Η Ελεγκτική Υπηρεσία ενημερώνει ότι η Ειδική ΄Εκθεση με θέμα «Συμβόλαια Ενοικίασης Κτηρίων για Σκοπούς Στέγασης Υπουργείων/Τμημάτων/Υπηρεσιών του Δημόσιου Τομέα» που ετοιμάστηκε από την Υπηρεσία έχει αναρτηθεί, σήμερα, στην ιστοσελίδα της στη διεύθυνση: http://www.audit.gov.cy/audit/audit.nsf/annualscg_gr/annualscg_gr?OpenForm.
Σύμφωνα με τα ευρήματα της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, τα συμβόλαια ενοικίασης κτιρίων για σκοπούς στέγασης Υπουργείων, Τμημάτων και Υπηρεσιών του δημόσιου τομέα, με μακροχρόνια περίοδο ενοικίασης και πρόβλεψη για αυξήσεις των ενοικίων ανά διετία, είναι ευνοϊκά προς τους ιδιοκτήτες.
Η Ελεγκτική Υπηρεσία παρατηρεί ότι «λόγω των μακροχρόνιων περιόδων ενοικίασης που προέβλεπαν ορισμένα Συμβόλαια Ενοικίασης, «φαίνεται ότι το συνολικό ύψος των ενοικίων που καταβλήθηκαν για περίοδο περίπου 10 χρόνων, ισοδυναμούσε ενδεχομένως με το κόστος ανέγερσης ιδιόκτητων κτηρίων».
Όπως αναφέρεται στην έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, ο έλεγχος έγινε ύστερα από σχετική απόφαση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών και Προϋπολογισμού, η οποία απέστειλε στην Υπηρεσία και τα συμβόλαια ενοικίασης ακινήτων για χρήση τους από τον Δημόσιο Τομέα, τα οποία κατέθεσε στην Επιτροπή το Υπουργείο Οικονομικών.
Σύμφωνα με την Ελεγκτική Υπηρεσία, ο αριθμός των Τμημάτων/Υπηρεσιών/Οργανισμών (για τους οποίους αποστάληκαν συμβόλαια από τη Βουλή των Αντιπροσώπων) που ενοικιάζουν κτίρια για κάλυψη των στεγαστικών αναγκών τους είναι 80, ενώ ο συνολικός αριθμός των κτιρίων που ενοικιάζονται είναι περίπου 585.
Αναφέρει ότι το συνολικό ποσό που πληρώθηκε σε ενοίκια από το Κράτος για τα Συμβόλαια Ενοικίασης που μας αποστάληκαν από τη Βουλή των Αντιπροσώπων είναι, σύμφωνα με τα στοιχεία που ήταν διαθέσιμα, της τάξης των €185 εκατομμύρια και τονίζει ότι Συμβόλαια Ενοικίασης που αφορούν κτήρια που ήταν ενοικιασμένα στο παρελθόν αλλά δεν συνεχίζεται η ενοικίαση, δεν περιλαμβάνονται στον πιο πάνω υπολογισμό και «συνεπώς, το ποσό της συνολικής δαπάνης των τελευταίων ετών είναι σημαντικά μεγαλύτερο».
Σημειώνει επίσης ότι ο αριθμός των ιδιοκτητών που ενοικιάζουν τα ακίνητα τους στη Δημόσια Υπηρεσία είναι 380 και ότι 139 Συμβόλαια Ενοικίασης ακινήτων (ήτοι 24%) από τα 585, δεν ανανεώθηκαν, ενώ συνεχίζεται η στέγαση των Κρατικών Υπηρεσιών σε αυτά.
