Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι ο χρυσός είναι ένας πυκνός συνδυασμός από νερό και φως του ήλιου.
Ο όρος «χρυσός (gold)» προέρχεται από την Ινδο-Ευρωπαϊκή λέξη *ghel / *ghol, που σημαίνει «κίτρινο» ή ενδεχωμένως «λαμπερό».
Ο χρυσός είναι τόσο σπάνιος που στον κόσμο επεξεργάζεται περισσότερος χάλυβας σε μια ώρα, από ότι ο χρυσός που έχει επεξεργαστεί από την αρχή της καταγεγραμμένης ιστορίας.
Ο χρυσός έχει ανακαλυφθεί σε όλες τις ηπείρους της Γης.
Ο χρυσός λιώνει στους 1064,43 βαθμούς Κελσίου και ποτέ δεν σκουριάζει.
Λόγω της υψηλής του τιμής, ο περισσότερος χρυσός που ανακαλύφθηκε σε όλη την ιστορία είναι ακόμα σε κυκλοφορία.
Ωστόσο, πιστεύεται ότι το 80% του χρυσού στον κόσμο, εξακολουθεί να βρίσκεται στο έδαφος.
75% του συνόλου του χρυσού που κυκλοφορεί έχει εξαχθεί από το 1910.
Μια ιατρική μελέτη στη Γαλλία κατά τις αρχές του εικοστού αιώνα δείχνει ότι ο χρυσός είναι μια αποτελεσματική θεραπεία για την ρευματοειδή αρθρίτιδα.
Ο χρυσός είναι τόσο εύκαμπτος ώστε μπορεί να ραφτεί. Μια ουγγιά χρυσού μπορεί να τεντωθεί πάνω από 50 μίλια.
Ο χρυσός είναι βρώσιμος. Ορισμένες ασιατικές χώρες βαζουν χρυσό σε φρούτα, σνακ, τον καφέ και το τσάι.
Από το 1500 τουλάχιστον, οι Ευρωπαίοι βάζουν φύλλα χρυσού σε φιάλες οινοπνευματωδών ποτών, όπως το Danziger Goldwasser και το Goldschlager. Κάποιοι ιθαγενείς της Αμερικής πίστευαν ότι η κατανάλωση χρυσού θα μπορούσε να επιτρέψει στους ανθρώπους να αιωρούνται.
Το μεγαλύτερο ψύγμα χρυσού που έχει βρεθεί ποτέ είναι το “Welcome Stranger”, το οποίο ανακαλύφθηκε από τον John Deason και τον Richard Oates, στην Αυστραλία, στις 5 Φεβρουαρίου 1869. Το ψύγμα είχε μέγεθος 10 επί 25 ίντσες και απέφερε 2,248 ουγκιές καθαρού χρυσού. Βρέθηκε 2 μόλις εκατοστά κάτω από την επιφάνεια του εδάφους.
Εν μέσω φόβων ύφεσης τον Μάρτιο του 2008, η τιμή του χρυσού ξεπέρασε τα 1,000 δολάρια ανά ουγγιά για πρώτη φορά στην ιστορία.
Παραδοσιακά, οι επενδυτές προσπαθούν να διατηρήσουν άθικτα τα περιουσιακά τους στοιχεία κατά τις υφέσεις, επενδύοντας σε πολύτιμα μέταλλα, όπως ο χρυσός και το ασήμι. Το World Gold Council δημοσίευσε μια έκθεση τον Φεβρουάριο του 2009, η οποία ανέφερε ότι η ζήτηση για χρυσό αυξήθηκε σημαντικά κατά το τελευταίο εξάμηνο του 2008.
Η αναλογία Dow/Gold, η οποία δείχνει την αναλογία του Dow Jones έναντι του χρυσού, είναι ένας καλός δείκτης για το πόσο κακή είναι η ύφεση. Στις αρχές του 2009, ο λόγος Dow/Gold εμφανίζονταν να οδεύει προς τα ίδια χαμηλά ποσοστά που προέκυψαν κατά τις δεκαετίες 1930 και 1980.
Ο χρυσός είναι χημικά αδρανής, γεγονός που εξηγεί επίσης γιατί ποτέ δεν σκουριάζει και δεν προκαλεί ερεθισμό του δέρματος. Αν κάποιο χρυσό κόσμημα ερεθίζει το δέρμα, είναι πιθανό ότι ο χρυσός είναι αναμεμειγμένος με κάποιο άλλο μέταλλο.
Ένα κυβικό πόδι χρυσού ζυγίζει μισό τόνο. Η μεγαλύτερη ράβδος χρυσού στον κόσμο ζυγίζει 200 κιλά.
