Το Φθινόπωρο του 2013 συναντήθηκαν στο Λονδίνο εμπειρογνώμονες της ασφάλειας και υγείας στην εργασία, εκπρόσωποι των Οργανισμών τυποποίησης από τις χώρες μέλη του ISO, συνδικάτα εργαζομένων , εκπρόσωποι επιχειρήσεων και Οργανισμών και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη από όλη την υφήλιο, με ένα και μοναδικό σκοπό: Τη δημιουργία ενός διεθνούς πρότυπου που θα πραγματεύεται θέματα ασφάλειας και υγείας στην εργασία, υπό την αιγίδα του Διεθνούς Οργανισμού Τυποποίησης (International Organization for Standardization-ISO ).
Πέντε περίπου χρόνια αργότερα και συγκεκριμένα στις 12 Μαρτίου το 2018 εκδίδεται στη Γενεύη το διεθνές πρότυπο ISO45001:2018 Συστήματα διαχείρισης για την υγεία και ασφάλεια στην εργασία — Απαιτήσεις και οδηγίες εφαρμογής.
Αυτό που συνέβαινε μέχρι πρότινος ήταν η κάθε χώρα να εφαρμόζει είτε εθνικά είτε να υιοθετεί πρότυπα άλλων χωρών όπως έκαναν και οι Κυπριακές εταιρείες μέχρι και σήμερα.
Στη δική μας περίπτωση το συγκεκριμένο διεθνές πρότυπο έρχεται να αντικαταστήσει το Βρετανικό πρότυπο OHSAS18001:2007.
Το πρώτο πλεονέκτημα λοιπόν που έχει το νέο πρότυπο σε σχέση με το ΟHSAS 18001 είναι ότι όλες οι εταιρείες σεπαγκόσμιο επίπεδο που ασχολούνται με θέματα ασφάλειας και υγείας θα μπορούν να εφαρμόσουν ένα κοινό πρότυπο . Πλειάδα οργανισμών και εταιρειών ανά το παγκόσμιο έχουν εμπορικές σχέσεις μεταξύ τους, και έτσι συνεργάζονται έξω από τα στενά όρια των χωρών τους. Με την εφαρμογή του νέου προτύπου ISO 45001 θα μπορούν να έχουν ένα κοινό παρονομαστή και σε ότι αφορά τη διαχείριση του συστήματος ασφάλειας και υγείας των εταιρειών τους.
Ένα δεύτερο μεγάλο πλεονέκτημα είναι ότι δίνει τη δυνατότητα διασύνδεσης με άλλα συστήματα διαχείρισης. Οργανισμοί οι οποίοι εφαρμόζουν πολλαπλά συστήματα διαχείρισης (π.χποιότητας περιβάλλοντος, ασφάλειας πληροφοριών) μπορούν να πετύχουν καλύτερη διασύνδεση και εφαρμογή, αφού το ISO45001 ακολουθεί τις επιταγές του Annex SL (με τη δομή των δέκα παραγραφών) όπως ακριβώς και τα άλλα συστήματα διαχείρισης
Με μία πρώτη ανάγνωση του προτύπου κάποιος μπορεί να αντιληφθεί εύκολα ότι αυτά είναι τα πιο ξεκάθαρα πλεονεκτήματα που προσφέρει το πρότυπο έναντι του προκάτοχου του.
Η κύρια ιδέα όμως του προτύπου είναι άλλη και κατά την άποψη μου πρωτοποριακή.
Ο άνθρωπος στο επίκεντρο.
Γιατί το ISO 45001, έρχεται να καινοτομήσει στο πως βλέπαμε μέχρι σήμερα τους εργαζομένους σε ένα οργανισμό όσο μικρός ή μεγάλος είναι αυτός θέτοντας αυτούς στο κέντρο της επιχείρησης.
Όλα λοιπόν τα άτομα που έχουν εμπλοκή στις εργασίες σε μια επιχείρηση στο πρότυπο ονομάζονται εργαζόμενοί. Στα αγγλικά η ονομασία που τους δόθηκε είναι workers, είτε αυτοί είναι μέλη του διοικητικού συμβουλίου είτε είναι απλοί εργάτες σε γραμμή παραγωγής, αφού από τους ορισμούς ακόμα του προτύπου το πρότυπο θέλει να κάνει ξεκάθαρο ότι μπροστά στην εργασιακή ασφάλεια και υγεία όλοι οι εργαζόμενοι είναι ίσοι. (δες ορισμό 3.3 του προτύπου).
Επίσης το πρότυπο ξεκαθαρίζει κάνοντας συνεχή αναφορά ότι στη λήψη των αποφάσεων που σχετίζονται με θέματα εργασιακής ασφάλειας και υγείας θα πρέπει να υπάρχει Συμμετοχή και Διαβούλευση εργαζομένων που δεν ανήκουν στο διοικητικό προσωπικό. Δηλαδή για να εφαρμόσεις το πρότυπο σωστά δεν αρκεί μόνο να συμμετέχουν σε αυτό εργαζόμενοι που έχουν διοικητικό ρόλο στις εταιρείες που εργάζονται,επιπροσθέτως θα πρέπει να υπάρχει σε ισχύ μηχανισμός άντλησης πληροφοριών για την παραγωγή πρωτότυπων ιδεών μετά από σκέψη και ανταλλαγή απόψεων από όλες τις βαθμίδεςτων εργαζομένων.(δες παράγραφο 5.4)
Το ISO 45001:2018 προάγει καλύτερα από οποιαδήποτε άλλο πρότυπο διαχείρισης τις αρχές του ISO στα θέματα ασφάλεια και υγείας στην εργασία. Ο όρος “ISO” δεν είναι ακρώνυμο , δεν είναι τα αρχικά του “International Standards Organization” όπως νομίζει πολύς κόσμος , το όνομα προέρχεται από την Ελληνική λέξη “ΙΣΟΣ” , και αντανακλά το ήθος του συγκεκριμένου οργανισμού , ενός οργανισμού όπου όλα τα μέλη του ανεξαρτήτως μεγέθους είναι ίσα μεταξύ τους.
Για τους ενδιαφερόμενους, το εν λόγω πρότυπο μπορούν να το προμηθευτούν από το Κέντρο Πληροφόρησης κι Εξυπηρέτησης (ΚΕΠΕ) του Κυπριακού Οργανισμού Τυποποίησης (CYS), τηλ:22411413.
Γιάννης Τσούντας
Επικεφαλής Επιθεωρητής Κυπριακής Εταιρείας Πιστοποίησης
Εθνικός Αντιπρόσωπος στην Επιτροπή Τυποποίησης ISO TC 283 του Διεθνούς Οργανισμού Τυποποίησης που εκπόνησε το πρότυπο.