Προβλήματα του νέου ασφαλιστικού, αλλά και της έκπτωσης των εισφορών

Άρθρο Γνώμης του Γεωργίου Βασιλάκη*

Προβλήματα του νέου ασφαλιστικού, αλλά και της έκπτωσης των εισφορών που πρέπει να λυθούν άμεσα με δίκαιο τρόπο

Η Αρχή του έτους 2018 φέρνει στο προσκήνιο θέματα και καταστάσεις που το καθένα έχει το δικό του ειδικό βάρος στην επιβάρυνση του εισοδήματος έμμεσα η άμεσα και στο επιχειρηματικό κλίμα που συσχετίζεται με τη λήψη αποφάσεων. Η αναβολή είναι το μόνιμο μοντέλο αντιμετώπισης δύσκολων καταστάσεων σε συνδιασμό με τη δοσοποίηση των οφειλών.

Τα προβλήματα αναφορικά με την εφαρμογή των διατάξεων του ν. 4387/2016 δεν έχουν ξεπεραστεί ακόμη παρόλο που μπήκαμε ήδη στο έτος 2018. Σε πολλές περιπτώσεις αποδεικνύεται ότι ορισμένες διατάξεις του εν λόγω νόμου δεν μπορούν να εφαρμοστούν στην πράξη. Από τους πρώτους μήνες εφαρμογής παρατηρήθηκαν δυσλειτουργίες και στρεβλώσεις οι οποίες δυστυχώς μέχρι στιγμής δεν έχουν επιλυθεί. Ας δούμε ορισμένα μόνο από τα προβλήματα που δεν έχουν επιλυθεί και απαιτούν ενέργειες τόσο από το υπ. Οικονομικών όσο και από τον Ε.Φ.Κ.Α.

■ Ατομική επιχείρηση – ελεύθεροι επαγγελματίες οι οποίοι καταβάλλουν εισφορές με βάση την παράγραφο 9 του άρθρου 39 ν.4387/2016 (μπλοκάκια)

Το ποσοστό των εισφορών που αντιστοιχεί στον συμβαλλόμενο (μπλοκάκια) εκπίπτει από τα ακαθάριστα έσοδα της ατομικής επιχείρησης ή του ελευθέριου επαγγέλματός του. Οι εν λόγω φορολογούμενοι μπορούν να αφαιρέσουν από το ακαθάριστο εισόδημά τους μόνο τις ασφαλιστικές εισφορές που τους παρακράτησε ο εργοδότης τους (σ.σ. το ποσοστό αυτό είναι όπως είναι γνωστό 9,22 %). Μέχρι και σήμερα δεν έχει γίνει γνωστό από τη φορολογική Διοίκηση πως θα μπορεί να εκπέσει ο κάθε «μπλοκάκιας» το ποσό που αντιστοιχεί στις ασφαλιστικές εισφορές του (σ.σ. με τι παραστατικό θα εκπίπτει η δαπάνη, πως και πότε θα γίνεται η σχετική καταχώριση στα βιβλία, αν θα δίνεται κάποια βεβαίωση από τον εργοδότη ο οποίος παρακρατεί και αποδίδει το σύνολο των ασφαλιστικών εισφορών της περίπτωσης αυτής, κ.λπ.).

■ Συμψηφισμός εισφορών έτους 2015 με εισφορές έτους 2016

Αν και πέρασε το έτος 2017 και μπήκαμε ήδη στο έτος 2018 δεν έχει γίνει ακόμα ο περιβόητος συμψηφισμός των εισφορών των ελεύθερων επαγγελματιών και των λοιπών ασφαλισμένων του άρθρου 39 του ν.4387/2016. Θυμίζουμε ότι μέχρι και για τον 11/2017 οι ασφαλιστικές εισφορές υπολογίστηκαν με βάση τα εισοδήματα του έτους 2015!

■ Αποτελέσματα συμψηφισμού και έκπτωση ασφαλιστικών εισφορών

Δεν έχει δοθεί καμία οδηγία για το ποσό της έκπτωσης των εισφορών που υπερβαίνουν τις αναλογούσες ασφαλιστικές εισφορές του 2016, οι οποίες καταβλήθηκαν το έτος 2017 λόγω υπολογισμού με βάση το εισόδημα του έτους 2015. Για παράδειγμα, έστω ότι ένας ασφαλισμένος (ελεύθερος επαγγελματίας) κατέβαλε το έτος 2017 ασφαλιστικές εισφορές ύψους 18.000 ευρώ (βάσει των εισοδημάτων του έτους 2015). Με βάση το εισόδημα του 2016 έπρεπε να είχε καταβάλει 10.000 ευρώ. Το ποσό των επιπλέον 8.000 ευρώ που θα εμφανισθούν μετά το συμψηφισμό (όποτε αυτός γίνει και εφόσον δεν ζητηθούν προς επιστροφή από τον ασφαλισμένο) σε ποια περίοδο θα εκπέσουν φορολογικά;

Εικάζουμε ότι, θα δίνεται κάποια βεβαίωση ή κάποια άλλη επίσημη ενημέρωση από τον Ε.Φ.Κ.Α. για τις εισφορές που αφορούν σε κάθε έτος, έτσι ώστε να εκπέσουν φορολογικά οι εισφορές στο έτος που αφορούν, εφόσον φυσικά είχαν καταβληθεί εμπρόθεσμα. Σε κάθε περίπτωση αναμένουμε οδηγίες τόσο από τη φορολογική διοίκηση όσο και από τον Ε.Φ.Κ.Α. για το διαδικαστικό κομμάτι των συμψηφισμών.

