Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: Μεγάλη γιορτή της ορθοδοξίας σήμερα 13 Νοεμβρίου
Εξέχουσα προσωπικότητα της Χριστιανοσύνης, Μέγας Πατέρας της Εκκλησίας, Οικουμενικός Δάσκαλος κι ένας από τους Τρεις Ιεράρχες
Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, γεννήθηκε στην Μεγάλη Αντιόχεια της Συρίας (σημερινή Αντάκια Τουρκίας) το 347. Έμεινε ορφανός από πατέρα σε μικρή ηλικία και ανατράφηκε με τη φροντίδα της χριστιανής μητέρας του Ανθούσας. Σπούδασε ρητορική και Θεολογία σε φημισμένους δασκάλους της Αντιόχειας. Αργότερα έφυγε για την έρημο, όπου ασκήτευε μελετώντας σε βάθος την Αγία Γραφή. Το 381 επανήλθε στην Αντιόχεια για να χειροτονηθεί Διάκονος και αργότερα Πρεσβύτερος-Ιερέας. Κατά τη διάρκεια της ιερωσύνης του διακρίθηκε για την ερμηνεία των Γραφών, το κήρυγμα και την ποιμαντική του δράση.
Σύντομα, η φήμη του ξεπέρασε τα στενά όρια της Αντιόχειας και στα τέλη του 397 εξελέγη Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως. Οι ομιλίες του συνάρπαζαν τα ακροατήριά του, γι ̓ αυτό ο Ιωάννης έμεινε γνωστός ως «Χρυσόστομος» (ο άνθρωπος με το χρυσό στόμα)! Σώζονται υπέροχες ομιλίες, πραγματείες και επιστολές του
Ως Αρχιεπίσκοπος της πρωτεύουσας της αυτοκρατορίας αγωνίστηκε για την πνευματική οικοδομή των πιστών, για την κατανόηση του λειτουργικού πλούτου της Εκκλησίας και την ενσυνείδητη συμμετοχή των πιστών στη θεία Λειτουργία, για την προστασία των φτωχών και όσων στερούνταν τα αναγκαία για τη διαβίωσή τους.
Τα κηρύγματά του Αγίου
Με τα κηρύγματά του ο Αρχιεπίσκοπος Ιωάννης καυτηρίαζε τις σπατάλες των πλουσίων, τις αδικίες σε βάρος ων αδυνάτων και τις εκτροπές όλων των κοινωνικών τάξεων. Δεν δίστασε να αντιταχθεί και προς την αυτοκράτειρα Ευδοξία για τις αδικίες και παρανομίες της, με αποτέλεσμα να εξοριστεί δύο φορές. Στη δεύτερη εξορία του, καθ’ οδόν πέθανε από τις κακουχίες στα Κόμανα του Πόντου την 14η Σεπτεμβρίου του 407, σε ηλικία 60 ετών.
Όταν μελετούμε τη γεμάτη πικρίες, διωγμούς και εξορίες ζωή του Αγίου Χρυσοστόμου, μένουμε έκθαμβοι από την αντοχή και υπομονή, που επέδειξε κατά την αντιμετώπισή τους, αλλά και για την ανεξικακία και την ψυχική του ειρήνη. Είχε κατανοήσει σε βάθος τους λόγους του Κυρίου: «Αν εμένα καταδίωξαν, θα καταδιώξουν κι εσάς» (Ιωάν. 15,20).
Τί φυσικότερο από αυτό! Ο Άγιος Χρυσόστομος δεν εκπλησσόταν από τους διωγμούς. Έπαιρνε δύναμη από τους λόγους του Κυρίου: «Μακάριοι όσοι διώκονται για την επικράτηση του θελήματος του Θεού» (Ματθ. 5,10). Αισθάνεται ευτυχισμένος όποιος διώκεται, επειδή είναι χριστιανός και εργάζεται για το Χριστό και την Εκκλησία Του!
