Έλληνας ποιητής, δοκιμιογράφος, μεταφραστής και διπλωμάτης. Από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές, τιμήθηκε με Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1963. Γραμματολογικά ανήκει στη «Γενιά του ’30».
Γιώργος Σεφέρης
Ο Γεώργιος Σεφεριάδης, όπως ήταν το πραγματικό του όνομα, γεννήθηκε στις 29 Φεβρουαρίου του 1900 στη Σμύρνη. Έλληνας διπλωμάτης και ποιητής και ο πρώτος Έλληνας που τιμήθηκε με βραβείο Νόμπελ είχε γεννηθεί. Πέθανε 20 Σεπτεμβρίου του 1971.
Σε ηλικία 14 ετών έγραψε τους πρώτους στίχους. Με το ξέσπασμα του Μεγάλου Πολέμου κατά τη θερινή περίοδο του έτους, η οικογένεια μετανάστευσε στην Ελλάδα. Στις 14 Ιουλίου του 1918, η μητέρα του μαζί με τα τρία παιδιά της μετέβησαν στο Παρίσι όπου ο πατέρας του Στέλιος εργαζόταν ως δικηγόρος και επιθυμούσε όλη η οικογένειά του να μεταφερθεί στο Παρίσι κι ο γιος του Γιώργος να σπουδάσει στη γαλλική πρωτεύουσα.
Ο Γιώργος Σεφέρης έμεινε εκεί έως το καλοκαίρι του 1924, ασχολούμενος με τη λογοτεχνία: μεταφράσεις, αναγνώσεις Γάλλων κλασικών και συγγραφή ποιημάτων, ενώ πήρε και πτυχίο στη Νομική, τον Οκτώβριο του 1921.
Τέλος Αυγούστου 1924 πήγε στο Λονδίνο για να τελειοποιήσει τα αγγλικά του εν όψει των εξετάσεων στο Υπoυργείο Εξωτερικών. Τον Φεβρουάριο του 1925 επέστρεψε στην Αθήνα και το 1927 διορίστηκε στη διπλωματική υπηρεσία του υπουργείου Εξωτερικών ως ακόλουθος πρεσβείας. Ακολούθησε μια λαμπερή καριέρα στο Διπλωματικό Σώμα. Το 1957, τοποθετήθηκε ως πρεσβευτής της Ελλάδας στη Μεγάλη Βρετανία.
Το Φόρεϊν Όφις σχολίασε την αλλαγή στο ελληνικό διπλωματικό πόστο του Λονδίνου: “η αλλαγή [πρεσβευτού] δεν δύναται να μας είναι ευάρεστη, ενώ ο μόνιμος υφυπουργός του Κράτους, σερ Φρέντερικ Χόγιερ-Μίλαρ σημείωνε, «[…]ο κος Σεφεριάδης θα είναι μάλλον ενοχλητικός.[…]». Την άνοιξη του 1960 εξασφάλισε τον επαναπατρισμό στην Ελλάδα των λειψάνων του Κάλβου. Το φθινόπωρο του ίδιου έτους συνάντησε τον Μίκη Θεοδωράκη στο Λονδίνο, και σε σύντομο χρονικό διάστημα ακολούθησε η πρώτη δημόσια εκτέλεση τεσσάρων μελοποιημένων ποιημάτων του με τον γενικότερο τίτλο Επιφάνεια.
Στις 9 Ιουνίου αναγορεύτηκε σε επίτιμο διδάκτορα της Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Κέμπριτζ. Τα Ημερολόγιά του με τίτλο “Μέρες”, που άρχισαν να γράφονται το 1925, σταματούν την Τρίτη 27 Δεκεμβρίου του 1960 (Μέρες Ζ). Την ίδια χρονιά έγραψε για τον Ανδρέα Κάλβο (Δοκιμές, δεύτερος τόμος) με αφορμή τη μετακομιδή των οστών του στην Αθήνα. Στις 20 Αυγούστου 1962 εγκατέλειψε οριστικά την ελληνική πρεσβεία στο Λονδίνο και τέθηκε “εις την διάθεσιν” του Ελληνικού Υπουργείου των Εξωτερικών. Το 1962 συνταξιοδοτήθηκε.
