Το Ταμείο Αλληλεγγύης και τα … παραμύθια που το ακολουθούν

Ο Σύνδεσμος Καταθετών Λαϊκής γνωστός ως ΣΥ.ΚΑ.ΛΑ. διατείνεται πως, τα μέλη του δεν «προέρχονται από συγκεκριμένο πολιτικό χώρο αλλά από όλα τα στρώματα της κοινωνίας και ιδεολογικών σχηματισμών.».

Μπορεί να είναι το πρώτο παραμύθι; Ας εξετάσουμε τι πραγματικά συμβαίνει.

Το τελευταίο διάστημα, συγκεκριμένα την προηγούμενη βδομάδα, ο ΣΥ.ΚΑ.ΛΑ. έχει εκδώσει δύο Ανακοινώσεις που έχουν κοινοποιηθεί στην Βουλή των Αντιπροσώπων και έχουν  σχέση με το Ταμείο Αλληλεγγύης.

Στην πρώτη Ανακοίνωση ημερομηνίας 14 Δεκεμβρίου 2018, το πρωί πριν από την ψήφιση του Κρατικού Προϋπολογισμού για το 2019, αφού η συνεδρίαση της Ολομέλειας ήταν προγραμματισμένη για το απόγευμα, εκφράζονται γενικά, ευχαριστίες για εκείνα τα κόμματα και ιδιαίτερα για τα μέλη τους που συμμετέχουν στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών και Προϋπολογισμού σε σχέση με την «σθεναρή υποστήριξη τους στην ενεργοποίηση του Ταμείου Αλληλεγγύης (Τ.Α.) και της προικοδότησης του, μέσω του οποίου τα θύματα της κρίσης του 2013, προσβλέπουν στην αποκατάσταση της αδικίας που υπέστησαν.». Παράλληλα, εκφράζουν την απογοήτευση τους για εκείνους που «φραστικά υποστηρίζουν την αποκατάσταση, αλλά διαφωνούν με το σχέδιο.», καλώντας τους όμως να εισηγηθούν βελτιωτικές αλλαγές.

Όταν δώσεις εν λευκώ επιταγή για ένα σχέδιο που δεν γνωρίζεις, πως αλήθεια  θα μπορέσεις να εισηγηθείς βελτιωτικές αλλαγές και σε ποιο στάδιο θα μπορέσεις να κάνεις κάτι τέτοιο; Η Βουλή των Αντιπροσώπων, όπου θέλει να έχει παρέμβαση και λόγο, σαν πάγια πρακτική δεσμεύει πρόνοιες του προϋπολογισμού. Δεν αποτελεί κάτι νέο ή καινούριο σε σχέση με τον κοινοβουλευτικό έλεγχο. Στο σύνολο των 54 σελίδων με τροπολογίες, τα κόμματα της αντιπολίτευσης θέλησαν μέσα από αυτές να ασκήσουν τον αναγκαίο έλεγχο στην εκτελεστική εξουσία. Το ΔΗΚΟ και το ΑΚΕΛ συνυπογράφουν τις περισσότερες. Γιατί άραγε εμφανίστηκε πρόβλημα σε μία από αυτές, σε αυτήν ειδικά που αφορά το Ταμείο Αλληλεγγύης;

Σύμφωνα με όσα λέχθηκαν από τον ίδιον τον Υπουργό Οικονομικών αλλά και από εκπροσώπους του ίδιου Υπουργείου, σε σειρά συνεδριάσεων που πραγματοποιήθηκαν για το θέμα αυτό, αλλά και κατά την παρουσίαση των Τροποποιήσεων του Προϋπολογισμού του 2019, διαφάνηκε πέραν πάσης αμφιβολίας πως δεν υπάρχει καμία πιθανότητα να λειτουργήσει το Ταμείο Αλληλεγγύης μέσα στο 2019. Ο προγραμματισμός αφορά το 2020. Γι’ αυτό τον λόγο, η εκτελεστική εξουσία υποστήριξε πως κανένα πρόβλημα δεν πρόκειται να δημιουργηθεί αν η πρόνοια για τα €25 εκ. συμπεριληφθεί σε Συμπληρωματικό Προϋπολογισμό που θα κατατεθεί το δεύτερο εξάμηνο του 2019, αντί της άμεσης κατάθεσης τροποποίησης με το συγκεκριμένο ποσό, όπως επίμονα ζητούσε βουλευτής του ΔΗΚΟ, απειλώντας μάλιστα πως δεν θα ψηφίσει το νομοσχέδιο του Προϋπολογισμού, αν αυτή δε κατατεθεί από πριν!. Δηλαδή, ας υπάρχει σαν πίστωση, άσχετα αν δεν θα γίνει καμία εκταμίευση από το ποσό; Μήπως αυτό είναι το δεύτερο παραμύθι;

