Μετά από οκτώ δύσκολα χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων έχει κάνει ό,τι χρειάστηκε για να στηρίξει τις οικονομίες της Ευρώπης, ο Mario Draghi πρόκειται να αποχωρήσει από τη διοίκηση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Για να αντιμετωπίσει αυτή την πρόκληση, η διάδοχός του, η Christine Lagarde, βρίσκεται ενώπιον του ίδιου, κεντρικού προβλήματος: Η νομισματική ένωση στο κέντρο του ευρωπαϊκού σχεδίου παραμένει ημιτελής.
Εξ αρχής, το ευρώ ήταν ατελές από τον σχεδιασμό του. Οι δημιουργοί του γνώριζαν ότι για να μοιράζονται ένα νόμισμα, οι χώρες πρέπει επίσης να μοιράζονται και κινδύνους – όπως για παράδειγμα, κάνουν οι Πολιτείες στις ΗΠΑ μέσω ομοσπονδιακών θεσμών, δηλαδή ενός κοινού προϋπολογισμού κι ενός πλέγματος κοινωνικής προστασίας και οικονομικής στήριξης.
Διαφορετικά, οι φυγόκεντρες δυνάμεις των αποκλινουσών οικονομιών θα απειλούσαν να αποσυνθέσουν την Ένωση. Αυτοί οι ουσιώδεις μηχανισμοί αφέθηκαν έξω, επειδή τα κράτη μέλη δεν ήταν έτοιμα για την απώλεια της κυριαρχίας που αυτοί θα συνεπάγονταν.
Οι οραματιστές της Ευρώπης, όπως ο Jean Monnet και ο Tommaso Padoa-Schioppa θεωρούν ότι οι κρίσεις που θα προκύψουν, θα ωθήσουν την Ευρώπη στη σωστή πολιτική κατεύθυνση. Σε κάποιο βαθμό, αυτό συνέβη. Το δράμα των κρατικών χρεών που άρχισε νωρίτερα αυτή τη δεκαετία -και το οποίο έφερε την Ελλάδα στο χείλος της εγκατάλειψης του κοινού νομίσματος- ανάγκασε τους ηγέτες της Ευρώπης να λάβουν μέτρα προς την εμβάθυνση της ολοκλήρωσης. Δημιούργησαν στοιχεία τραπεζικής ένωσης, για παράδειγμα, συμπεριλαμβανομένων κεντρικών οντοτήτων που τους δόθηκε εξουσία εποπτείας, ανάληψης και στήριξης των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων της περιοχής.
Αυτό που απομένει να γίνει, όμως, ελαχιστοποιεί την πρόοδο που έχει σημειωθεί μέχρι στιγμής. Οι προσπάθειες για τη δημιουργία ενός προϋπολογισμού της ζώνης του ευρώ για την άμβλυνση των κρίσεων -όπως κάνουν οι ομοσπονδιακές μεταβιβάσεις στις πολιτείες στις Η.Π.Α.- δεν έχουν καταλήξει πουθενά. Και η τραπεζική ένωση έχει σταματήσει την πραγματική κατανομή των κινδύνων: δεν θα ξοδέψει κοινά δημόσια κεφάλαια για ανακεφαλαιοποιήσεις, ενώ ο «τρίτος πυλώνας» -δηλαδή ένα σύστημα αμοιβαίας ασφάλισης των καταθέσεων- εξακολουθεί να είναι απλώς μια πρόταση. Συνεπώς, με βάση το δανεισμό στην περιοχή, η χρηματοπιστωτική ολοκλήρωση στην Ευρώπη έχει πατήσει φρένο.