Στις 10 Απριλίου του 1941, μία ημέρα μετά την κατάληψη της Θεσσαλονίκης από τους Γερμανούς, είχε παντρευτεί στην Πλάκα με Μαρώ Ζάννου, με την οποία δεν απέκτησε παιδιά.
Ας δούμε κάποιες φράσεις από τα έργα του που έχουν μείνει στην ιστορία:
♦ Σβήνοντας ένα κομμάτι από το παρελθόν είναι σαν να σβήνεις και ένα αντίστοιχο κομμάτι από το μέλλον.
♦ Όπου και να ταξιδέψω η Ελλάδα με πληγώνει.
♦ Τόσος πόνος τόση ζωή πήγαν στην άβυσσο για ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν Ελένη.
♦ Γιατί και το τραγούδι το φορτώσαμε με τόσες μουσικές που σιγά-σιγά βουλιάζει.
Και την τέχνη μας τη στολίσαμε τόσο πολύ που φαγώθηκε από τα μαλάματα στο πρόσωπό της.
♦ Η Ελλάδα, η χώρα των παράλληλων μονολόγων.
♦ Με τι καρδιά, με τι πνοή τι πόθους και τι πάθος, πήραμε τη ζωή μας λάθος! κι αλλάξαμε ζωή.
♦ «Τ’ αηδόνια δε σ’ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες».
♦ [Κάλβος, Σολωμός, Καβάφης] Οι τρεις μεγάλοι πεθαμένοι ποιητές μας που δεν ήξεραν ελληνικά.
♦ Είναι δύσκολο ν’ απαλλαγεί ο κάθε άνθρωπος από τον αόρατο χορό των γερόντων που τον παρακολουθούνε σ’ όλη του τη ζωή.
♦ Δεν υπάρχει παρθενογένεση στην τέχνη.
♦ Κύριε, όχι μ’ αυτούς. Ας γίνει αλλιώς το θέλημά σου.
♦ Η μνήμη όπου και να την αγγίξεις πονεί.
♦ Ευνουχισμένοι διανοούμενοι, μικροί ανίκανοι και τυφλοί κυβερνήτες.
♦ Κι ο άνθρωπος κατάντησε πραμάτεια.
♦ Καταλαβαίνει κανείς πως δουλεύει καλά, όταν κάθε περιστατικό, το πιο μικρό και ασήμαντο, της καθημερινής ζωής του και της σκέψης του, έρχεται, σαν μοναχό του, και βάζει ένα πετραδάκι στο πράγμα που φτιάνει.
♦ Τα μυστικά της θάλασσας ξεχνιούνται στο ακρογιάλι.
♦ Λυπούμαι που άφησα να περάσει ένα πλατύ ποτάμι ανάμεσα από τα δάχτυλα μου χωρίς να πιω μια στάλα.
♦ Να νοσταλγείς τον τόπο σου ζώντας στον τόπο σου, τίποτα δεν είναι πιο πικρό.
♦ Τ’ είναι θεός; τι μη θεός; και τι τ’ ανάμεσό τους;
♦ Είπες εδώ και χρόνια: «Κατά βάθος είμαι ζήτημα φωτός.»
♦ Σκαρφαλώνοντας λέξεις, όπως μιαν ανεμόσκαλα…
“Μπορεί πολιτική να σημαίνει την τέχνη τού να κάνεις, δημόσια, πράγματα που ντρέπεσαι να κάνεις ή και να ομολογήσεις στο σπίτι σου.”
“Δεν υπάρχει παρθενογένεση στην τέχνη.”