Επισημαίνει ότι για 174 Συμβόλαια Ενοικίασης κτηρίων δεν έχουν υποβληθεί στοιχεία εάν αυτά έχουν ανανεωθεί ή εάν συνεχίζεται η στέγαση των κρατικών υπηρεσιών στα εν λόγω κτίρια χωρίς συμβόλαιο ενοικίασης, ενώ για 138 Συμβόλαια Ενοικίασης (ήτοι 24%) από τα 585, δεν υπάρχουν ικανοποιητικά στοιχεία.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας, η ενοικίαση κτιρίων για στέγαση των Κρατικών Υπηρεσιών φαίνεται να άρχισε από το 1977.
Ειδικότερα, στην έκθεση της για τα συμβόλαια ενοικίασης κτιρίων από τον δημόσιο τομέα, η Ελεγκτική Υπηρεσία διαπιστώνει επίσης ότι «έχουν εκτελεστεί εργασίες σε αριθμό ενοικιαζόμενων κτηρίων, τα έξοδα των οποίων αναλήφθηκαν από το κράτος αντί από τον ιδιοκτήτη» και «παράλληλα με την έναρξη των εν λόγω εργασιών, ο ενοικιαστής άρχιζε ήδη την καταβολή των ενοικίων στον ιδιοκτήτη, πριν δηλαδή τη χρήση των κτηρίων».
Αναφέρει επίσης ότι εντοπίστηκαν συμβόλαια ενοικίασης με συμφωνημένες τιμές ενοικίων, αρκετά υψηλότερες από τις εκάστοτε λογικές τιμές της αγοράς» και «παρατηρήθηκε εκχώρηση των δικαιωμάτων των ενοικιαζόμενων κτηρίων σε Τράπεζες, με αποτέλεσμα την πρόκληση νομικών ζητημάτων».
Σύμφωνα με την Υπηρεσία, αρκετά ενοικιαζόμενα κτήρια δεν διέθεταν Πιστοποιητικά Έγκρισης, ορισμένα διέθεταν Πιστοποιητικά Έγκρισης με Σημειώσεις, ενώ άλλα Πιστοποιητικά Έγκρισης με μη Εξουσιοδοτημένες Εργασίες.
Επίσης, σε ορισμένες Υπηρεσίες/Τμήματα/Οργανισμοί προχώρησαν στην ενοικίαση κτιρίων για κάλυψη των στεγαστικών τους αναγκών, με εμβαδόν γραφειακών χώρων πολύ μεγαλύτερο των απαιτούμενων, ενώ δόθηκαν αυξήσεις ενοικίων, χωρίς να προηγηθεί οποιαδήποτε προσπάθεια/ διαπραγμάτευση για περιορισμό τους.
Επιπλέον, η Ελεγκτική Υπηρεσία διαπιστώνει στον έλεγχο που διενήργησε πως «νοικιάστηκε αριθμός κτηρίων, τα οποία παρουσίαζαν διάφορα προβλήματα ή/και ήταν ανεπαρκή/ακατάλληλα/ενεργοβόρα για στέγαση κυβερνητικών Υπηρεσιών» και ότι «επιλέγηκαν κτήρια για μίσθωση με υψηλότερο ποσό ενοικίου από το προτεινόμενο ποσό ενοικίου άλλων ενδιαφερόμενων οικονομικών φορέων».
Αναφέρει επίσης ότι έγινε επιλογή κτιρίων χωρίς να ακολουθηθούν οι ενδεδειγμένες διαδικασίες, παραβιάζοντας τις αρχές της χρηστής διοίκησης, ίσης μεταχείρισης και διαφάνειας και σημειώνει πως «παρατηρήθηκε ότι η μεταστέγαση ορισμένων Τμημάτων/Υπηρεσιών/Υπουργείων σε ενοικιαζόμενα κτήρια, ως ενδιάμεση λύση, δεν αποτελούσε την πλέον συμφέρουσα επιλογή, καθώς ενοικίαζαν προσωρινά με υψηλές τιμές, ενώ η στέγασή τους συνεχιζόταν σε μακροχρόνια βάση».