Το 2005, ο Rick Munarriz ρωτήθηκε αν η Google ή ο χρυσός ήταν καλύτερη επένδυση, όταν και τα δυο φαίνεται να είχαν ίση αξία στο χρηματιστήριο.
Μέχρι το τέλος του 2008, η Google έκλεισε στα 307,65 δολάρια ανά μετοχή, ενώ ο χρυσός έκλεισε τη χρονιά στα 866 δολάρια η ουγγιά.
Τα χρυσά ολυμπιακά μετάλλια που απονεμήθηκαν το 1912 ήταν εξ ολοκλήρου από χρυσό. Επί του παρόντος, τα χρυσά μετάλλια πρέπει να καλύπτονται με έξι γραμμάρια χρυσού.
Υπάρχουν περισσότερες από 400 αναφορές για χρυσό στη Βίβλο, που περιλαμβάνουν ακόμα και συγκεκριμένες οδηγίες από τον Θεό για κάλυψη των επίπλων στη σκηνή με «καθαρό χρυσάφι». Ο χρυσός αναφέρεται επίσης και ως ένα από τα δώρα των μάγων.
Οι Ίνκας πίστευαν ότι ο χρυσός εκπροσωπούσε την δόξα του θεού ήλιου και αναφέρονταν στο πολύτιμο μέταλλο ως «δάκρυα του ήλιου». Επειδή ο χρυσός δεν είχε χρησιμοποιηθεί ακόμα ως χρήμα, η αγάπη των Ίνκας για αυτόν ήταν καθαρά αισθητική και θρησκευτική.
Γύρω στο 1200 π.Χ., οι Αιγύπτιοι χρησιμοποιύσαν ασκούς για να εξορίξουν χρυσή σκόνη από την άμμο της Μαύρης Θάλασσας. Αυτή η πρακτική είναι πιθανότατα και η έμπνευση για το «χρυσόμαλλο δέρας».
Στην Αρχαία Αίγυπτο, ο χρυσός θεωρείτω το δέρμα ή η σάρκα των θεών, ιδιαίτερα για τον θεό του ήλιου, Ρα. Κατά συνέπεια, ο χρυσός δεν ήταν διαθέσιμος στον οποιονδήποτε, αλλά μόνο στους Φαραώ και αργότερα στους ιερείς και τα άλλα μέλη του βασιλικού δικαστηρίου. Το μέρος που φυλάσσοταν η σαρκοφάγος του βασιλιά ήταν γνωστά ως «σπίτι του χρυσού».
O Πάπυρος Turin δείχνει τον πρώτο χάρτη χρυσορυχείου στη Νουβία, που αποτελούσε ένα σημαντικό παραγωγό χρυσού στην αρχαιότητα. Πράγματι, η αιγυπτιακή λέξη για τον χρυσό ήταν «nub», από την πλούσια σε χρυσό Nubia. Ενώ οι αιγύπτιοι δούλοι συχνά υπέφεραν τρομερά στα ορυχεία χρυσού, οι αιγύπτιοι τεχνίτες που κατασκεύαζαν χρυσά κοσμήματα για τους ευγενείς, είχαν σπουδαίες απολαβές.
Αν και οι αρχαίοι Εβραίοι είχαν αρκετό χρυσό για να δημιουργήσουν και να χορεύουν γύρω από ένα χρυσό μοσχάρι ενώ ο Μωυσής μιλούσε με τον Θεό στο όρος Σινά, οι μελετητές εικάζουν ότι ποτέ δεν πέρασε από το μυαλό των Εβραίων να δωροδοκήσουν για την ελευθερία τους, επειδή ο χρυσός δεν είχε ακόμα σχέση με τα χρήματα.
Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι ο χρυσός είναι ένας πυκνός συνδυασμός από νερό και φως του ήλιου.
Το 560 π.Χ., οι Λύδοι εισάγανε το πρώτο χρυσό νόμισμα, το οποίο ήταν στην πραγματικότητα ένα φυσικό κράμα χρυσού και αργύρου και ονομάζονταν ήλεκτρο. Ο Ηρόδοτος επικρίνει τον υλισμό των Λυδών, οι οποίοι ήταν επίσης και οι πρώτοι που άνοιξαν καταστήματα λιανικής πώλησης. Όταν οι Λύδοι αιχμαλωτίστηκαν από τους Πέρσες το 546 π.Χ., η χρήση των χρυσών νομισμάτων άρχισε να εξαπλώνεται.
Πριν τα χρυσά νομίσματα χρησιμοποιηθούν ως χρήματα, διάφορα είδη ζώων, ιδιαίτερα βοειδή και φυτικά προϊόντα χρησιμοποιούνταν ως συνάλλαγμα. Επιπλέον, τα μεγάλα κατασκευαστικά έργα είχαν ολοκληρώνονταν από την εργασία σκλάβων, λόγω του περιορισμένου εύρους της χρήσης των χρημάτων.