“Είναι πιο εύκολο να περάσει καμήλα από την τρύπα βελόνας, παρά Έλληνας πολιτικός να καταλάβει την Ελλάδα.”
“Η λογοτεχνία είναι δωρεάν στην Ελλάδα, γι’ αυτό και την εξευτελίζουν.”
“Η ποίηση είναι λογοτεχνία προφορική.”
“Η Τέχνη είναι το υψηλότερο μέσο που βοηθεί τους ανθρώπους να πλησιάσουν ο ένας τον άλλον. Τίποτε δεν μας ενώνει καλύτερα από μια κοινή καλλιτεχνική συγκίνηση.”
“Κανένας τεχνίτης δεν είπε ποτέ: «λαέ του τόπου μου». (Αυτά τα λένε μόνο οι πολιτικοί). Αλλά μόνο: «αναγνώστη μου» ή «ακροατή μου».
“Μεταφράζοντας, μαθαίνει κανείς τη δική του γλώσσα, δεν εννοώ εκείνη από την οποία μεταφράζει.”
«Τα ιδανικά της ειρήνης και της δικαιοσύνης, όσο νωρίτερα μπαίνουν στις καρδιές, τόσο βαθύτερα θα ριζώσουν και τόσο περισσότερο θα διατηρηθούν.»
«Ίσως είναι πολύ πιο εύκολο να κάνεις τον έρωτα μ’ ένα δέντρο, παρά με ορισμένες «ωραίες γυναίκες».
«Η τέχνη είναι για όλους τους ανθρώπους, ποτέ για τις μάζες. Τα χειροκροτήματα ενός μεγάλου λαϊκού αμφιθεάτρου δε θα αποδείξουν ποτέ τίποτε, όσο κι αν είναι συγκινητικά. Διαφορά της πολιτικής από τη λογοτεχνία.»
«Σοβαρότητα και πολιτική είναι δύο πράγματα τέλεια ξεχωρισμένα.»
«Η Τέχνη είναι το υψηλότερο μέσο που βοηθεί τους ανθρώπους να πλησιάσουν ο ένας τον άλλον. Τίποτε δεν μας ενώνει καλύτερα από μια κοινή καλλιτεχνική συγκίνηση.»
«Τα ιδανικά της ειρήνης και της δικαιοσύνης, όσο νωρίτερα μπαίνουν στις καρδιές, τόσο βαθύτερα θα ριζώσουν και τόσο περισσότερο θα διατηρηθούν»
«Το σπουδαίο δεν είναι ν’ αλλάξουμε τη ζωή μας, ονειροπολώντας μιαν άλλη πιο ενδιαφέρουσα, αλλά να κάνουμε να λαλήσει τούτη η ζωή όπως μας δόθηκε την καθημερινή, την ταπεινή, την ανθρώπινη, όπου το καθετί που μπορούσε να γυρέψουμε πρέπει να υπάρχει.»
«Πιο δύσκολο να συμπληρώσεις ένα στίχο, παρά να σηκώσεις ένα βράχο.»
«Σβήνοντας ένα κομμάτι από το παρελθόν είναι σαν να σβήνεις και ένα αντίστοιχο κομμάτι από το μέλλον.»
«Ο άνθρωπος είναι μαλακός, ένα δεμάτι χόρτο. Χείλια και δάχτυλα που λαχταρούν ένα άσπρο στήθος, μάτια που κλείνουν στο λαμπύρισμα της μέρας και πόδια που θα τρέχανε, κι ας είναι τόσο κουρασμένα, στο παραμικρό σφύριγμα του κέρδους.»
«Στη βάση κάθε συζήτησης εξυπακούεται ένα σιωπηρό συμβόλαιο. Χωρίς αυτό έχουμε ίσως πολλούς παράλληλους μονολόγους, αλλά δεν έχουμε διάλογο. Για την ώρα, είμαστε η χώρα των παράλληλων μονολόγων.