■ Πρόσωπα που έλαβαν αμοιβές Δ.Σ. από διαφορετικές επιχειρήσεις- υπέρβαση πλαφόν

Αναμένεται η τελική εκκαθάριση για τις εισφορές των αμοιβών Δ.Σ. που δόθηκαν μέσα στο 2017. Εκκρεμούν οι οδηγίες από τον Ε.Φ.Κ.Α. για τον τρόπο με τον οποίο θα επιστραφούν ή θα συμψηφιστούν στον ασφαλισμένο οι εισφορές, στις περιπτώσεις που έχουν δοθεί αμοιβές Δ.Σ. στον ίδιο ασφαλισμένο από διαφορετικές επιχειρήσεις και οι ασφαλιστικές εισφορές που έχουν καταβληθεί ξεπερνούν το πλαφόν του ασφαλισμένου.

■ Παράλληλη ασφάλιση και προβλήματα

Δεν υφίσταται προς το παρόν η τεχνική δυνατότητα “σύζευξης” των συστημάτων, ώστε να υπολογίζεται πρώτα το ασφαλιστέο εισόδημα από μισθωτή εργασία εντός 2017 και η τυχόν επιπρόσθετη εισοδηματική βάση ασφαλιστέου εισοδήματος από ελεύθερο επάγγελμα της προηγούμενης χρήσης, ούτε η συστημική δυνατότητα “φρένου” όπου κάποιος η κάποια πιάνει το μηνιαίο πλαφόν αθροιστικά ή μόνο από την αντιμισθία (σ.σ. δείτε την ενδιαφέρουσα ανάλυση του κ. Ανδρέα Κουτσόλαμπρου, όπου παρατίθενται και άλλες στρεβλώσεις).

■ Διευθέτηση του ζητήματος της μη έκπτωσης των ασφαλιστικών εισφορών σε ορισμένες περιπτώσεις

Μετά την έναρξη ισχύος του νέου ασφαλιστικού νόμου και τη γνωστοποίηση της βάσης υπολογισμού για την επιβολή εισφορών παρατηρούμε ότι, σε ορισμένες περιπτώσεις αρκετοί ασφαλισμένοι αφενός μεν, καλούνται να πληρώσουν υπέρογκες ασφαλιστικές εισφορές, αφετέρου δε, δεν έχουν το δικαίωμα να τις εκπέσουν από το ακαθάριστο εισόδημά τους (δείτε παλαιότερη ανάλυση του κόμβου με τίτλο: Η έκπτωση των ασφαλιστικών εισφορών από τα ακαθάριστα έσοδα – Η στρέβλωση της μη έκπτωσης των ορισμένων εισφορών). Αναμένουμε την άμεση επίλυση του θέματος από τη φορολογική Διοίκηση για τις κάτωθι περιπτώσεις.

α) Μέλη Δ.Σ. Α.Ε. με συμμετοχή στο κεφάλαιο άνω του 3% οι οποίοι δεν λαμβάνουν αμοιβές διοικητικού συμβουλίου και τα οποία καταβάλλουν εισφορές με βάση την παράγραφο 7 του άρθρου 39 ν.4387/2016. Η βάση επιβολής εισφορών σ’ αυτή την περίπτωση θυμίζουμε ότι είναι τα μερίσματα που τυχόν διανέμει η Α.Ε. προς τα μέλη Δ.Σ./μετόχους.

β) Διαχειριστές Ι.Κ.Ε. οι οποίοι δεν λαμβάνουν αμοιβές διαχείρισης και καταβάλλουν εισφορές με βάση την παράγραφο 7 του άρθρου 39 ν.4387/2016.

γ) Μέλη Ε.Π.Ε. τα οποία δεν λαμβάνουν άλλη αμοιβή, δεν έχουν άλλη επαγγελματική απασχόληση (ατομικό επάγγελμα) και καταβάλλουν εισφορές με βάση την παράγραφο 7 του άρθρου 39 ν.4387/2016. Η βάση επιβολής εισφορών σε αυτή την περίπτωση θυμίζουμε ότι είναι τα μερίσματα που τυχόν διανέμει η Ε.Π.Ε. στα μέλη της.

δ) Μέλη/διαχειριστές Ε.Π.Ε. τα οποία δεν λαμβάνουν άλλη αμοιβή, δεν έχουν άλλη επαγγελματική απασχόληση (ατομικό επάγγελμα) και καταβάλλουν εισφορές με βάση την παράγραφο 7 του άρθρου 39 ν.4387/2016. Η βάση επιβολής εισφορών σε αυτή την περίπτωση θυμίζουμε ότι είναι τα μερίσματα που τυχόν διανέμει η Ε.Π.Ε. στα μέλη/διαχειριστές της.

Τα ανωτέρω είναι ορισμένα μόνο από τα προβλήματα του νέου ασφαλιστικού που σχετίζονται και με την έκπτωση ή όχι των ασφαλιστικών εισφορών. Εκκρεμούν επίσης πολλά ζητήματα που δεν έχουν ακόμη ξεκαθαριστεί όπως για παράδειγμα η έλλειψη επίσημης θέσης του αρμόδιου Υπουργείου για το φλέγον θέμα των αμοιβών διαχείρισης σε Ε.Π.Ε., Ι.Κ.Ε., Ο.Ε., κ.λπ., αλλά και μια σειρά ακόμη θεμάτων. Ευελπιστούμε σύντομα να δοθούν λύσεις σε όλα τα προβλήματα που έχουν ανακύψει.

Να συμπληρώσω ότι το δημογραφικό με το ασφαλιστικό και η λύση που θα δοθεί συμβάλλει στη δόμηση φορολογικής και ασφαλιστικής συνείδησης το οποίο είναι και το μεγάλο ζητούμενο σε χαλεπούς καιρούς.

*Οικονομολόγου-Φοροτεχνικού