Το χημικό σύμβολο του χρυσού είναι AU, από την λατινική λέξη «aurum» που σημαίνει «λαμπερή αυγή» και από την «Aurora», την ρωμαϊκή θεά της αυγής. Το 50 π.Χ>, οι Ρωμαίοι άρχισαν να εκδίδουν χρυσά νομίσματα που ονομάζονταν Aureusand.
Μεταξύ του 307 και 324 π.Χ., η αξία μιας ουγγιάς χρυσού στη Ρώμη αυξήθηκε από τα 100,000 δηνάρια (ρωμαϊκό νόμισμα) σε 300,000 δηνάρια. Έως τα μέσα του τέταρτου αιώνα, μια ουγγιά χρυσού άξιζε 2,120,000,000 δηνάρια – ένα πρώιμο παράδειγμα του ξέφρενου πληθωρισμού, το οποίο ήταν εν μέρη υπεύθυνο για την κατάρρευση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Η Δοκιμή του Pyx (δημόσια δοκιμή της ποιότητας του χρυσού) ξεκίνησε στην Αγγλία το 1282 και συνεχίζει να υπάρχει μέχρι και σήμερα. Ο όρος «pyx» προέρχεται από την ελληνική λέξη πυξάρι, ξύλο από το οποίο ήταν κατασκευασμένο το κουτί που τοποθετούνταν τα κέρματα που παρουσιάζονταν στην κριτική επιτροπή για εξέταση.
Κατά τον δέκατο τέταρτο αιώνα, το να πίνεις λιωμένο χρυσό και θρυμματισμένα σμαράγδια θεωρούνταν θεραπεία για την βουβωνική πλάκα.
Το 1511, ο βασιλιάς Φερδινάνδος της Ισπανίας είπε την περίφημη φράση: «Πάρτε χρυσό, αν είναι δυνατόν ανώδυνα – αλλά με οποιοδήποτε κόστος, πάρτε χρυσό.»
Τόσο οι Έλληνες όσο και οι Εβραίοι άρχισαν να ασκούν την αλχημεία το 300 π.Χ. Η αναζήτηση της μετατροπής των βασικών μετάλλων σε χρυσό, έφτασε στο ζενίθ της στα τέλη του Μεσσαίωνα και την αρχή της Αναγέννησης.
Το 1599, ένας Ισπανός διοικητής στο Εκουαδόρ φορολόγησε τόσο υπερβολικά την φυλή Jivaro, που τον εκτέλεσαν με έκχυση λιωμένου χρυσού στον λαιμό του. Αυτή η μορφή εκτέλεσης ασκήθηκε επίσης από τους Ρωμαίους και την ισπανική Ιερά Εξέταση.
Η Βενετία εισήγαγε το χρυσό δουκάτο το 1284 και έγινε το πιο δημοφιλές χρυσό νόμισμα στον κόσμο για τα επόμενα 500 χρόνια.
Το Ducat είναι η λέξη «δούκας» στα λατινικά. Είναι το νόμισμα που χρησιμοποιήθηκε στο έργο του Σαίξπηρ «Ρωμαίος & Ιουλιέτα» και παραπέμπεται στον «Έμπορο της Βενετίας». Το δουκάτο χρησιμοποιήθηκε επίσης και στην σειρά επιστημονικής φαντασίας «Babylon 5», ως το νόμισμα της φυλής των Κενταύρων.
Αρχικά τον νομισματοκοπείο των Η.Π.Α. έφτιαχνε κέρματα από ατόφιο χρυσό των 2.5, 10 και 15 δολαρίων.
Η κοπή χρυσού σταμάτησε το 1933, κατά την διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης.
Η αξία του χρυσού έχει χρησιμοποιηθεί ως πρότυπο για πολλά νομίσματα. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Ηνωμένες Πολιτείες δημιούργησαν το Σύστημα Bretton Woods, το οποίο καθόριζε την αξία του αμερικανικού δολαρίου σε 888,671mg χρυσού. Το σύστημα αυτό εγκαταλείφθηκε το 1971 όταν δεν υπήρχε πλέον αρκετός χρυσός για να καλύψει όλα τα χαρτονομίσματα σε κυκλοφορία.
Το μεγαλύτερο απόθεμα χρυσού στον κόσμο βρίσκεται πέντε ορόφους κάτω από το έδαφος μέσα στην Ομοσπονδιακή Αποθεματική Τράπεζα της Νέας Υόρκης και κατέχει το 25% του χρυσού παγκοσμίως (540.000 ράβδοι χρυσού). Αν και περιέχει περισσότερο χρυσό από το Fort Knox, το μεγαλύτερο μέρος του ανήκει σε ξένες κυβερνήσεις.
