Της Κυριακής Πάμπουλου*
Ο άνθρωπος αρχίζει να επικοινωνεί με την κοινωνία γύρω του από την ημέρα της γέννησής του μέσω του κλάματος, ακολούθως η γλωσσική του ικανότητα αρχίζει να αναπτύσσεται σταδιακά. Το κάθε παιδί κατακτά τη γλώσσα με διαφορετικούς ρυθμούς, ωστόσο υπάρχουν κάποια τυπικά ορόσημα και στάδια της γλωσσικής εξέλιξης σε κάθε παιδί. Αυτά τα στάδια είναι τα ακόλουθα:
1.0-3μηνών
•Κλάμα (Διαφοροποιούν το κλάμα τους ανάλογα με την έκφραση της ανάγκης που θέλουν να ικανοποιήσουν)
•Γέλιο
•Παραγωγή διάφορων φωνηέντων
Ο συνδυασμός των φωνοποιήσεων μοιάζει με την παραγωγή τύπων όπως το «άγου»
2.3 – 6 μηνών
•Άναρθρες κραυγές
•Επαναλαμβάνει τους ήχους που ακούει
•Χαμογελάει όταν του μιλάνε
•Αναγνωρίζει φωνές
•Χρησιμοποιεί κυρίως τα φωνήματα / π / , /μπ/ , / μ / και / ν / κατά το βάβισμά του
•Παράγει ήχους ή χρησιμοποιεί χειρονομίες για να καταδείξει πράγματα που θέλει
3.7– 12 μηνών
•Παράγει μια ή περισσότερες λέξεις
•Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο από 1 έως 3 λέξεις
•Κατανοεί απλές εντολές (κάθισε, έλα, πιάσε, κ.λ.π)
•Κατανοεί το ναι και το όχι
•Αναγνωρίζει ονόματα οικείων αντικειμένων ( π.χ. νερό, γάλα. παπούτσι)
•Καταλαβαίνει και ανταποκρίνεται στο όνομά του
•Παράγει τη λέξη ‘μαμά’ και ‘μπαμπά’ λειτουργικά
•Χρησιμοποιεί πιο συχνά φωνήματα αντί για κλάμα για να τραβήξει την προσοχή των άλλων
4.1-2 χρονών
•Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο από 3 έως 20 λέξεις (12 μηνών εως 18 μηνών)
•Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο από 50 έως 100 λέξεις (19 μηνών εως 24 μηνών)
•Έχει παθητικό λεξιλόγιο περίπου 300 λέξεων ή περισσότερων
•Επαναλαμβάνει αυτό που ακούει
•Κάνει ερωτήσεις συνδυάζοντας 2 λέξεις μαζί ( μάμα μπάλα; κ.α.)
•Παράγει φράσεις ή προτάσεις με συνδυασμό 2 λέξεων ( μάμα γάλα, πιάσω μπάλα, πουλί πετά κ.λ.π)
•Κατονομάζει οικεία αντικείμενα και ενέργειες
•Ακούει τις συζητήσεις των άλλων και κατανοεί την απλοποιημένη ομιλία
•Αρχίζει να χρησιμοποιεί προσωπικές αντωνυμίες ( εγώ, εσύ, μου )
•Απαντάει σε ερωτήσεις τύπου : « Τι είναι αυτό; »
•Λέει το όνομα του
•Η ομιλία του είναι καταληπτή στο 25-50 % σε αγνώστους
•Κατανοεί και ακολουθεί διπλές εντολές (πήγαινε στο δωμάτιο και πάρε τα παπούτσια σου)
5.Στην ηλικία 2- 3ετών
•Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο 50– 250 λέξεις
•Έχει παθητικό λεξιλόγιο 500 – 900 λέξεις
•Απαντάει σε απλές ερωτήσεις
•Η ομιλία του είναι καταληπτή στο 50 – 75 % σε αγνώστους
•Κατονομάζει αντικείμενα καθημερινότητας
•Χρησιμοποιεί φράσεις με 3-4 λέξεις
•Κατανοεί και χρησιμοποιεί την έννοια του ενικού και του πληθυντικού
•Ακολουθεί απλές εντολές
•Αναγνωρίζει αρκετά μέρη του σώματός του.
