των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής που επιτείνονται από τις αυξημένες απώλειες τροφίμων και τα οικιακά απόβλητα που παράγουν το 8% των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ετησίως.

Είναι πασιφανές ότι πρέπει να δράσουμε άμεσα και γι’ αυτό ως Κυβέρνηση προχωρούμε με σειρά πολιτικών αποφάσεων που στόχο έχουν την πρόληψη και μείωση της παράγωγης οικιακών αποβλήτων καθώς και την προώθηση της ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης των υλικών. Μέσω της εισαγωγής συστημάτων όπως το «Πληρώνω όσο Πετάω» (ΠΟΠ), η εισαγωγή ενιαίου τέλους διαχείρισης που τίθενται σύντομα σε εφαρμογή παρέχουμε κίνητρα στους πολίτες για να πετύχουμε τους πιο πάνω στόχους. Στο πλαίσιο αυτό θα στηριχτούν οι τοπικές Αρχές για την εφαρμογή συστημάτων στα διοικητικά τους όρια, με τη δημιουργία της κατάλληλης υποδομής ενώ η προσπάθεια για μείωση έχει ήδη ξεκινήσει με το Πρόγραμμα πρόληψης, χωριστής συλλογής και αξιοποίησης δημοτικών αποβλήτων στους παραλιακούς Δήμους.

Οι όποιες δράσεις και πολιτικές θα έχουν τα επιθυμητά αποτέλεσμα μοναχά εάν έχουν τη στήριξη των πολιτών. Γι’ αυτό ας αναλογιστούμε όλοι, ξεκινώντας από σήμερα, πως μπορούμε να συμβάλλουμε ενεργά στην επίτευξη του φιλόδοξου στόχου που έχει τεθεί για μηδενική πείνα μέχρι το 2030. Για τα παιδιά μας.