Σημαντική βελτίωση στις φυλακές
Παρουσιάζοντας την έκθεση της για το 2013, η Επίτροπος Διοικήσεως και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Ελίζα Σαββίδου εξέφρασε την ικανοποίησή της ως προς το γενικότερο βαθμό συμμόρφωσης των υπηρεσιών της Δημοκρατίας στις υποδείξεις της, επιμένοντας ωστόσο ότι παραμένουν κάποιες αδυναμίες σε συγκεκριμένους τομείς.
Το Υπουργείο Υγείας παραμένει ένα από τα πιο προβληματικά Υπουργεία σε σχέση με τη συμμόρφωσή του με τις υποδείξεις του Γραφείου Επιτρόπου Διοικήσεως, ενώ σημαντικές βελτιώσεις θεωρείται ότι επέφερε ο θεσμός στις συνθήκες κράτησης στις Κεντρικές Φυλακές.
Η κ. Σαββίδου είπε ότι τΟ 2013 έλαβε 2555 παράπονα σύγκριση με το 2012 που έλαβε 2776 ατομικά παράπονα, ενώ ακόμα 150 παράπονα λήφθηκαν στην αρχή ισότητας και την αρχή κατά των διακρίσεων. Επίσης στο Γραφείο ανατέθηκαν κι άλλες αρμοδιότητες όπως οι επισκέψεις σε τόπους κράτησης ή περιορισμού ατόμων και η παρακολούθηση της σύμβασης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες.
Ανέφερε ότι υπήρξε μια εντυπωσιακή και εξαιρετικά θετική αλλαγή στις φυλακές μετά από μια σειρά παρεμβάσεων του γραφείου της.
Ύστερα από μια σειρά παρεμβάσεων του Γραφείου, έχει αλλάξει και η φύση των ατομικών παραπόνων που λαμβάνονται από κρατούμενους. Επίσης λειτουργοί του Γραφείου επισκέπτονται σε εβδομαδιαία βάση τις φυλακές και η Επίτροπος τις αμέσως επόμενες μέρες θα επισκεφθεί και τη νέα διεύθυνση.
«Ενώ παλιότερα το 2012 το 11`, το 10` τα παράπονα αφορούσαν σοβαρά κρούσματα κακοποίησης, φέτος ειδικά, από κρατούμενους στις Κεντρικές Φυλακές δεν έχουμε πάρει τέτοια καταγγελία, αλλά μόνο καταγγελίες που αφορούν την καθημερινή τους διαβίωση όπως το δικαίωμά τους να πάρουν άδεια, να επισκεφθούν τις οικογένειές τους, ή να μετακινηθούν στην ανοικτή φυλακή», ανέφερε.
Όσον αφορά τις συνθήκες κράτησης στο χώρο κράτησης μεταναστών στη Μενόγεια, ανέφερε ότι έγιναν κι εκεί κάποιες αλλαγές κατόπιν υποδείξεως της Επιτρόπου Διοικήσεως, ενώ κι εκεί υπάρχουν συχνές επισκέψεις λειτουργούν.
Το ανησυχητικό, είπε η κα. Σαββίδου είναι ότι κάποια άτομα κρατούνταν μήνες στη Μενόγεια γιατί ήταν αντικειμενικά αδύνατο να απελαθούν. Ειδικά για τους Σύριους, είπε, υπήρξε σειρά παρεμβάσεων του Γραφείου με αποτέλεσμα όλοι να απελευθερωθούν, ενώ το ΥΠΕΣ αποφάσισε να μην τους συλλαμβάνει και να τους δίνει εξαμηνιαίες άδειες μέχρις ότου να αλλάξουν τα δεδομένα στη χώρα τους. Παρεμβάσεις υπήρξαν επίσης και για Ιρανούς υπηκόους, μερικοί από τους οποίους κρατούνταν για 2η και 3η χρόνια. Σήμερα ο αριθμός κρατουμένων στη Μενόγεια είναι περίπου ο μισός σε σχέση με προηγούμενα χρόνια.
Πρόσθεσε ότι σε μεταναστευτικής φύσεως ζητήματα, στις αρχές του 2013 υπήρχε πρόβλημα ως προς το βαθμό συμμόρφωσης, ωστόσο το τελευταίο διάστημα η συνεργασία είναι πάρα πολύ καλύτερη.
Η κ. Σαββίδου είπε ότι «Το Υπουργείου Υγείας είναι ένα από τα πιο προβληματικά Υπουργεία, δεν βλέπουμε βελτιώσεις σε γενικές εισηγήσεις που κάνουμε».