Το ΑΚΕΛ με τα όσα λέχθηκαν από την κυβέρνηση αλλά και στην βάση των πραγματικοτήτων εισηγήθηκε την δέσμευση του εν λόγω κονδυλίου, ώστε σε κάθε στάδιο, όχι μόνο να ενημερώνεται η Βουλή των Αντιπροσώπων αλλά να παρέχεται η δυνατότητα για να «προτείνει βελτιωτικές αλλαγές» όπως ο ίδιος ο ΣΥ.ΚΑ.ΛΑ. εισηγείται. Η εν λόγω τροπολογία ψηφίστηκε από τους βουλευτές του ΑΚΕΛ με τους υπόλοιπους βουλευτές να τάσσονται εναντίον. Αντίθετα η εκτελεστική εξουσία, χωρίς να υπάρχει το κατάλληλο νομοθετικό πλαίσιο λειτουργίας του Ταμείου Αλληλεγγύης και χωρίς να υπάρχει καν Σχέδιο που να ανταποκρίνεται στους σκοπούς για τους οποίους υποστηρίζεται πως θα εκταμιευθεί, υποκύπτοντας, κατέθεσε κυβερνητική τροποποίηση με τον Αρ.49.

Αντί ο ΣΥ.ΚΑ.ΛΑ. να ζητήσει και από τα υπόλοιπα κόμματα την υποστήριξη τους για δέσμευση του ποσού των €30 εκ., ώστε να ασκείται ο αναγκαίος έλεγχος στις κυβερνητικές αποφάσεις και ενέργειες, προχώρησε στην έκδοση της δεύτερης Ανακοίνωσης με ημερομηνία 16 Δεκεμβρίου 2018 (ημέρα Κυριακή), με χαρακτηρισμούς ανεπίτρεπτους για την κοινή λογική και ηθική. Θεωρώντας πως το ΑΚΕΛ έχει αρνητική στάση έναντι των «κουρεμένων» του 2013 εύχονται να μην βρεθούν (οι βουλευτές;) στην δεινή θέση που βρεθήκαν εκείνοι το 2013, όταν αυτή η Πολιτεία (μη εξαιρουμένου και του ΑΚΕΛ) καταλήστευσε τις αποταμιεύσεις της ζωής τους.

Με βάση την κοινή λογική, αυτός που καταλήστευσε τις αποταμιεύσεις, είναι όποιος έχει πάρει τις σχετικές αποφάσεις και δεν μπορεί να είναι άλλος από  αυτόν που ασκεί κυβερνητική εξουσία και δεσμεύει την Κυπριακή Δημοκρατία. Το πολίτευμα μας, ευτυχώς διασφαλίζει πως κανένα κόμμα στην κυπριακή Βουλή από μόνο του δεν μπορεί να νομοθετήσει, γι’ αυτό χρειάζονται συνεργασίες και συμμαχίες. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μέσω του Υπουργικού Συμβουλίου ασκεί την εκτελεστική εξουσία και υπάρχει σαφής και ξεκάθαρος διαχωρισμός των εξουσιών με βάση το Σύνταγμα. Την απόφαση για το κούρεμα των καταθέσεων την έχει πάρει η κυβέρνηση τον Μάρτη του 2013. Ο ΣΥ.ΚΑ.ΛΑ. γνωρίζει σε ποιους και από ποιους θα πρέπει να ζητήσει ευθύνες και από ποιους για να λογοδοτήσουν. Αν αυτό θα κάνει στην συνέχεια είμαι σίγουρη πως θα βρει πολλούς συμμάχους.

Επανέρχομαι στην δεύτερη ανακοίνωση ημερομηνίας 16 Δεκεμβρίου 2018 για να σημειώσω πως βρίθει από ανακρίβειες. Όσοι την έχουν συντάξει εκ μέρους του ΣΥ.ΑΚ.ΛΑ., αφού ο σύνδεσμος θέλει να εκπροσωπεί τα συμφέροντα των μελών του, θα έπρεπε να είναι περισσότερο προσεκτικοί, για τους παρακάτω λόγους. Πρώτον, το ΔΗΚΟ δεν κατέθεσε τροπολογία για να μην σταυρωθεί το ποσό των €30 εκ.. Δεν υπάρχει καμία ανάλογη κοινοβουλευτική πρακτική μέχρι σήμερα. Δεύτερον, κανένας βουλευτής δεν ψήφισε υπέρ της εν λόγω τροπολογίας του ΔΗΚΟ γιατί δεν υπήρξε ΠΟΤΕ. Η ψηφοφορία έγινε για την δέσμευση του κονδυλίου με εισήγηση του ΑΚΕΛ, που όπως εξήγησα πιο πάνω ο ίδιος ο ΣΥ.ΚΑ.ΛΑ. θα έπρεπε να απαιτήσει την δέσμευση του, και η απόφαση της Βουλής ήταν αρνητική, με αποτέλεσμα η εκτελεστική εξουσία να ενεργήσει όπως και όποτε θέλει αναφορικά με το Ταμείο Αλληλεγγύης.