Γι ̓ αυτό ο Άγιος Χρυσόστομος διατηρούσε μέσα του αυτή τη μακαριότητα, που του χάριζε η αγαθή του συνείδηση, ότι πάσχει για τον Χριστό, μαζί με τον Χριστό. Και αισθανόταν ψυχική ικανοποίηση και προνόμιο το ότι υπέφερε για τον Χριστό, όπως έγραφε ο Απόστολος Παύλος στους διωκομένους Χριστιανούς των Φιλίππων:
«Σε σας δόθηκε το χάρισμα, όχι μόνον να πιστεύετε στο Χριστό αλλά και να υποφέρετε γι ̓ Αυτόν»! (Φιλιπ.1,29). «Χάρισμα» χαρακτηρίζει ο Παύλος τους διωγμούς χάριν του Χριστού, και γι’ αυτό ακριβώς ο Άγιος Χρυσόστομος αισθανόταν ευγνωμοσύνη στο Θεό, για όσα υπέφερε• και με αυτά τα αισθήματα, εκεί στον τόπο της εξορίας του, παρέδωσε το πνεύμα του στο Θεό με τα λόγια: «Δόξα τῷ Θεῷ πάντων ἕνεκεν»!
Ο Θεός, που δοξάζει όσους τον δοξάζουν, δεν εγκατέλειψε στην περιφρόνηση τον αφοσιωμένον εργάτην Του. Εβράβευσε την υπομονή, την καρτερία και αγιότητα του Αγίου Χρυσοστόμου, και αποκατέστησε τη μνήμν του με δόξα και τιμήν, κατά τρόπον πανηγυρικόν. Πώς συνέβη αυτό;
Το φέρετρο της Ευδοξίας
Η Ευδοξία μετά την εξορία του Αρχιεπισκόπου Ιωάννη, αρρώστησε πολύ βαριά με μια ανίατη ασθένεια• όλο το σώμα της γέμισε πληγές με σκουλήκια και πέθανε μέσα σε φρικτή αγωνία.
Αλλά και μετά θάνατον, το φέρετρό της στο μνήμα που το τοποθέτησαν έτρεμε μέρα και νύχτα.
Το έτος 438 ο γιος της Ευδοξίας Θεοδόσιος Β’ που είχε γίνει Αυτοκράτορας, δέχθηκε το αίτημα του Πατριάρχη Πρόκλου καί έφεραν από τα Κόμανα στην Κωνσταντινούπολη με μεγάλες τιμές τη λάρνακα με τα λείψανα του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου.
Ο ίδιος ο αυτοκράτορας υποδέχθηκε και ασπάστηκε με συντριβή και δέος τα ιερά Λείψανα του Αγίου.
Με λαμπρά εκκλησιαστική πομπή, την 27ην Ιανουαρίου μετέφεραν τα ιερά Λείψανα στον ναόν της Αγίας Ειρήνης και τα έβαλαν επάνω στο ιερό Σύνθρονο και όλοι φώναξαν: «Απόλαβε τον θρόνον σου Άγιε!». Και στη συνέχεια τα μετέφεραν με αυτοκρατορική άμαξα στο ναό των Αγίων Αποστόλων, όπου και έγινε ο ενταφιασμός.
Τότε σταμάτησε να τρέμει το φέρετρο της Ευδοξίας!
Ιερά Λείψανα:
Η Κάρα με αδιάφθορο το αριστερό αυτί βρίσκεται στη Μονή Βατοπεδίου Αγίου Όρους.
Η δεξιά του Αγίου βρίσκεται αδιάφθορη στη Μονή Φιλοθέου Αγίου Όρους.
Δύο τμήματα της αριστεράς του Αγίου βρίσκονται στη Μονή Μεγ. Λαύρας Αγίου Όρους και ένα τμήμα της στη Μονή Βαρλαάμ Μετεώρων.
Μεγάλο τεμάχιο κνήμης και τέσσερα τεμάχια του Αγίου βρίσκονται στη Μονή Παντοκράτορος Αγίου Όρους.
Δάκτυλος του Αγίου βρίσκεται στη Μονή Δοχειαρίου Αγίου Όρους.
Αδιάφθορο μέρος του Αγίου βρίσκεται στη Μονή Μεγ. Μετεώρου.
Αποτμήματα του Ιερού Λειψάνου του Αγίου βρίσκονται στις Μονές Ιβήρων Αγίου Όρους, Προυσού Ευρυτανίας και Κύκκου Κύπρου και στη Λαύρα Αγίου Αλεξάνδρου Νέβσκι Αγίας Πετρουπόλεως.