Όπως είπε μια από τις κυριότερες εισηγήσεις είναι να εφαρμόσει το Υπ. Υγείας το λεγόμενο κλινικό έλεγχο (clinical audit) δηλαδή, όταν συμβεί κάτι σε ένα νοσοκομείο ή όταν υπάρξει κακή κατά τον παραπονούμενο ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, θα πρέπει το ίδιο το νοσοκομείο να διερευνά την περίπτωση, να εντοπίζει ποια λάθη μπορούν να διορθωθούν και να εφαρμόζει καλύτερες πρακτικές ώστε να βελτιώνεται συνεχώς. Όπως είπε, είναι ένα σύστημα που τα μεγάλα νοσοκομεία διεθνώς εφαρμόζουν και βελτιώνονται συνεχώς.
Εξέφρασε την απογοήτευσή της για το γεγονός ότι παρά την υπόσχεση της εφαρμογής του κλινικού ελέγχου και στα νοσοκομεία της Κύπρου, αυτό δεν έχει εφαρμοστεί ακόμα.
Τα περισσότερα παράπονα, είπε, έχουν να κάνουν με ισχυρισμούς για ιατρική αμέλεια. Πρόσθεσε ότι το Γραφείο της δεν μπορεί να υπεισέλθει σε ζητήματα ιατρικής αμέλειας, αφού κάτι τέτοιο αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα των δικαστηρίων.
«Εκείνο όμως που μας προβληματίζει είναι η αδιαφορία με την οποία αντιμετωπίζονται αυτές οι καταγγελίες από πλευράς Υπουργείου και η μη διεξαγωγή έγκαιρης διερεύνησης αυτών των καταγγελιών και ενημέρωσης των ασθενών για το πόρισμα αυτών των ερευνών», ανέφερε.
Σε σχέση με παράπονα που λαμβάνονται από Τουρκοκυπρίους, είπε ότι αυτά έχουν να κάνουν με αιτήσεις τους για να εγγραφούν ως Κύπριοι πολίτες.
Υποβάλλονται παράπονα για το θέμα της υπηκοότητας, της έκδοσης ταυτοτήτων αλλά και όσον αφορά τους διαμένοντες στις ελεύθερες περιοχές και για τα επιδόματα. Υπάρχουν επίσης παράπονα κυρίως από Τ/κ που έχουν μεταναστεύσει στο εξωτερικό, στις περιπτώσεις που αποτείνονται στο Υπουργείο Εσωτερικών για να ενημερωθούν για την κατάσταση της ιδιοκτησίας τους στις ελεύθερες περιοχές. Όπως αναφέρθηκε, σε αυτές τις περιπτώσεις το Υπ. Εσωτερικών καθυστερεί πάρα πολύ να δώσει αυτή την ενημέρωση και είναι πολύ επιφυλακτικό.
Όσον αφορά τα παράπονα για το γραφείου ευημερίας, η κα. Σαββίδου ανέφερε ότι είναι γενικώς παραδεκτό ότι πρόκειται για μια αδύνατη υπηρεσία, όπως προκύπτει μέσα από τις έρευνες του Γραφείου. Πρόσθεσε ωστόσο ότι τα δεδομένα αλλάζουν πάρα πολύ γιατί τα πλείστα παράπονα αφορούσαν την παροχή δημόσιου βοηθήματος, αρμοδιότητα που έχει τώρα μετατεθεί στο Υπ. Εργασίας με το ΕΕΕ.
Εκφράστηκε η ελπίδα ότι με το νέο σύστημα θα ξεπεραστούν προβλήματα έλλειψης συντονισμού, λαθών, παραλείψεων και έλλειψης ενημέρωσης που επέφεραν μεγάλο κόστος σε δικαιούχου.
Περαιτέρω σε σχέση με την έκθεσή της για το 2013, η Επίτροπος Διοικήσεως επεσήμανε ότι τη συγκεκριμένη χρονιά οι σοβαρές επιπτώσεις της ύφεσης της λιτότητας περιόρισαν προνομιακές κρατικές παροχές, συρρίκνωσαν δικαιώματα, αποκάλυψαν προϋπάρχουσες και λανθάνουσες διοικητικές παθογένειες και ενίσχυσαν τη δυσπιστία του πολίτη προς τους θεσμούς.
Σημαντικό ποσοστό των παραπόνων που υποβλήθηκαν εντός του 2013 προέρχονταν από αδύνατες κοινωνικά ομάδες και αφορούσε σε θέματα που άπτονταν του καθεστώτος παραμονής αλλοδαπών, κοινωνικών παροχών, φορολογικών ζητημάτων, διακρίσεων.
Όπως είπε, αποτέλεσε αναπόφευκτη και συνειδητή επιλογή η επικέντρωση σε παρεμβάσεις τόσο σε ατομικό όσο και σε συστημικό επίπεδο που στόχευαν στην κατοχύρωση δικαιωμάτων και ευκαιριών σε κοινωνικά ευπαθείς ομάδες. Παράλληλα αναδείχθηκαν νέα ζητήματα έμφυλης βίας, της αναγνώρισης της ΛΟΑΤ κοινότητας και της πρόληψης του ρατσισμού και των στερεοτύπων.