Σε σχέση με την ανθρωπιστική αντιμετώπιση του θέματος, της απώλειας των καταθέσεων δηλαδή, θα συμφωνήσω.  Θα πρέπει να διευκρινιστεί όμως, πως όταν μιλάμε για απώλεια καταθέσεων εννοούμε πως αφορά καταθέσεις πέραν των εγγυημένων, δηλαδή πέραν των €100 χιλιάδων. Μιλούμε για ονομαστικές καταθέσεις που ξεπερνούν το όριο αυτό. Θα μπορούσε να διερωτηθεί ο μέσος πολίτης. Μόνο αυτές τις περιπτώσεις θέλουμε να καλύψουμε μέσα από το Ταμείο Αλληλεγγύης; Η απάντηση είναι όχι. Ή μάλλον η απάντηση θα έπρεπε να είναι όχι. Θα πρέπει μέσα από κοινωνικό διάλογο, με θεσμοθετημένη διαδικασία, η εκτελεστική εξουσία να καλέσει τα κοινωνικά σύνολα να εμπλακούν. Μέσα από την «ζύμωση» σε επίπεδο κοινωνίας, να καθοριστεί ο σχεδιασμός, οι σκοποί και τα σχέδια που θα υλοποιηθούν σε βραχυπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα.

Λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης και της τραπεζικής κρίσης στον τόπο μας, τα ανθρωπιστικά προβλήματα δεν αφορούν δυστυχώς μόνο την απώλεια καταθέσεων. Σοβαρότερα ανθρωπιστικά προβλήματα είναι να χάνεις την εργασία σου με συνέπεια την ολοκληρωτική απώλεια των εισοδημάτων σου. Να γίνεσαι άνεργος με ελάχιστες πιθανότητες να ξαναβρείς δουλειά. Ακόμη πιο σοβαρό ανθρωπιστικό πρόβλημα είναι να είσαι αναγκασμένος να μεταναστεύσεις στο εξωτερικό. Οι επιπτώσεις είναι ιδιαίτερα αρνητικές για τον τόπο και την νέα γενιά. Τραγικές οι προεκτάσεις, για τις οικογένειες και την ίδια την κοινωνία, από τις αυτοκτονίες που κανένας δεν τολμά να τις αναφέρει αλλά όλοι τις γνωρίζουν. Οι εκποιήσεις των κατοικιών πολύ σύντομα θα αποτελέσουν δυστυχώς το μεγαλύτερο πρόβλημα που θα αντιμετωπίσει ο τόπος μετά από το Κυπριακό. Δυστυχώς ο κατάλογος των επιπτώσεων δεν έχει τελειωμό. Μοιάζει με λερναία Ύδρα, αφού η ύπαρξη των εργαζόμενων φτωχών οδηγεί σε δανειολήπτες που καθίστανται αφερέγγυοι, με την Πολιτεία να αδυνατεί να προσφέρει λύσεις, τις τράπεζες να προχωρούν χωρίς εμπόδια σε εκποιήσεις και ο φαύλος κύκλος να μεγαλώνει.

Οι κρατικοί πόροι είναι περιορισμένοι και επιβάλλεται να γίνει κατηγοριοποίηση των ανθρωπιστικών θεμάτων που θα καλύψουν, στην βάση χρονοδιαγραμμάτων και σχεδιασμού. Στη βάση προγραμματισμού πολλά μπορούν να γίνουν, αφού προηγουμένως αποφασιστεί κοινή γραμμή και πολιτική, κάτι που δυστυχώς δεν υπάρχει σ’ αυτό τον τόπο. Φυσικά, πάντα υπάρχει η ελπίδα πως μπορούν να έλθουν καλύτερες μέρες. Ας προσπαθήσουν όλοι θέτοντας στόχους που θα μπορούν να πραγματοποιηθούν. Όλοι εμείς ας απαιτήσουμε από όσους έχουν την εξουσία να επιλύσουν τα προβλήματα που βιώνουμε, σε προσωπικό ή συλλογικό επίπεδο.

«Η καλύτερη λύση είναι αυτή που μπορεί να υλοποιηθεί και να εφαρμοστεί για την κοινωνία και τον Λαό», ήταν τα λόγια ενός σπουδαίου ανθρώπου με τα οποία απόλυτα συμφωνώ. Γιατί όταν τα παραμύθια γίνονται πραγματικότητα, τότε η πραγματικότητα μπορεί να είναι τόσο καλή, σαν καλογραμμένο παραμύθι δηλαδή!

Νίκη Αντωνίου – Καρακόνδυλου

Οικονομολόγος