Άρθρο γνώμης του Βασιλάκη Γεώργιου*
BNP Paribas: Γιατί η ανάκαμψη θα είναι πιο αργή στην Ελλάδα; Η εκτίμηση για τις εξελίξεις για το 2021
Πιο αργή σε σχέση με τις άλλες χώρες θα είναι η ανάκαμψη στην Ελλάδα, εκτιμά η BNP Paribas σε έκθεσή της για τις προοπτικές του πρώτου τριμήνου. Όπως επισημαίνει ο οικονομολόγος του οίκου Guillaume Derrien, η οικονομική ανάκαμψη της χώρας για την επόμενη χρονιά θα είναι γεμάτη με αβεβαιότητες.
Το πλήγμα της πανδημίας στην οικονομική δραστηριότητα αναμένεται να έχει μεγαλύτερη διάρκεια στον κρίσιμο τομέα του τουρισμού παρότι σε άλλους κλάδους. Η BNP Paribas επισημαίνει, παράλληλα, ότι η μείωση των τουριστικών ροών του περασμένου καλοκαιριού επιβάρυνε σημαντικά την ανάκαμψη του ΑΕΠ για το τρίτο τρίμηνο (+2,3%), με αποτέλεσμα η Ελλάδα να εμφανίσει πολύ ασθενέστερη ανάπτυξη σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Έτσι, την ώρα που ξεκινούσε το τέταρτο τρίμηνο, το πραγματικό ΑΕΠ της Ελλάδας ήταν ακόμα κατά 12,1% χαμηλότερα από τα προ-πανδημίας επίπεδα (τέλη του 2019). Η BNP Paribas επικαλείται τις προβλέψεις της Κομισιόν για ύφεση 9% το 2020 και ανάπτυξη 5% το 2021, με τον Derrien να επισημαίνει ότι «αφού η ελληνική οικονομία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον τουρισμό, η ανάκαμψή της αναμένεται να είναι ασθενέστερη από εκείνη των άλλων ευρωπαϊκών χωρών το 2021».
Ιδιαίτερη σημασία έχει η πρόβλεψη του οίκου για μακροπρόθεσμη ζημιά στον τουριστικό κλάδο, που θα συνεχιστεί ακόμα και όταν η πανδημία σταδιακά θα περνά, καθώς θα αρχίζουν οι εμβολιασμοί. Οι επιπτώσεις θα είναι σημαντικές για την αγορά εργασίας, τονίζει η BNP Paribas.
Το Νοέμβριο, οι προσδοκίες των ελληνικών νοικοκυριών για τις μελλοντικές τάσεις στην απασχόληση άγγιξαν τα χαμηλότερα επίπεδά τους από τον Αύγουστο του 2013 (δηλαδή όταν η Ελλάδα βρισκόταν ακόμα στα βάθη της κρίσης χρέους). Οι επίσημες προβλέψεις της κυβέρνησης μιλούν για περιορισμένη αύξηση της ανεργίας το 2020, με το σχετικό ποσοστό να ενισχύεται κατά 1,6 ποσοστιαίες μονάδες στο 18,9% και στη συνέχει να υποχωρεί στο 17,9% το 2021. Η BNP Paribas εξηγεί ότι και οι προβλέψεις της Κομισιόν κινούνται κοντά σε αυτά τα επίπεδα.
Με την ανάκαμψη να είναι εύθραυστη, η δημοσιονομική πολιτική θα παίξει κρίσιμο ρόλο στη στήριξη της οικονομικής δραστηριότητας το 2021, σημειώνει η ανάλυση, όπως σημαντικός θα είναι και ο ρόλος των κεφαλαίων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης, με την BNP Paribas να επισημαίνει ότι η Ελλάδα θα λάβει τα περισσότερα κονδύλια (ως ποσοστό του ΑΕΠ) μετά την Κροατία και τη Βουλγαρία. Εάν συνυπολογιστούν και τα δάνεια, το συνολικό ποσό που θα εισρεύσει στην ελληνική οικονομία ανέρχεται στα 32 δισ. ευρώ, ίσο με το 17% του ΑΕΠ.
«Παρά τη στήριξη αυτή από την Ε.Ε., τα δημόσια οικονομικά της Ελλάδας παραμένουν μία ανησυχία μακροπρόθεσμα», τονίζει η BNP Paribas, επισημαίνοντας ότι έπειτα από την προς τα πάνω αναθεώρηση των προβλέψεων της Κομισιόν για τα ελλείμματα του 2020 (6,9% του ΑΕΠ) και του 2021 (6,3%), το δημόσιο χρέος αναμένεται να αγγίξει το 207,1% του ΑΕΠ φέτος πριν να πέσει στο 200,7% το 2021.