Η «ουγγιά (troy ounce) χρυσού» προέρχεται από την Γαλλική πόλη Troyes, η οποία δημιούργησε πρώτη, τον Μεσαίωνα, ένα σύστημα μέτρησης βάρους για τα πολύτιμα μέταλλα και τους πολύτιμους λίθους.
Μόνο 142.000 τόνοι χρυσσού έχουν εξορυχθεί σε όλη την ιστορία. Αν υποθέσουμε ότι η τιμή του χρυσού είναι 1.000 δολάρια ανά ουγγιά, το συνολικό ποσό χρυσού που έχει εξορυχθεί αντιστοιχεί σε περίπου 4.5 τρισεκατομμύρια δολάρια.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες μόνο, έχουν καταθέσεις και χρήμα που κυκλοφορεί αξίας 7 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, γεγονός που υποδηλώνει ότι η επιστροφή σε ένα πρότυπο χρυσού δεν θα ήταν εφικτή.
Τα ορυχεία της Νότιας Αφρικής καταιβαίνυν σε βάθος 3.676 μέτρα και φτάνουν σε θερμοκρασίες 54.5 βαθμούς Κελσίου. Για να παραχθεί μια ουγγιά χρυσού απαιτούνται 38 εργατοώρες, 5299 λίτρα νερού, αρκετή ηλεκτρική ενέργεια για να λειτουργήσει ένα μεγάλο σπίτι για δέκα μέρες και χημικές ουσίες όπως κυάνιο, οξέα, μόλυβδος, βόρακας και ασβέστης.
Για να εξάγεται στη Νότια Αφρική μια ετήσια παραγωγή 500 τόνων χρυσού, πρέπει να σκαφτούν και να αλεθούν 70 εκατομμύρια τόνοι χώμα.
Η πρώτη καταγεγραμμένη ανακάλυψη χρυσού που έγινε στις Ηνωμένες Πολιτείες, ήταν ένα ψύγμα 17 ουγγιών που βρέθηκε στο Cabarrus της Βόρειας Καρολίνας. Όταν περισσότερος χρυσός ανακαλύφθηκε στο Little Meadow Creek, το 1803, το πρώτο κύμα αναζήτησης χρυσού ξεκίνησε στην Αμερική.
Το 1848, ενώ έχτιζε ένα πριονιστήριο για τον John Sutter κοντά στο Sacramento της Καλιφόρνια, ο John Marshal ανακάλυψε νιφάδες χρυσού. Αυτή η ανακάλυψη ξεκίνησε το πρώτο κύμα χρυσοθήρων της Καλιφόρνια.
Το 1933, ο Φραγκλίνος Ρούσβελτ υπέγραψε την εκτελεστική διάταξη 6102 η οποία απαγόρευε στους πολίτες την αποθεματοποίηση χρυσού. Η ιδιοκτησία χρυσού (εκτός από κοσμηματοπώλες, οδοντίατρους, ηλεκτρολόγους και άλλους εργαζόμενους της βιομηχανίας) τιμωτείτω με πρόστιμο μέχρι και 10.000 δολάρια και/ή 10 χρόνια φυλάκιση.
Οι μικροσκοπικές σφαίρες χρυσού χρησιμοποιούνται από την Amersham Corporation του Ιλλινόις, ως ένας τρόπος για να επισημάνουν συγκεκριμένες πρωτεΐνες και να προσδιορίσουν τη λειτουργία τους στο ανθρώπινο σώμα για την θεραπεία ασθενειών.
Η καθαρότητα του χρυσού μετριέται σε βάρος, σε καράτια. Ο όρος καράτι (carat) προέρχεται από το «carob seed», το οποίο αποτελούσε πρότυπο για την ζύγιση μικρών ποσοτήτων στην Μέση Ανατολή. Τα carats ήταν οι καρποί του δέντρου carob, κάθε λοβός του οποίου ζύγιζε 200 mg.
Το βάρος σε καράτια μπορεί να είναι 10, 12, 14, 18, 22 ή 24. Όσο μεγαλύτερο το νούμερο, τόσο μεγαλύτερη είναι και η καθαρότητα. Για να ονομαστεί «συμπαγές χρυσάφι», ο χρυσός πρέπει να έχει ελάχιστο βάρος 10 καράτια. Το «ατόφιο χρυσάφι» πρέπει να έχει βάρος 24 καράτια. Το ατόφιο χρυσάφι είναι τόσο μαλακό που μπορεί να φορμαριστεί με το χέρι.