•Του αρέσει να ακούει ιστορίες και τραγούδια
•Συμμετέχει σε παιδικά τραγουδάκια
•Κάνει αρκετά γραμματικά λάθη
6.3-4 χρονών
•Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο 800 έως 1500 λέξεις
•Έχει παθητικό λεξιλόγιο 1200 έως 2000 λέξεις
•Παράγει προτάσεις με 4-5 λέξεις
•Κάνει και απαντάει σε ερωτήσει τύπου «ποιοι», «που» , «τι» «γιατί»
•Χρησιμοποιεί κάποιες προθέσεις και άρθρα (θέλω τη μπάλα, ο σκύλος τρώει)
•Χρησιμοποιεί αρκετά ουσιαστικά και ρήματα
•Προφέρει όλους τους φθόγγους σωστά εκτός ίσως τους (ρ, θ , δ, σ, ξ, ψ, τς)
•Χρησιμοποιεί αρνήσεις όπως το «δεν», «όχι», «μη»
•Κάνει τοποθέτηση δύο γεγονότων σε σωστή χρονολογική σειρά
•Αναγνωρίζει ονομαστικά κάποια αντικείμενα
•Κατανοεί αντίθετες έννοιες (μέσα – έξω, μεγάλο – μικρό, πάνω – κάτω )
•Κατανοεί το παρελθόν και το μέλλον
7. 4 χρονών
•Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο 900 -2000 λέξεις
•Έχει παθητικό λεξιλόγιο 2800 λέξεων
•Χρησιμοποιεί προτάσεις με 4-8 λέξεις
•Απαντάει σε πολύπλοκες ερωτήσεις
•Απαντάει σε ερωτήσεις για την λειτουργικότητα των αντικειμένων
•Η ομιλία του συνήθως είναι καταληπτή από αγνώστους
•Παράγει σύμφωνα με ακρίβεια 90%
•Αναγνωρίζει 1- 3 χρώματα
•Μετράει μέχρι το 10 μηχανικά
•Κατανοεί τους αριθμούς μέχρι το 3
•Μιλάει για την εμπειρία του στο σχολείο, στο παιδότοπο κ.λ.π
•Χρησιμοποιεί γραμματικά σωστές προτάσεις
8.Στην ηλικία των 5-6 χρονών
•Παράγει σωστά όλους τους φθόγγους και τα συμπλέγματα της ελληνικής γλώσσας
•Έχει παθητικό λεξιλόγιο περίπου 13000 λέξεις
•Παράγει απλές και σύνθετες προτάσεις
•Κάνει ερωτήσεις με το « πώς – πόσο»
•Ακολουθεί πιο σύνθετες εντολές
•Τραγουδά ολόκληρα τραγούδια και αποστηθίζει ποιηματάκια
•Αναγνωρίζει τα 6 βασικά χρώματα και τα βασικά σχήματα
•Μετράει μέχρι το 30 μηχανικά
•Ονομάζει με τη σειρά της ημέρες της εβδομάδας
•Ξεχωρίζει το πραγματικό από το φανταστικό γεγονός σε μια ιστορία ή παραμύθι
•Διατηρεί το θέμα μιας συζήτησης
•Επικοινωνεί εύκολα με τους ενήλικες και τους συνομήλικους του
*Μπορείτε να αξιολογήσετε και μόνοι σας το παιδί με το να βάλετε δίπλα από κάθε πρόταση «ναι» ή «όχι». Αν τα περισσότερα είναι αρνητικά καλό θα ήταν να απευθυνθείτε σε κάποιο λογοθεραπευτή για την αξιολόγηση και διάγνωση του παιδιού σας. Σημαντικό είναι να δώσετε την ευκαιρία στο παιδί για έγκαιρη και αποτελεσματική βοήθεια.
Λογοπαθολόγος- Λογοθεραπεύτρια
Koulla_ pml@hotmail.com