Διεθνής Ημέρα για την Εξάλειψη του Αναλφαβητισμού

«Η εκπαίδευση και η μόρφωση είναι το πιο ισχυρό όπλο που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για να αλλάξουμε τον κόσμο».

Ο αναλφαβητισμός είναι ένα πολυσύνθετο πρόβλημα, κοινωνικό, πολιτικό, πολιτισμικό, οικονομικό. Για πάνω από 65 χρόνια, η UNESCO εργάζεται ώστε να διασφαλίσει ότι η παιδεία αποτελεί, και θα εξακολουθεί να αποτελεί, προτεραιότητα για τα έθνη. Μέσω των προγραμμάτων της τυπικής και άτυπης μάθησης, ο Οργανισμός εργάζεται για την υλοποίηση του οράματός του για έναν κόσμο εγγράμματο.

Πρόσθετα, με πρωτοβουλία της UNESCO, καθιερώθηκε η 8η Σεπτεμβρίου κάθε έτους ως η Διεθνής Ημέρα για την Εξάλειψη του Αναλφαβητισμού, με στόχο την εξάλειψη της ανισότητας και την ανάδειξη της σημασίας της καταπολέμησης του αναλφαβητισμού.

Άγνοια των στοιχειωδών γραμμάτων, αδυναμία ανάγνωσης και γραφής είναι η κλασική έννοια του όρου αναλφαβητισμός. Στις μέρες μας, εκτός από τον λειτουργικό αναλφαβητισμό (κατάσταση ατόμων που έχουν διδαχθεί γραφή κι ανάγνωση, αλλά δεν τις χρησιμοποιούν) και τον ολικό ή οργανικό αναλφαβητισμό (για άτομα που δεν έχουν διδαχθεί γραφή κι ανάγνωση) υπάρχει και ο «ψηφιακός αναλφαβητισμός», ο οποίος συνδέεται με τη δυνατότητα χρήσης των ηλεκτρονικών μέσων επικοινωνίας και πληροφόρησης. Γι’ αυτό, το φετινό θέμα της 8ης Σεπτεμβρίου είναι: «Γραμματισμός σε έναν ψηφιακό κόσμο» (Literacy in a digital world) και έχει στόχο να εξετάσει τις δεξιότητες γραμματισμού που απατούνται για την πλοήγηση σε ένα όλο και περισσότερο ψηφιακό κόσμο, ώστε να γίνει εφικτή η αξιοποίηση των ευκαιριών που προσφέρει ο κόσμος αυτός.

Ο αναλφαβητισμός θεωρείται ότι είναι ένα φαινόμενο που αφορά κυρίως, τις τριτοκοσμικές χώρες, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Στατιστικής της UNESCO. Επίσης, περίπου 264 εκατομμύρια παιδιά και νέοι είναι εκτός σχολείου (σχολικό έτος που λήγει το 2015), εκ των οποίων τα 61 εκατομμύρια παιδιά είναι αρχικής σχολικής ηλικίας, τα 62 εκατομμύρια κατώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και τα υπόλοιπα 141 εκατομμύρια ανώτερης δευτεροβάθμιας ηλικίας. Γενικά, 757 εκατομμύρια άνθρωποι άνω των 15 ετών σε όλο τον πλανήτη δεν έχουν τις βασικές ικανότητες ανάγνωσης και γραφής, εκ των οποίων τα δύο τρίτα των αναλφάβητων του κόσμου να είναι γυναίκες.

Δεδομένων των πιο πάνω αριθμών, τα Ηνωμένα Έθνη έθεσαν ως στόχο την προώθηση του γραμματισμού ως αναπόσπαστου μέρους της διά βίου μάθησης και τη διασφάλιση ότι, μέχρι το 2030, όλοι οι νέοι και ένα ουσιαστικό ποσοστό ενηλίκων, άνδρες και γυναίκες, θα κατέχουν την ικανότητα ανάγνωσης, γραφής και αρίθμησης.

Η εξάλειψη του αναλφαβητισμού προϋποθέτει τη συλλογική δράση για την πλήρη κατοχύρωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την εξάλειψη των κοινωνικών ανισοτήτων και του κοινωνικού αποκλεισμού. Γενικότερα, για την καταπολέμηση του προβλήματος, χρειάζεται η ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση τόσο των κρατικών και άλλων φορέων, όσο και η εξατομικευμένη συνεισφορά.

Κρατικοί και τοπικοί φορείς, όσο και εθελοντικές και μη κυβερνητικές οργανώσεις προσφέρουν προγράμματα απασχόλησης των παιδιών, τα οποία περιλαμβάνουν βιωματικά και εκπαιδευτικά εργαστήρια, έτσι ώστε σε μια συλλογική προσπάθεια να προλάβουν και να αντιμετωπίσουν το φαινόμενο του αναλφαβητισμού.

Γιατί όπως είπε και ο Νέλσον Μαντέλα: «Η εκπαίδευση και η μόρφωση είναι το πιο ισχυρό όπλο που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για να αλλάξουμε τον κόσμο».