Δρ. Πέτρος Σιβιτανίδης*
Μετά από μια καθοδική πορεία οκτώ ετών, ο γενικός δείκτης τιμών οικιστικών ακινήτων που δημοσιεύεται από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου κατέγραψε την πρώτη του ετήσια αύξηση (0.2%) το πρώτο τρίμηνο του 2017. Να σημειωθεί ότι ο γενικός δείκτης αποτελεί τον σταθμισμένο μέσο όρο των τιμών διαμερισμάτων και των τιμών οικιών.
Αυτοί οι δύο τύποι οικιστικών ακινήτων κατέγραψαν σαφώς διαφορετικές τάσειςτο τέταρτο τρίμηνο του 2016, αλλά και σε μικρότερο βαθμό και το πρώτο τρίμηνο του 2017.
Συγκεκριμένα, το τέταρτο τρίμηνο του 2016, οι τιμές των διαμερισμάτων κατέγραψαν μια ετήσια αύξηση (σε σχέση με το ίδιο τρίμηνο του προηγούμενου χρόνου) 1.9%, ενώ οι τιμές των οικιών κατέγραψαν μια ετήσια μείωση 1.9%. Το πρώτο τρίμηνο του 2017, οι τιμές των διαμερισμάτων κατέγραψαν μια ετήσια αύξηση 1.6% ενώ οι τιμές των οικιών κατέγραψαν μια πολύ μικρή μείωση0.3%, η οποία πρακτικά μπορεί να ερμηνευθεί σαν ένδειξη σταθεροποίησης τιμών.
Να σημειωθεί ότι ο δείκτης τιμων ακινήτων για την Κύπρο που δημοσιεύεται από το Royal Institution of Chartered Surveyors (RICS) άρχισε να καταγράφει αυξήσεις στις τιμές και των οικιών και των διαμερισμάτων από το δεύτερο τρίμηνο του 2016. Σύμφωνα με αυτό τον δείκτη, οι τιμές των διαμερισμάτωναυξήθηκαν το 2016 κατά 3.7% και οι τιμές των οικιών κατά 3.4%. Το πρώτο τρίμηνο του 2017 ο δείκτης του RICS κατέγραψε ετήσια αύξηση 4.9% στις τιμές των διαμερισμάτων και 3.3% αύξηση στις τιμές των οικιών. Από το τέταρτο τρίμηνο του 2009όταν άρχισε ό δείκτης, μέχρι το τέταρτο τρίμηνο του 2015, κατά το οποίο σύμφωνα με τον δείκτη οι τιμές των οικιστικών ακινήτων σταμάτησαν ουσιαστικά την καθοδική τους πορεία, οι τιμές των οικιών μειώθηκαν συνολικά κατά 21% ενώ οι τιμές των διαμερισμάτων κατά 35%. Να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τον δείκτη της Κεντρικής Τράπεζας,οι τιμές των διαμερισμάτων και των οικιών είχαν καταγράψει επιπρόσθετες μειώσεις (3.5% και 5.4%, αντίστοιχα) κατά την περίοδο που μεσολάβησε από το 2008 μέχρι το τέταρτο τρίμηνο του 2009 που άρχισε να δημοσιεύεται ο δείκτης του RICS.
Για να πάρουμε μια καλύτερη ιδέα σε ποιο στάδιο του κύκλου ευρίσκεται η αγορά σήμερα και πόσο κοντά είμαστε σε μια ενδεχόμενη κατάσταση υπερθέρμανσης της αγοράς (φούσκας) μπορούμε να εξετάσουμε τα σημερινά επίπεδα τιμών και πωλήσεων, καθώς και τους ρυθμούς αύξησης τιμών με τα αντίστοιχα επίπεδα του 2007-2008, όταν η αγορά ήταν σε στάδιο υπερθέρμανσης. Σύμφωνα με τον δείκτη της Κεντρικής Τράπεζας, το πρώτο τρίμηνο του 2017, οι τιμές και των διαμερισμάτων και των οικιών ήταν ακόμη κατά 32% χαμηλότερες από τις αντίστοιχες τιμές που καταγράφηκαν από τον δείκτη το τέταρτο και το δεύτερο τρίμηνο του 2008, και οι οποίες σηματοδότησαν την κορυφή του κύκλου τιμών αυτών των δύο τύπων οικιστικών ακινήτων.
Όσον αφορά στον όγκο συναλλαγών, ο οποίος μπορεί να μετρηθεί προσεγγιστικά με τον αριθμό των πωλητηρίων συμβολαίων που κατατίθενται στο κτηματολόγιο, καταγράφηκε μεγάλη αύξηση (43%) το 2016. Ο συνολικός αριθμός όμως των συναλλαγών,που ανήλθε σε 7,063, ήτανκατά 67% χαμηλότερος από τον αριθμό των συναλλαγών που καταγράφηκαν το 2007 και οι οποίες ανήλθαν στις 21,245. Επίσης να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τον δείκτη της Κεντρικής Τράπεζας, από το πρώτο τρίμηνο του 2007 μέχρι και το δεύτερο τρίμηνο του 2008 οι τιμές των οικιών αυξάνονταν με ετήσιους ρυθμούς που ξεπερνούσαν το 20%.
*Αναπληρωτής Καθηγητής και Διευθυντής Προγραμμάτων στο Real Estate στο Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφου