Φανερά εκνευρισμένη η Τουρκία, λόγω των νέων εξοπλισμών και των συμμαχιών που συμμετέχει η Ελλάδα στην Ανατολική Μεσόγειο, εντείνει το τελευταίο διάστημα τη ρητορική περί «αμφισβητούμενων νησιών, νησίδων και βραχονησίδων» στο Αιγαίο Πέλαγος, «γκριζάροντας» μεγάλες θαλάσσιες περιοχές, επιχειρώντας παράλληλα να το επιβάλλει ως θέμα στον ελληνοτουρκικό διάλογο.
Το περασμένο Σάββατο ο Τούρκος υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ, εκτός από τις συνηθισμένες απειλές και αναφορές του στο casus belli, όχι μόνο επιχείρησε να «γκριζάρει» ελληνικά νησιά και νησίδες, αλλά παρουσίασε και χάρτες που έγιναν την επομένη πρωτοσέλιδο στην φιλοκυβερνητική Milliyet με πηχυαίους τίτλους.
Οι χάρτες, εκτός από τους τουρκικούς ισχυρισμούς περί «ελληνικής λίμνης» στο Αιγαίο Πέλαγος εάν η χώρα μας ασκήσει το νόμιμο δικαίωμα επέκτασης στα 12 ν.μ, παρουσιάζουν -για πρώτη φορά- με έντονο μπλε χρώμα, δεκάδες νησιά, νησίδες και βραχονησίδες που η Τουρκία χαρακτηρίζει «αμφισβητουμένης κυριαρχίας».
Πρόκειται για νησιά, νησίδες και βραχονησίδες, τα περισσότερα μέρος μικρών νησιωτικών συμπλεγμάτων, ανάμεσά τους οι Οινούσσες, οι Φούρνοι, η Θύμαινα, το Αγαθονήσι, οι Αρκιοί, η Γαύδος κ.ά, νησιά δηλαδή που κατοικούνται ή και βρίσκονται βόρεια της Κρήτης.
Δήλωσε προκλητικά ο Ακάρ για τη χώρα μας: «Διεκδικεί κυριαρχία νησιών, νησίδων και βραχονησίδων των οποίων η κυριαρχία δεν έχει μεταβιβαστεί στην Ελλάδα με συνθήκες και μάλιστα ορισμένα από αυτά τα νησιά τα βάζει προς πώληση»
Το αφήγημα της Τουρκίας για «αμφισβητούμενα» νησιά, νησίδες και βραχονησίδες στο Αιγαίο Πέλαγος, κωδικοποιούνται στον όρο «EGAYDAAK», αρκτικόλεξο της φράσης «Egemenligi Anlasmalarla Yunanistan’a Devredilmemis Ada Adacιkve Kayalιklar» («νησιά, νησίδες και βραχονησίδες των οποίων η κυριότητα δεν παραχωρήθηκε στην Ελλάδα με διεθνείς συμφωνίες και συνθήκες». Με βάση όσα έχουν γίνει γνωστά, η λίστα αυτή περιλαμβάνει 152 νησιά, νησίδες και βραχονησίδες του Αιγαίου και Κρητικού Πελάγους, που η Τουρκία επιδιώκει να «γκριζάρει» στο πλαίσιο των νέο-οθωμανικών ορέξεων του προέδρου Ταγίπ Ερντογάν.
Ο θεωρητικός της «Γαλάζιας Πατρίδας», απόστρατος ναύαρχος και τ. αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Ναυτικών Δυνάμεων της Τουρκίας, Τζιχατ Γιαϊτζί αρθρογραφεί συνεχώς υπέρ του αφηγήματος του «EGAYDAAK». Παράλληλα το Κέντρο Ναυτικών και Στρατηγικών Σπουδών, του ιδιωτικού πανεπιστημίου Μπαχτσεσεχίρ, που είναι επικεφαλής εκδίδει προκλητικούς χάρτες, που παρουσιάζουν τις τουρκικές θεωρίες για «γκρίζες» περιοχές στο Αιγαίο Πέλαγος.
Οι «γκρίζες» ζώνες της Άγκυρας
Η θεωρία των «γκρίζων ζωνών» στο Αιγαίο Πέλαγος, τέθηκε για πρώτη φορά μετά το 1996 και την κρίση στις βραχονησίδες Ίμια, όταν η Τουρκία με διπλωματική διακοίνωση προς την Ελλάδα, μίλησε ευθέως για έναν απροσδιόριστο αριθμό νησιών, για τα οποία δεν υπάρχει ξεκάθαρο νομικό καθεστώς. Ένα χρόνο νωρίτερα (8/6/1995) είχε προηγηθεί το περιβόητο casus belli, σε περίπτωση που η Ελλάδα προχωρούσε στην επέκταση των χωρικών της υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια, σύμφωνα με την Διεθνή Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982.
Επόμενη κίνηση της Άγκυρας ήταν η πλήρη καταγραφή των «γκρίζων» ισχυρισμών τους, κωδικοποιώντας τις αμφισβητούμενες περιοχές στην περιβόητη λίστα «EGAYDAAK», που περιλαμβάνει συνολικά 152 νησιά, νησίδες και βραχονησίδες στο Θρακικό, Αιγαίο, Κρητικό και Λιβυκό Πέλαγος. Η λίστα των διεκδικήσεων του «EGAYDAAK», συμπεριλήφθηκε στα εγχειρίδια της Ακαδημίας Πολέμου και από τότε αποτελεί ουσιαστικά δόγμα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής. Αξίζει να σημειωθεί πως οι «γκρίζες ζώνες» – και η τουρκική επιχειρηματολογία γύρω από αυτές- τέθηκαν από κεμαλικές – κοσμικές τουρκικές κυβερνήσεις με το «ΟΚ» της στρατιωτικής ηγεσίας που τη δεκαετία το 1990 ήταν πανίσχυρες.
Η Τουρκία υποστηρίζει πως στη Συνθήκη της Λωζάνης (1923) με την οποία επικυρώθηκε η ελληνική κυριαρχία στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου -τα οποία είχαν απελευθερωθεί κατά τον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο του 1912-1913- όπως επίσης και στη Συμφωνία Ειρήνης των Παρισίων (1947), με την οποία η ηττημένη Ιταλία παραχώρησε στην Ελλάδα την κυριαρχία της Δωδεκανήσου, υπάρχουν νησιά, νησίδες και βραχονησίδες με αμφισβητούμενο καθεστώς αφού δεν αναφέρονται ονομαστικά στις συνθήκες αυτές. Οι τουρκικοί ισχυρισμοί ωστόσο απορρίπτονται από τις ίδιες τις συνθήκες, που τα τελευταία χρόνια ο πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν έχει θέσει ευθέως ζήτημα αναθεώρησης τους.
Όλη η προκλητική λίστα EGAYDAAK
ΒΟΡΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟ
Σύμπλεγμα Ζουράφας: Νησίδα Ζουράφα, βραχονησίδα Ζουράφα 1, βραχονησίδα Ζουράφα 2.
Σύμπλεγμα Οινουσσών: Οινούσσες, βραχονησίδα βόρεια Οινουσσών, Βάτος, νησίδα δυτικά από Βάτο, Ποντικονήσι, Μανδράκι, Αρχοντόνησο, Γαβάθι, Πασάς, νησίδα δυτικά από Πασά, Πρασονήσι, βραχονησίδα Β.Δ.. Από Πρασονήσι, βραχονησίδα νότια από Πρασονήσι, νησίδα νο1 έναντι Οινουσσών, νησίδα νο2 έναντι Οινουσσών, νησίδα Ν.Δ. από Ποντικονήσι, βραχονησίδα νο1 νότια από Οινούσσες, βραχονησίδα νότια από Οινούσσες.
ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΑΙΓΑΙΟ
Βραχονησίδες Καλόγεροι.
ΑΝΑΤΟΛΙΚΟ ΑΙΓΑΙΟ
Σύμπλεγμα Αντίψαρων και Βενέτικου: Nησίδα Αντίψαρα και 26 μικρές βραχονησίδες, νησίδα νότια από Αντίψαρα και 4 βραχονησίδες, νησίδα Κουτσουλιά και 6 βραχονησίδες, βραχονησίδα Βενέτικο και 2 βραχονησίδες.
Β.Α. ΑΙΓΑΙΟ
Σύμπλεγμα νησιών Φούρνοι: Φούρνοι, Διαπόρι, Άγιος Μηνάς, νησίδα νότια από Άγιο Μηνά, βραχονησίδα νότια από Άγιο Μηνά, Μακρονήσι, Πλάκα, Πλακάκι, Στρογγυλό, Μεγάλος Ανθρωποφάγος, Μικρός Ανθρωποφάγος, Λιμενόπετρα, Θυμανάκι, Θύμαινα, νησίδα νο 1 βόρεια από Θύμαινα, νησίδα νο 2 βόρεια από Θύμαινα, Αλατονήσι, Πετροκάραβο νησίδα Β.Δ. από Θύμαινα και μία βραχονησίδα, Καρνιαστή (σύμπλεγμα νησιών Φούρνοι), Αγριδιό, Άνυδρο, βραχονησίδα Πετροκάραβο 1, βραχονησίδα Πετροκάραβο 2, βραχονησίδα Πετροκάραβο 3.
ΝΟΤΙΟ ΑΙΓΑΙΟ
Σύμπλεγμα νησιών Αρκοί: Αρκοί, Καλόβολος, Αγρελούσσα, Αβάθιστο, Μακρονήσι, βραχονησίδα Ν.Α. από Μακρονήσι, νησίδα Ζούκα 1, νησίδα Ζούκα 2, Σμινερονήσι, Ψαθονήσι, νησίδα δυτικά από Καλόβολο, Στρογγυλή, Μάραθος, Σπολάτος, Κόμαρος.
Σύμπλεγμα νησιών Αγαθονησίου: Αγαθονήσι, Νερά, Στρογγυλό, Γλάρος, Ψαθονήσι, Κουνέλι, Πράσσος, νησίδα Ν.Δ. Του Πράσσος, Καζαγάνι βραχονησίδα δυτικά από Αγαθονήσι, βραχονησίδα Ν.Δ. από Αγαθονήσι, βραχονησίδα βόρεια από Αγαθονήσι.
Σύμπλεγμα νησιών Φαρμακονησίου: Μαραθονήσι, νησίδα δυτικά από Φαρμακονήσι, Ψέριμος, βραχονησίδα Βασιλική, νησίδα Ν.Δ. από Ψέριμο, Πλάτη, βραχονησίδα νο 1 νότια από Πλάτη, βραχονησίδα νο 2 νότια από Πλάτη, βραχονησίδα Νεκροθήκες, Πίτα, Μεγάλη Ίμια, Μικρή Ίμια, Καλόλιμνος, Πράσσος, Λυδία.
Σύμπλεγμα νησιών Β.Α. Νισύρου: Περγούσα, 4 βραχονησίδες γύρω από Περγούσα, Στρογγυλή, Γυαλί 3 βραχονησίδες γύρω από Γυαλί, βραχονησίδες γύρω από Γυαλί, Παχειά, Κανδελιούσσα, Άγιος Άντώνιος.
Σύμπλεγμα νησιών Λέβιθας και Κίναρου: Λέβιθα, νησίδα βόρεια από Λέβιθα, νησίδα νότια από Λέβιθα, Κίναρος, βραχονησίδα δυτικά από Κίναρο, Μαύρα, νησίδα ανατολικά από Μαύρα, Γλάρο.
Σύμπλεγμα νησιών Ν.Α. Αστυπάλαιας: Σύρνα, βραχονησίδα Σύρνα 1, βραχονησίδα Σύρνα 2, βραχονησίδα Σύρνα 3, Μεγάλος Αδελφός, Μικρός Αδελφός, βραχονησίδα δυτικά από Μικρό Αδελφό, Στεφάνια, Πλακίδα. βραχονησίδα 1 δυτικά από Πλακίδα, βραχονησίδα 2 δυτικά από Πλακίδα, Γιάννη, Μεσονήσι.
Σύμπλεγμα νησιών Β.Δ. Κάρπαθου: Αυγό, βραχονησίδα 1 δυτικά από Αυγό, βραχονησίδα 2 δυτικά από Αυγό, Καμηλονήσι, Μεγάλο Σοφράνο, Μικρό Σοφράνο, 2 βραχονησίδες νότια από το Μικρό Σοφράνο, Σόχας, Καραβονήσια, νησίδα νότια από Καραβονήσια, Αστακίδα Αστακιδόπουλο, νησίδα και βραχονησίδα βόρεια από Αστακιδόπουλο, νησίδα Β.Α. από Αστακιδόπουλο, Ουνιανήσια, νησίδα δυτικά από Ουνιανήσια.
ΚΡΗΤΙΚΟ ΠΕΛΑΓΟΣ
13) Σύμπλεγμα νησιών Κρητικού Πελάγος: Αυγονήσι, Δίας, δύο βραχονησίδες πλησίον Δίας, Πεταλίδι, Παξιμάδι, Διονυσάδες, Βραχονησίδα βόρεια από Διονυσάδες, Δραγονάδα, Πρασονήσι, Παξιμάδα.