Έχει διαφανεί, σύμφωνα με την έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, «ότι, για συγκεκριμένα κτίρια ενδεχομένως να έχουν διαπραχθεί από διάφορα πρόσωπα που ασκούσαν δημόσια εξουσία, ποινικά αδικήματα όσον αφορά στη διαδικασία που ακολουθήθηκε αρχικά για την ενοικίασή τους και σε μεταγενέστερο στάδιο για την απόκτησή τους».
Σημειώνει πως τα εν λόγω θέματα ήδη διερευνώνται από την Αστυνομία, κατόπιν οδηγιών του Γενικού Εισαγγελέα.
Οι διαδικασίες εξέτασης των στεγαστικών αναγκών των Κρατικών Υπηρεσιών, οι οποίες τροποποιήθηκαν από το Υπουργικό Συμβούλιο τρεις φορές, το 2011, 2014 και 2017, χρήζουν περαιτέρω τροποποίησης για καλύτερη δημοσιονομική διαχείριση της στέγασης των Κρατικών Υπηρεσιών και μείωση των λειτουργικών δαπανών του Κράτους.
Υψηλότερες δαπάνες ανά Υπουργείο/Υπηρεσία
Σύμφωνα με την έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, οι μεγαλύτερες δαπάνες, από το 1977, έχουν διενεργηθεί από το Υπουργείο Εσωτερικών και είναι ύψους €29,5 εκ. για 86 συμβόλαια ενοικίασης. Ακολουθούν το Υπουργείο Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων με ποσό, περίπου €22εκ. για 86 συμβόλαια ενοικίασης, το Υπουργείο Εξωτερικών, με ποσό, περίπου €20,2 εκ. για 83 συμβόλαια ενοικίασης στα οποία συμπεριλαμβάνονται οι πρεσβείες, οι πρεσβευτικές κατοικίες και τα προξενεία στο εξωτερικό, το Υπουργείο Υγείας με ποσό περίπου €19εκ. για 12 συμβόλαια ενοικίασης και το Υπουργείο Δικαιοσύνης με ποσό, περίπου €16,6εκ. για 45 συμβόλαια ενοικίασης.
Επιπλέον, το μέσο ετήσιο συνολικό ποσό δαπάνης για ενοίκια ανά Υπουργείο/Υπηρεσία, με το μεγαλύτερο ποσό (€17,6εκ) από το σύνολο των €23,4εκ να έχει καταβληθεί από 7 Υπουργεία, που είναι το Υπουργείο Εξωτερικών, (περιλαμβανομένων των Πρεσβειών & Προξενείων), με δαπάνες περίπου €4,4εκ., το Υπουργείο Εσωτερικών, με δαπάνες περίπου €3εκ., το Υπουργείο Οικονομικών, με δαπάνες περίπου €2,3εκ, το Υπουργείο Εργασίας, με δαπάνες περίπου €2,3εκ., το Υπουργείο Μεταφορών με δαπάνες περίπου €2εκ., το Υπουργείο Υγείας, με δαπάνες περίπου €1,8εκ.και το Υπουργείο Δικαιοσύνης, με δαπάνες για ενοίκιο περίπου €1,8εκ.
Αναφορικά με τα ετήσια ποσά ενοικίων ανά Τμήμα/Υπηρεσία, το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας δαπανεί ετήσιο ποσό περίπου €1,4εκ., το Τμήμα Φορολογίας δαπανεί περίπου €1,48εκ., η Αστυνομία δαπανεί περίπου €1,25εκ., το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων δαπανεί ετήσιο ποσό περίπου €1,1εκ., οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας δαπανούν περίπου €1εκ.
