Το ουρικό οξύ είναι μία ουσία που παράγεται στον οργανισμό από το μεταβολισμό των πουρινών. Οι πουρίνες είναι τμήμα των πρωτεϊνών των τροφών που μετατρέπονται σε ουρικό οξύ στον οργανισμό μας και παράγονται είτε από τον ίδιο τον οργανισμό είτε λαμβάνονται μέσω συγκεκριμένων τροφών.
Αν αυξηθεί πολύ το επίπεδο του ουρικού οξέος στο αίμα παρουσιάζεται μία κατάσταση που λέγεται υπερουριχαιμία.
Η υπερουριχαιμία ευθύνεται για το 5-10% των ουρολίθων και μπορεί να οδηγήσει στην ουρική αρθρίτιδα η οποία εμφανίζεται με μορφή φλεγμονής και πόνου στα άκρα, κυρίως στο μεγάλο δάκτυλο του ποδιού (ποδάγρα).
Η ουρική αρθρίτιδα, σε οξεία ή χρόνια μορφή, εμφανίζεται συνήθως μετά την ηλικία των 35 ετών και προσβάλει κυρίως τους άνδρες, παρ’ όλα αυτά μετά την εμμηνόπαυση τα επίπεδα ουρικού οξέως αυξάνονται και στο γυναικείο πληθυσμό.
Οι γενικές αρχές μιας διατροφής ουρική αρθρίτιδα είναι ουσιαστικά το ίδιο με προτάσεις για μια ισορροπημένη, υγιεινή διατροφή:
Απώλεια βάρους: Το υπερβολικό σωματικό βάρος αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης ουρικής αρθρίτιδας και η απώλεια βάρους τον μειώνει. Η απώλεια βάρους μειώνει επίσης τη συνολική πίεση στις αρθρώσεις.
Σύνθετοι υδατάνθρακες: Τρώτε περισσότερα φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής αλέσεως, τα οποία περιέχουν σύνθετους υδατάνθρακες. Αποφύγετε τροφές όπως άσπρο ψωμί, κέικ, γλυκά, ζαχαρούχα ποτά και προϊόντα με σιρόπι καλαμποκιού υψηλής φρουκτόζης.
Νερό: Κρατήστε τον εαυτό σας ενυδατωμένο με άφθονο πόσιμο νερό. Η αύξηση στην κατανάλωση νερού έχει συνδεθεί με λιγότερες εξάρσεις ουρικής αρθρίτιδας. Στόχος είναι τα 8-16 ποτήρια υγρών την ημέρα με τουλάχιστον τα μισά από αυτά να είναι καθαρό νερό.
Λίπη: Μειώστε τα κορεσμένα λίπη από το κόκκινο κρέας, τα λιπαρά πουλερικά και τα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά γαλακτοκομικά προϊόντα.
Πρωτεΐνες: Περιορίστε τις πρωτεΐνες που παίρνετε από άπαχο κρέας, ψάρια και πουλερικά στα 113-170 γραμμάρια ημερησίως. Αυξήστε ταυτόχρονα την λήψη πρωτεΐνης από τροφές με χαμηλά λιπαρά ή χωρίς λιπαρά γαλακτοκομικά προϊόντα, όπως γιαούρτι ή άπαχο γάλα, τα οποία συνδέονται με μειωμένα επίπεδα ουρικού οξέος.
Τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε πουρίνες και πρέπει να αποφεύγονται τόσο σε οξεία φάση όσο και σε φάση ύφεσης είναι:
- Εντόσθια (συκώτι μυαλά, νεφρά), ζωμός κρέατος, γλυκάδια
- Κρέας από κυνήγι και ζωμός κρέατος
- Αμύγδαλα
- Θαλασσινά (μύδια, χτένια αυγοτάραχο)
- Μικρά ψάρια όπως σαρδέλες, σκουμπρί, ρέγκα, αντσούγιες
- Μαγιά
- Μπύρα
Τρόφιμα που επιτρέπονται σε μικρές ποσότητες αλλά απαιτούν προσοχή:
- Κοτόπουλο, γαλοπούλα
- Μεγάλα Ψάρια
- Κόκκινο κρέας (μοσχάρι, χοιρινό, αρνί, κατσίκι)
- Αρακάς, φασόλια, σπανάκι, φακές, σπαράγγια, μανιτάρια, ντομάτα, κουνουπίδι, σπαράγγια
- Ψωμί και δημητριακά ολικής αλέσεως
- Πλιγούρι βρώμης, πίτουρο σιταριού και φύτρο σιταριού
Τρόφιμα που επιτρέπονται:
- Γάλα, γιαούρτι, τυρί, (προτιμήστε τα γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά)
- Αυγά
- Ζυμαρικά, ρύζι, πατάτες βραστές ή ψητές
- Φρούτα, χυμοί φρούτων
- Λαχανικά (εκτός από αυτά που αναφέρονται στις παραπάνω κατηγορίες)
- Ελαιόλαδο, ελιές
- Μέλι, φρούτα
- Δημητριακά και ψωμί που δεν είναι ολικής άλεσης (Ψωμί λευκό και καλαμποκιού)
- Φυστικοβούτυρο και ξηροί καρποί (εκτός από αμύγδαλα)
- Ροφήματα όπως καφέ, τσάι και κακάο
- Κρασί (η μέτρια κατανάλωση κρασιού δε φαίνεται να επηρεάζει και σε κάποιες μελέτες λειτουργεί προστατευτικά)
Για την αντιμετώπιση του ουρικού οξέος συνιστάται η διατήρηση του βάρους σε φυσιολογικά επίπεδα ή η απώλεια βάρους όταν αυτό υπερβαίνει τα φυσιολογικά όρια για την υγεία .Σε καμία περίπτωση δεν θέλουμε απότομη απώλεια βάρους, καθώς σχετίζεται με μείωση της ινσουλινοαντίστασης και των αυξημένων επιπέδων ουρικού οξέος στο αίμα.
Συνιστάται επίσης μέτρια άσκηση καθημερινά και αυξημένη κατανάλωση υγρών (η ενυδάτωση είναι σημαντική για τον καθαρισμό και την απομάκρυνση των πουρινών).
Τέλος είναι σημαντικό όσα άτομα έχουν υψηλές τιμές ουρικού οξέος να αποφεύγουν τα οινοπνευματώδη ποτά (κυρίως τη μπύρα) και να είναι ιδιαίτερα πιστοί σε ένα κατάλληλο διατροφικό πλάνο, στο οποίο να περιορίζονται οι τροφές που περιέχουν υψηλά ποσοστά σε πουρίνες .