Ο Υπουργός Άμυνας κ. Χριστόφορος Φωκαΐδης προέβη σήμερα σε δηλώσεις στην εκπομπή «Πρωινό Δρομολόγιο» του Τρίτου Προγράμματος του ΡΙΚ σχετικά με θέματα της επικαιρότητας και συγκεκριμένα, για το θέμα της φυγοστρατίας και για στρατιωτικές ασκήσεις που διεξάγονται σε συνεργασία με το Ισραήλ.
Το πλήρες κείμενο των ερωταπαντήσεων ακολουθεί:
Ερώτηση: Πώς σχολιάζετε τα διάφορα που λέγονται για τις ασκήσεις που γίνονται στο Τρόοδος σε συνεργασία με το Ισραήλ;
Απάντηση: Στον βαθμό που υπάρχουν ανησυχίες προβαίνουμε σε ανακοινώσεις. Καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου όμως πραγματοποιούνται ασκήσεις στο πλαίσιο συμφωνιών που έχουμε υπογράψει και με το Ισραήλ αλλά και με άλλες γειτονικές χώρες. Αυτές οι ασκήσεις αποσκοπούν σε μια ενισχυμένη αμυντική συνεργασία που δίνει τη δυνατότητα σε κοινές εκπαιδεύσεις/ασκήσεις. Κάποιες ασκήσεις ανακοινώνονται και κάποιες όχι. Σε κάθε περίπτωση, το τι ανακοινώνεται και τι όχι γίνεται σε συνεννόηση μεταξύ των δύο πλευρών. Το σίγουρο είναι ότι η Ε.Φ. αναβαθμίζεται επιχειρησιακά μέσα από ανάλογες ασκήσεις και εκσυγχρονίζεται μέσα από μια διαδικασία επαγγελματοποίησης στο πλαίσιο της αναδιοργάνωσης. Ταυτόχρονα, μέσα από μια αναβάθμιση του ρόλου της συμβάλλει στο να αναβαθμίζεται συνεχώς ο γεωπολιτικός ρόλος της Κύπρου στην ευρύτερη περιοχή ως συνεισφορέας ασφάλειας σε μια ασταθή και ταραγμένη περιοχή.
Ερώτηση: Τι μέτρα λαμβάνονται τώρα για τη φυγοστρατία;
Απάντηση: Όλα τα μέτρα που λήφθηκαν παλαιότερα ήταν προς την κατεύθυνση της «τιμωρίας», δηλαδή επιβολής ποινής σε όσους προσπαθούσαν να αποφύγουν τη στράτευση. Αυτά τα μέτρα αποδείχτηκαν αναποτελεσματικά. Τα τελευταία χρόνια όμως η φυγοστρατία μειώθηκε και αυτό συμβαίνει για δύο λόγους: α) λόγω της μείωσης της θητείας (το σημαντικότερο) και β) λόγω της πολιτικής θετικών κινήτρων (προγραμμάτων με στόχο δημιουργία προϋποθέσεων ούτως ώστε ο χρόνος της θητείας να είναι όσο γίνεται πιο παραγωγικός και πιο χρήσιμος μέσα από προγράμματα φοίτησης, νεανικής επιχειρηματικότητας, εκγύμνασης, εκμάθησης πολεμικών τεχνών κλπ.). Παρατηρήθηκε, λοιπόν, σημαντική μείωση της φυγοστρατίας. Δεν μας ανησυχεί τόσο ο αριθμός αυτών που υπεκφεύγουν τη στράτευση αλλά περισσότερο αυτό που μας ενδιαφέρει είναι να εμπεδωθούν συνθήκες ισονομίας, αξιοκρατίας και δικαιοσύνης. Πιστεύω ότι με αυτό το νομοσχέδιο που βρίσκεται ενώπιον της Βουλής κλείνουμε το παράθυρο από το οποίο υπεξέφευγαν κάποιοι για λόγους ψυχικής υγείας. Παλαιότερα, με τη γνωμάτευση κάποιου ψυχιάτρου (ότι δεν μπορούν να λειτουργήσουν σε στρατιωτικό περιβάλλον) τους δινόταν αναβολή, μετά δινόταν ετήσια αναβολή και στη συνέχεια από αναβολή σε αναβολή κατέληγαν de facto μακριά απ’ αυτή την υποχρέωση. Θέλω να σημειώσω όμως ότι υπάρχει και ένας μικρός αριθμός στρατευσίμων που όντως έχουν λόγους και πρέπει να τυγχάνουν διαφορετικής ρύθμισης. Με τη νομοθεσία που βρίσκεται τώρα ενώπιον της Βουλής προβλέπεται η δυνατότητα σε εξαιρετικές περιπτώσεις και κατόπιν γνωμάτευσης πενταμελούς επιτροπής, να υπάρχει υποχρέωση παραπομπής από την επιτροπή για υποχρέωση θητείας στην πολιτική άμυνα για θητεία 19 μηνών αντί στην αναβολή.
Ο λόγος που είναι 19 μήνες (και όχι 14) είναι διότι στην πολιτική άμυνα δεν έχεις υποχρέωση για νυχτερινή υπηρεσία. Το πρόβλημα αφορά εκείνους που χρησιμοποιούσαν τα κενά της νομοθεσίας. Δεν υπάρχει πρόθεση για αντικίνητρο ούτε πιστεύω ότι η εφαρμογή αυτής της νομοθεσίας θα οδηγήσει εκεί. Οι περιπτώσεις όπου κάποιοι πραγματικά δεν μπορούν να υπηρετήσουν θα πρέπει να απαλλάσσονται οριστικά. Όχι να αναβάλλουν τη στράτευση και μετά από δέκα χρόνια, αφού επιστρέψουν, να μπορούν κατ’ ευθείαν να μπαίνουν στην αγορά εργασίας. Εδώ είναι τα προβλήματα και γενικότερα η απαξίωση που υπάρχει στο κράτος και στις διαδικασίες όταν δεν μπορούν να εφαρμοστούν οι νομοθεσίες και μέτρα που να εμπεδώνουν το κλίμα της αξιοκρατίας.
Πρέπει να διαμορφώσουμε ένα πλαίσιο όπου εκείνοι που έχουν πραγματικό πρόβλημα να πρέπει να απαλλάσσονται χωρίς περαιτέρω διαδικασίες. Οι υπόλοιπες περιπτώσεις και κυρίως άτομα που μπορούν να υπηρετήσουν σε μη-στρατιωτικό περιβάλλον, μπορούν να συμμετέχουν στην πολιτική άμυνα χωρίς βραδινές υπηρεσίες, ασκήσεις κλπ. Είναι θεσμός που εφαρμόστηκε και σε άλλες χώρες και νομίζω ότι με αυτό μπαίνει οριστικά μια τάξη και εμπεδώνεται ένα κλίμα αξιοκρατίας και δικαιοσύνης που είναι απαραίτητο προκειμένου να υπάρχει εμπιστοσύνη στους θεσμούς.