Η κυριακάτικη συνέντευξη της Υπουργού Παιδείας στην Καθημερινή, ημερομηνίας 23/11/2025 για το σχέδιο αξιολόγησης του εκπαιδευτικού, αφήνει πίσω της ένα βαρύ κλίμα. Αντί να ανοίγει δρόμους συνεννόησης, στήνει εμπόδια. Αντί να ενισχύει την εμπιστοσύνη, στρέφει το δάχτυλο στους ανθρώπους που μοχθούν καθημερινά και στηρίζουν το δημόσιο σχολείο, στους ίδιους τους εκπαιδευτικούς.
Είναι άξιο απορίας, πώς μπορεί μια εκπαιδευτική αλλαγή να πετύχει, όταν, πριν καν εφαρμοστεί, στοχοποιεί αυτούς που καλούνται να την κάνουν πράξη; Πότε στα χρονικά της εκπαίδευσης πέτυχε αλλαγή χωρίς σεβασμό σε εκείνους που θα την υλοποιήσουν; Η απάντηση είναι απλή… ποτέ.
Η Προοδευτική Κίνηση Δασκάλων και Νηπιαγωγών έχει τονίσει επανειλημμένα ότι η κυβέρνηση αντί να προσπαθήσει να πετύχει συμφωνία, προχώρησε μονομερώς με νομοσχέδιο στη Βουλή. Δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή μια διαδικασία που καταπατά τον εργασιακό κώδικα και να παρουσιάζεται ταυτόχρονα ως «μεταρρύθμιση». Δεν μπορεί να γίνεται διάλογος, όταν η μια πλευρά απαιτεί και η άλλη καλείται απλώς να συμφωνήσει. Η ίδια η Κυβέρνηση επέλεξε να ξεκινήσει συζήτηση στη Βουλή χωρίς συναίνεση, γνωρίζοντας ότι οι βασικές θέσεις της ΠΟΕΔ όχι μόνο δεν ικανοποιήθηκαν, αλλά αντιστρατεύονται την ουσία μιας προοδευτικής, παιδαγωγικής και δημοκρατικής αξιολόγησης.
Ένα από τα πιο κρίσιμα σημεία είναι ο ρόλος του διευθυντή. Η κυβερνητική πρόταση τον τοποθετεί ως βαθμολογητή στην αριθμητική αξιολόγηση του εκπαιδευτικού. Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Μετατρέπει τον διευθυντή από μέντορα και παιδαγωγικό ηγέτη σε προϊστάμενο με «κόκκινο μπλοκάκι». Μεταφέρει το κέντρο βάρους από τη στήριξη στη μέτρηση και από τη βελτίωση στην πίεση. Ο διευθυντής πρέπει να συμμετέχει στη διαμορφωτική αξιολόγηση, εκεί όπου υπάρχει συνεργασία, συζήτηση, καθοδήγηση, ανατροφοδότηση. Η αριθμητική αξιολόγηση οδηγεί στο αντίθετο αποτέλεσμα, αφού επιβάλλει άγχος, καχυποψία και τελικά χειρότερα παιδαγωγικά και μαθησιακά αποτελέσματα. Σε ποια χώρα πέτυχε βελτίωση με συστήματα τιμωριών και ποινών; Καμία δεν το υποστηρίζει σοβαρά, καμία έρευνα δεν το επιβεβαιώνει.
Δυστυχώς, μέσα από τη συνέντευξη και όλο τον προηγούμενο κυβερνητικό λόγο επιχειρείται κάτι επικίνδυνο. Η Κυβέρνηση ζητά από τους εκπαιδευτικούς να «εφαρμόσουν» αυτό που πρώτα τους κατηγόρησε και κατάφερε να στρέψει την κοινή γνώμη εναντίον τους. Πρώτα παρουσίασε τους εκπαιδευτικούς περίπου ως εμπόδιο και μετά θα τους ζητήσει να υλοποιήσουν την αλλαγή. Αν αυτό δεν είναι αντίφαση, τότε τι είναι; Μια κυβέρνηση που ανοίγει μέτωπο με τους ανθρώπους του σχολείου αντί να τους στηρίξει, ουσιαστικά πυροβολεί το ίδιο της το σχέδιο. Δεν μπορείς να χτίσεις νέο οικοδόμημα, σπάζοντας τα θεμέλια.
Η Προοδευτική δεν αρνείται την ανάγκη αλλαγών. Αντιθέτως, πρώτη ζήτησε μια αξιολόγηση δημιουργική, ανθρώπινη, σύγχρονη και παιδαγωγικά τεκμηριωμένη. Όμως, διεκδικεί κάτι αξιοπρεπές, δημοκρατικό και υλοποιήσιμο. Και το κυριότερο, μια μεταρρύθμιση που δεν γίνεται εναντίον των εκπαιδευτικών, αλλά μαζί τους.
Το σχολείο δεν αλλάζει με εμπρηστικές δηλώσεις και μονομερείς αποφάσεις. Δεν αλλάζει με ποινές και αριθμούς. Δεν αλλάζει με καχυποψία. Αλλάζει με εμπιστοσύνη, με συμμετοχή και με μοντέλα αξιολόγησης που βελτιώνουν και δεν τιμωρούν.
Όταν η Κυβέρνηση καταλάβει ότι οι εκπαιδευτικοί είναι σύμμαχος και όχι αντίπαλος, τότε και μόνο τότε μπορεί να γεννηθεί μια πραγματική εκπαιδευτική αλλαγή. Μέχρι τότε, κάθε προσπάθεια αλλαγής θα παραμένει σε ένα χαρτί που γράφτηκε πάνω από τα κεφάλια όσων καλούνται να το εφαρμόσουν. Το σχολείο αλλάζει μόνο όταν ο εκπαιδευτικός νιώθει μέρος της λύσης και όχι της ενοχής.
Μάριος Στυλιανού
Πρόεδρος Προοδευτικής Κίνησης Δασκάλων και Νηπιαγωγών