Παρόλα αυτά, εκτίμηση της BNP Paribas είναι ότι οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων θα παραμείνουν χαμηλά το 2021, λόγω της στήριξης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης και εξαιτίας της χαμηλής τάσης του πληθωρισμού. Αυτό θα μειώσει το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους ακόμα περισσότερο, σημειώνει ο Derrien. Συγκεκριμένα, οι καθαρές πληρωμές τόκων αναμένεται να πέσουν στο 2,51% του ΑΕΠ το 2020 και στο 2,43% το 2021, την ώρα που στο αποκορύφωμα της κρίσης χρέους, το 2011, είχαν αγγίξει το 7,2% του ΑΕΠ.
Παράλληλα θα αναφερθώ μόνο σε μια παράμετρο που επηρεάζει το τουρισμό μας και αυτός είναι οι αερομεταφορές. Στο 1,5 τρισ. ευρώ ανέρχονται οι απώλειες των αερομεταφορών το 2020 Απώλειες της τάξεως του 1,5 τρισ. ευρώ προκάλεσε η πανδημία στις αερομεταφορές, με τις ζημίες που έχει υποστεί ο συγκεκριμένος κλάδος να επιβαρύνουν σημαντικά την εκτιμώμενη υποχώρηση του παγκόσμιου ΑΕΠ κατά 3,7% το 2020, σύμφωνα με τις προβλέψεις της Fitch Ratings.
Παράγοντες της ελληνικής αγοράς υποστηρίζουν ότι από την έναρξη του σταδιακού εμβολιασμού του πληθυσμού θα χρειαστεί να παρέλθουν, τουλάχιστον, έξι μήνες, μέχρι δηλαδή τον Ιούνιο του 2021, ωσότου να υπάρξει σχετική σταθεροποίηση στις αεροπορικές μεταφορές, οπού υπολογίζεται ότι έχουν ήδη χαθεί 46 εκατ. θέσεις εργασίας.
Μπορεί κανείς να διαλέξει είτε να πάει πίσω προς την ασφάλεια είτε να πάει μπροστά προς την ανάπτυξη. Abraham Maslow. Η εποχή μας έχεις προκλήσεις και ευκαιρίες και αυτό πρέπει να το έχουμε μέσα στο πυρήνα της σκέψης μας.
Δυστυχώς στην Ελλάδα αυτή τη περίοδο αποφάσεις λαμβάνει ένα επιτελείο με πρόσωπα με συντηρητική πολιτική και θέσεις από το παρελθόν που είδαν την πανδημία σαν ευκαιρία να τις επιβάλουν και αυτό δεν προοιωνίζει ότι θα έχουμε θετικές ως προς τις άμεσες εξελίξεις προσδοκίες.
Πρόσφατο δείγμα η απόφαση της υπουργού Παιδείας κας Κεραμέως για το θέμα της εξομοίωσης των επαγγελματικών δικαιωμάτων των Αποφοίτων Κολεγίων με αυτά των Πτυχιούχων Πανεπιστημίων που προκάλεσε την Οργή Οικονομικού Επιμελητηρίου για την τροπολογία Κεραμέως με τη κατάθεση νυχτερινής εκπρόθεσμης τροπολογίας. Μηχανικοί, γεωτεχνικοί, οικονομολόγοι κατά της τροπολογίας για τα κολέγια όμως τίποτε δεν μπορεί να συγκρατήσει την υπουργό με τις εμμονές που νομοθετεί αντισυνταγματικά. Άλλωστε το είχε αποπειραθεί και στις 03/10/2019 ξεσηκώνοντας θύελλα αντιδράσεων των φορέων.
Δεν υπάρχει πρόοδος χωρίς αλλαγή αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι κάθε αλλαγή είναι πρόοδος. John Wooden
Ο ρεαλισμός στο σχεδιασμό της οικονομικής πολιτικής και η υλοποίηση με συνέπεια δεν είναι μέσα στις αρετές που έχουν επιδείξει οι πολιτικοί μας μέσα στη κρίση και αυτό εξακολουθεί να είναι όχι απλά διαπίστωση αλλά μια διαρκής πραγματικότητα που αδικεί τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας.
*Οικονομολόγου ΕΚΠΑ