Διαχρονικά τις πιο μεγάλες συνολικές δαπάνες σε ενοικιάσεις κτηρίων, έχουν δαπανήσει το Τμήμα Κτηματολογίου περίπου €14,6εκ. για 10 Συμβόλαια Ενοικίασης, η Αστυνομία περίπου €11,5εκ. για 28 Συμβόλαια Ενοικίασης, το Τμήμα Εφόρου Εταιρειών και Επισήμου Παραλήπτη περίπου €7,4εκ. για 31 Συμβόλαια Ενοικίασης, οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας περίπου €6,3εκ. για 22 Συμβόλαια Ενοικίασης, η Πολιτική Άμυνα περίπου €6,2εκ. για 39 Συμβόλαια Ενοικίασης και το Τμήμα Ταχυδρομικών Υπηρεσιών περίπου €6εκ. για 45 Συμβόλαια Ενοικίασης
Εισηγήσεις Ελεγκτικής Υπηρεσίας
Η Ελεγκτική Υπηρεσία εισηγείται μεταξύ άλλων όπως επανεξεταστεί το θέμα της ενοικίασης κτηρίων για κάλυψη των στεγαστικών αναγκών των Υπουργείων/Τμημάτων/Υπηρεσιών του Δημόσιου Τομέα και Οργανισμών Δημοσίου Δικαίου, με σωστό προγραμματισμό, στη βάση καθορισμένου προγράμματος.
Επίσης εισηγείται να οριστεί Ειδική (Ad Hoc) Επιτροπή με εμπειρογνώμονες από τα διάφορα αρμόδια Κυβερνητικά Τμήματα, η οποία να επαναξιολογήσει, στη βάση της παρούσας ΄Έκθεσης, όλες τις ενοικιάσεις κτηρίων και να προβεί σε συγκεκριμένες εισηγήσεις, τόσο για την άμεση αντιμετώπιση συγκεκριμένων περιπτώσεων στις οποίες η συνέχιση της ενοικίασης προκαλεί αχρείαστες δαπάνες για το δημόσιο όσο και για την οριστική επίλυση του προβλήματος σε καθορισμένο χρονικό διάστημα, με αξιοποίηση της διαθέσιμης κρατικής γης που κατά κανόνα παραμένει αδρανής.
Αναφέρει ότι στα πλαίσια εξέτασης των διαφόρων αιτημάτων των Κρατικών Υπηρεσιών/ Οργανισμών για την ενοικίαση κτηρίων με σκοπό τη στέγασή τους, να εξετάζονται διεξοδικά όλες οι προσφερόμενες επιλογές (ενοικίαση/αγορά/ανέγερση ιδιόκτητων κτηρίων), για εξοικονόμηση δαπανών από το Δημόσιο και εισηγείται να εξεταστεί η ανέγερση νέων κυβερνητικών κτηρίων, η οποία θα μπορεί να υλοποιηθεί μέσω του Ετήσιου Κρατικού Προϋπολογισμού, με τη μέθοδο μελέτη – κατασκευή ή μέσω άλλων μορφών συμπράξεων του δημόσιου με τον ιδιωτικό τομέα.
Επίσης, εισηγείται να εξεταστεί το ενδεχόμενο χρήσης κτηρίων/γραφείων που ανήκουν στην Κυπριακή Εταιρεία Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων (ΚΕΔΙΠΕΣ) Λτδ και η στέγαση των κρατικών υπηρεσιών/οργανισμών για τις οποίες απαιτείται η εγκατάσταση εξειδικευμένων υποδομών, να γίνεται σε ιδιόκτητα κτήρια.
Η Ελεγκτική Υπηρεσία εισηγείται επιπλέον να μην ενοικιάζονται κτίρια, τα οποία δεν κατέχουν πιστοποιητικά έγκρισης, και γράφει ότι το κράτος δεν θα πρέπει να ενοικιάζει κτίρια τα οποία κατέχουν πιστοποιητικά έγκρισης με μη εξουσιοδοτημένες εργασίες, για λόγους κυρίως ασφάλειας. Σημειώνει επί τούτου ότι θα προβεί σε εισήγηση προς το αρμόδιο Υπουργείο Εσωτερικών για να ετοιμαστεί σχετικό νομοσχέδιο, το οποίο στη συνέχεια να προωθηθεί στη Βουλή των Αντιπροσώπων.