15 Σεπτεμβρίου: Διεθνής Ημέρα Δημοκρατίας

Διεθνής Ημέρα για τη Δημοκρατία

Η Διεθνής Ημέρα για τη Δημοκρατία εορτάζεται κάθε χρόνο στις 15 Σεπτεμβρίου με πρωτοβουλία της Διακοινοβουλευτικής Ενωσης (IPU) από το 1997 ενώ θεσμοθετήθηκε από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών το 2007 και από τότε περισσότερα από 75 Κοινοβούλια διοργανώνουν κάθε χρόνο ειδικές εκδηλώσεις για τον εορτασμό της.

Η Διακοινοβουλευτική Ένωση  καλεί κάθε χρόνο τα κράτη-μέλη της να συμμετάσχουν στον εορτασμό της συγκεκριμένης ημέρας, καθώς αποτελεί ευκαιρία για προβληματισμό σχετικά με το νόημα και τη σημασία της δημοκρατίας και ταυτόχρονα για ενθάρρυνση του διαλόγου μεταξύ Κοινοβουλίων και πολιτών, ιδιαίτερα των νέων.

Η Δημοκρατία σε όλες τις εκφάνσεις της, από την Αρχαία Αθήνα έως τη σύγχρονη εποχή, όπου συνεχώς διευρύνεται γεωγραφικά, είναι το πιο συμμετοχικό πολίτευμα που γνώρισε η ανθρωπότητα.

Ο εορτασμός στοχεύει στην ανάδειξη των αξιών που αντιπροσωπεύει η Δημοκρατία, μέσα από σειρά εκδηλώσεων και πρωτοβουλιών από κράτη και πολίτες.

Στην Ελλάδα, η Παγκόσμια Ημέρα Δημοκρατίας γιορτάζεται από το 2008 σε όλα σχολεία, με απόφαση του Υπουργείου Παιδείας. Ο εορτασμός περιλαμβάνει διαγωνισμούς έκθεσης και ζωγραφικής, με βραβεία, που αθλοθέτησε η Βουλή των Ελλήνων.

Στο φετινό του μήνυμα, ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών κ. António Guterres, μεταξύ άλλων, αναφέρει:

«Καθώς ο κόσμος αγωνίζεται να βγει από την πανδημία του COVID-19 και τις καταστροφικές συνέπειές του, πρέπει να διδαχθούμε από τα διδάγματα των τελευταίων 18 μηνών για να ενισχύσουμε τη δημοκρατική ανθεκτικότητα απέναντι σε μελλοντικές κρίσεις. Αυτό σημαίνει τον εντοπισμό και την ανάπτυξη ορθών πρακτικών διακυβέρνησης σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης – δημόσιας υγείας, περιβαλλοντικές ή οικονομικές.

Σημαίνει την αντιμετώπιση των καταθλιπτικών παγκόσμιων αδικιών που επισημαίνει η κρίση, από τις διάχυτες ανισότητες των φύλων και τα ανεπαρκή συστήματα υγείας έως την άνιση πρόσβαση σε εμβόλια, εκπαίδευση, διαδίκτυο και διαδικτυακές υπηρεσίες. Μαζί με το βαθύ ανθρώπινο αντίκτυπο που βαρύνουν τους πιο στερημένους, αυτές οι επίμονες ιστορικές ανισότητες αποτελούν οι ίδιες απειλές για τη δημοκρατία.

Η ενίσχυση της δημοκρατίας σημαίνει επίσης την αληθινή συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων-συμπεριλαμβανομένων των ειρηνικών διαδηλώσεων-δίνοντας μια πραγματική φωνή σε ανθρώπους και κοινότητες που παραδοσιακά έχουν αποκλειστεί. Η σιωπή των γυναικών, των θρησκευτικών και εθνικών μειονοτήτων, των αυτόχθονων κοινοτήτων, των ατόμων με αναπηρία, των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δημοσιογράφων αποτελεί εμπόδιο στη δημιουργία υγιών κοινωνιών. Η δημοκρατία απλά δεν μπορεί να επιβιώσει, πόσο μάλλον να ανθίσει, ελλείψει αστικού χώρου.

Τέλος, η διαφύλαξη της δημοκρατίας σημαίνει σταδιακή κατάργηση εξουσιών και νόμων έκτακτης ανάγκης καθώς η χειρότερη από την πανδημία υποχωρεί. Ορισμένα κράτη και ιδρύματα του τομέα ασφάλειας βασίζονται σε εξουσίες έκτακτης ανάγκης επειδή προσφέρουν συντομεύσεις. Με τον καιρό, τέτοιες δυνάμεις μπορούν να εισχωρήσουν σε νομικά πλαίσια και να γίνουν μόνιμες, υπονομεύοντας το κράτος δικαίου και καταναλώνοντας τις θεμελιώδεις ελευθερίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα που λειτουργούν ως θεμέλιο για τη δημοκρατία.

Όπως τόνισα στο απόγειο της πανδημίας του COVID-19, κάθε κρίση αποτελεί απειλή για τη δημοκρατία, επειδή τα δικαιώματα των ανθρώπων, ιδίως εκείνων που είναι πιο ευάλωτα, αγνοούνται πολύ γρήγορα. Για το λόγο αυτό, η προστασία των δικαιωμάτων σε περιόδους κρίσης αποτελεί βασικό στοιχείο της πρόσκλησής μου για δράση για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Αυτή τη Διεθνή Ημέρα Δημοκρατίας, καθώς κοιτάμε πέρα ​​από την πανδημία του COVID-19, ας δεσμευτούμε για ένα μέλλον στο οποίο αναγνωρίζουμε τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου ως θεμελιώδη για τη δημοκρατία. Ας δεσμευτούμε να διαφυλάξουμε τις αρχές της ισότητας, της συμμετοχής και της αλληλεγγύης, ώστε να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε καλύτερα τη θύελλα των μελλοντικών κρίσεων».