Ο Απόστολος Θωμάς, ήταν ο μόνος από τους Μαθητές του Ιησού που δεν κατάφερε να τον δει μετά την Ανάστασή Του.
Ο Θωμάς ήταν Ιουδαίος από τη Γαλιλαία και ασκούσε το επάγγελμα του ψαρά. Εγκατέλειψε το επάγγελμά του και ακολούθησε το Χριστό, όταν εκείνος του το ζήτησε. Ήταν ζωηρός, παρορμητικός, γενναίος, αλλά και δύσπιστος. Η αγάπη του μέχρις αυτοθυσίας προς τον Χριστό καταφαίνεται, όταν παρακινεί τους άλλους μαθητές του: «Άγωμεν και ημείς ίνα αποθάνωμεν μετ’ αυτού» (Ιωάν. ια’16).
Κατά την εμφάνιση του Χριστού στους αποστόλους μετά την Ανάστασή Του, ο Θωμάς απουσίαζε και έθεσε ως όρο για να αποδεχθεί τα λεγόμενά τους να αποκτήσει προσωπική εμπειρία του γεγονότος, δηλαδή να δει στα χέρια του Χριστού «τον τύπον των ήλων» (τα σημάδια των καρφιών) και να βάλει «τη χείρα εις την πλευράν αυτού» (Ιωάννης, κ’ 25).
Η φράση του δε, έχει μείνει στην Ιστορία: «Αν δεν δω στα χέρια του τις τρύπες από τα καρφιά αν δεν βάλω τα δάχτυλαμου σε αυτές και το χέρι μου στο πλευρό του , δεν πρόκειται να πιστέψω» είχε πει.
Ο Θωμάς έμεινε με την αγωνία για οκτώ ημέρες, μέχρι την επόμενη εμφάνιση του Ιησού.
Όταν οι δυο τους συναντήθηκαν, ο ίδιος ο Χριστός τον κάλεσε να δει με τα μάτια του και να αγγίξει με τα χέρια του τις πληγές Του, για να βεβαιωθεί. Η αντίδραση του Αποστόλου ήταν αρκετά εντυπωσιακή. Τον αναγνώρισε και επιβεβαίωσε με τη φράση «Είσαι ο Κύριος και Θεός μου».
Εξαιτίας αυτού του γεγονότος, ο Ιησούς είπε την επίσης ιστορική φράση «Μακάριοι όσοι πίστεψαν χωρίς να έχουν δει».
Από τότε έχει μείνει ο χαρακτηρισμός του «Άπιστου Θωμά» όχι γι αυτούς που δεν πιστεύουν, αλλά γι αυτούς που ζητούν αποδείξεις ώστε να πεισθούν.
Όταν δηλαδή λέμε σε κάποιον «Μην γίνεσαι άπιστος Θωμάς» ουσιαστικά του λέμε «Μη με αμφισβητείς ζητώντας αποδείξεις της αλήθειας των λεγομένων μου».
Σύμφωνα με την παράδοση, μετά την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος και την προτροπή του Χριστού «Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη» (Ματθαίος, κη’ 19), ο Θωμάς κήρυξε το ευαγγέλιο μέχρι την Ινδία, όπου σύμφωνα με τα απόκρυφα έργα («Πράξεις και Μαρτύρια του Θωμά»), υπέστη φρικτά βασανιστήρια και μαρτύρησε στην πόλη Μίλαπορ το 72. Τμήμα των λειψάνων του βρίσκονται στο ναό του Αγίου Θωμά στη πόλη Ορτόνα της Ιταλίας.
Στον Θωμά αποδίδεται κι ένα απόκρυφο Ευαγγέλιο («Ευαγγέλιον του Θωμά»), που περιλαμβάνει γεγονότα της παιδικής ηλικίας του Ιησού. Δεν αναγνωρίζεται, όμως, από την Εκκλησία, επειδή θεωρείται έργο αιρετικών.
Η μνήμη του Απόστολου Θωμά εορτάζεται στις 6 Οκτωβρίου από την Ορθόδοξη Εκκλησία και στις 3 Ιουλίου από την Καθολική. Το γεγονός της προσωπικής του εμπειρίας με τον Κύριο τιμάται την πρώτη Κυριακή μετά το Πάσχα.